Tiyatrodaki Oğeler


Tiyatronun Oğeleri Nelerdir

Olayı sahnede izleyiciye gostermek amacıyla oluşturulan metinlere ise gostermeye bağlı edebi metin denir.

Tiyatronun Oğeleri

Bir tiyatro eserinde iki temel oğe vardır

Tiyatronun ogeleri; kişiler, olay ya da durum, yer, zaman, oyuncular, izleyicilerdir.

Kişiler
Tiyatro eserinde kişi sayısı konuya gore değişir. Tiyatronun konusu olan olay, bir kişinin ya da grubun başından gecer. Kişiler olayla ilgilerine gore; birinci derecede ve ikinci derecede onemli kişiler diye ikiye ayrılır. Tiyatro yazarı kişileri doğal ve toplumsal cevre icinde verir; onları cevresinden soyutlamaz. Tip ya da karekterler cizer. Yazar, kişilerin giyimkuşam bilgilerini eserinin başında betimlemeyle verir. Kimi tiyatro eserlerinde olay hayvanların başından gecmiş gibi gosterilir. Bu kez oyuncular hayvanların rolunu oynamaya calışırlar. Bu eserlerdeki ikinci dereceden kişiler icinde yine hem insan hem de hayvan bulunabilir. Tiyatro eserinde kimi zaman bir de anlatıcı kişi bulunur. Bu kişi anlatıcı roluyle ara ara sahneye cıkarak olayların gelişmesi uzerinde bilgiler verir.

Olay ya da Durum
Tiyatro hem soz hem eylem sanatıdır. Tiyatro eserini oluşturan diğer ogeler bu iki niteliğe gore bicimlenir. İnsan başına gelebilecek her turlu olay, insanın karşılaşabileceği her durum tiyatro eserinin konusu olabilir. Konu, kahramanının kendisiyle ya da cevresiyle catışmasından doğar. Oyun yine kahramanın eyleme donuşmuş beğenme, istek, ozlem, tutku, ofke,
korku gibi duygularından, destek alarak gelişir, sonuca ulaşır. Tiyatro eserinde olay plÂnı uc bolumdur: Serim, duğum, cozum. Bunlar genellikle iki perde olarak sunulur.

Serim
Oyundaki olaya giriştir. Oyunun en onemli bolumudur. İzleyiciler bu bolumde olayın gectiği yer ile kişiler hakkında bilgi sahibi olurlar. Kişinin kendisiyle ve cevresiyle yaşadığı catışma sergilenir. İzleyici duğum noktasına hazır duruma getirilir.

Duğum
Oyunda duygu catışmalarının yoğunlaştığı, dolaşık olayların ust uste geldiği, cıkmazların sergilendiği bolumdur. İzleyicinin merakı bu bolumde doruğa ulaşırken, olay kahramanları karar surecini yaşarlar.

Cozum
Oyunun bitiş bolumudur. Son bir olay ile oyun bitirilir. Bu bolumde izleyicilerin kafasındaki butun soru işaretleri cevabını bulmalıdır. İzleyici uzerindeki son etki cok onemli olduğu icin cozum bolumu ya bir surprizle ya bir konuşmayla ya da etkili bir cumle ile bitirilir.

Yer
Tiyatro eserinde olayın gectiği yer sahnede dekor ile canlandırılır. Dekor, cevreyi sahnede canlandıran eşya ve nesnelerin butunudur. Konunun gerektirdiği bicimde, sahnede oyuncunun dekor gereği kullandığı eşyalara aksesuar denir.

Zaman
Tiyatro eserinde zamanın veriliş bicimi yazarın isteğine bağlıdır.Yazar; kronolojik zaman, duğumden başlatılan zaman, sonuctan başlatılan zaman,.duzensiz zaman anlatımlarından birini secer.

Oyuncular
Tiyatro eserinin en onemli ozelliği dramatik yapısının olmasıdır. Olaylar sahnede canlandırılacak ozellikte yazılır. Bu olayları sahnede canlandırmaya rol yapma denir. Rol yapan erkek ise aktor, bayan ise aktris denir. Gunumuzde her ikisi icin de oyuncu terimi daha cok kullanılmaktadır. Oyuncular canlandırdıkları kişiliğe uymak icin makyaj yaparlar. Rollerine uygun kos
tum giyerler.

İzleyiciler
Tiyatroda izyeyici cok onemlidir. İzleyicisi olmayacak tiyatroyu yazmaya da oynamaya da gerek yoktur. Tiyatronun başarısı izleyicisiyle olculur. İzleyici olmanın getirdiği sorumluluklar vardır, her izleyici bunları bilmelidir. İzleyici olmak , bilet parasını vererek sahnenin karşısına oturmaktan ote bir şeydir.