Ehl-i sunnet yolundan (Peygamber efendimizin ve EshÂb-ı kirÂmın bildirdiği doğru yoldan) ayrılan ve Cehennem'e gidecekleri hadîs-i şerîfte bildirilen bozuk fırkalar. Bunlara bid'at ehli veya dalÂlet fırkaları da denir.
Peygamber efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki:
"Benî İsrÂil (İsrÂiloğulları) yetmiş bir fırkaya ayrılmıştı. Bunlardan yetmişi Cehennem'e gidip, ancak bir fırkası kurtulmuştur. NasÂr (hıristiyanlar) da yetmiş iki fırkaya ayrılmıştı. Yetmiş biri Cehennem'e gitmiştir. Bir zaman sonra benim ummetim de yetmiş uc kısma ayrılır. Bunlardan yetmiş ikisi Cehennem'e gidip, yalnız bir fırkası kurtulur." EshÂb-ı kirÂm (Peygamber efendimizin arkadaşları) bu bir fırkanın kimler olduğunu sorunca; "Cehennem'den kurtulan fırka, benim ve EshÂbımın gittiği yolda gidenlerdir" buyurdu. (Hadîs-i şerîf-Milel ve Nihal, Ebû DÂvûd, Tirmizî, NesÂî, İbn-i MÂce)
Yetmiş iki sapık fırkaya mensub olanlar, Ehl-i sunnet Âlimlerinin anladıkları gibi inanmıyanlar, mÂnÂsı acık olmayan nassları (Âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîfleri) yanlış te'vil ettikleri (yorumladıkları) icin kÂfir olmuyorlar ise de, sapık inanışları yuzunden Cehennem'e gideceklerdir. Fakat musluman oldukları icin, azÂbda sonsuz kalmayacak, îtikÂdlarının (inanış) bozukluğu kadar yandıktan sonra tekrar cıkarılacak, Cennet'e sokulacaklardır. Yetmiş iki sapık fırka vardır. Bunların yaptıkları ibÂdetlerin hicbiri kabûl edilmez. (İmÂm-ı RabbÂn&#238
Muhammed aleyhisselÂmın ummeti yetmiş uc fırkaya ayrıldı. Kur'Ân-ı kerîmde ve hadîs-i şerîflerde acıkca bildirilmemiş olan ve acık olanların da mÂnÂları icm ile zarûrî olarak anlaşılmamış olan inanılacak ve yapılacak bilgilerde ictihÂd ederken yanıl mak kufur (îmÂnsızlık) olmaz ise de buyuk gunÂh olur. Muslumanların yetmiş uc fırkasından yetmiş iki fırkası boyle yanılmış, doğru yoldan ayrılmış, bid'at sÂhibi olmuşlardır.Bunlar sapık inanclarının cezÂsı olarak Cehennem'e gireceklerdir. Fakat musluman oldukları icin Cehennem'de sonsuz kalmayacaklar, azÂb gordukten sonra cıkarılacaklardır. (Abdulganî Nablus&#238
Yetmiş iki bid'at (sapıklık) yolunun esÂsı dokuz fırkadır ki bunlar; hÂricî, şiî, mûtezile, murcie, muşebbihe, cehmiyye, dırÂriyye, neccÂriyye ve kilÂbiyyedir. Peygamber efendimizin sallallahu aleyhi ve sellem ve dort halîfesinin zamÂnında bunların h icbiri yoktu. Bunların meydana cıkması ayrı ayrı yollara ayrılması, EshÂb-ı kirÂmın (Peygamber efendimizin arkadaşları), TÂbiîn-i izÂmın (EshÂbı goren buyukler) ve FukahÂ-i Seb'anın (yedi buyuk fıkıh Âliminin) olumlerinden senelerce sonra idi. (AbdulkÂdir-i GeylÂn&#238
EshÂb-ı kirÂmın hepsinin hakkında mumkun olduğu kadar iyi soyleyiniz. Onların hicbirine sakın dil uzatmayınız. Yetmiş iki sapık fırkadan kimi ifrÂta (aşırılığa) vararak taşkınlık yaptı, kimi tefrîte (aşırılığa) duşerek haklarını vermedi. Kimi akla gu vendi, kimi felsefeye ve eski Yunan felsefecilerine aldandı. Boylece İslÂmiyet'te olmayan, hatt yasak olan şeyleri yaptılar. Bid'atlere yÂni sapıklığa sarıldılar. Sunneti yÂni İslÂmiyet'i bıraktılar. (Seyyid AlizÂde)
__________________