İslĂ‚m devletlerinde, şehir dışında durarak; musluman tuccĂ‚rdan o anda yanında bulunan ticĂ‚ret malının zekĂ‚tını, musluman olmayanlardan ise, gumruk denilen vergiyi toplayan me'mur.
Hukûmetin Ă‚şirlerle musluman tuccardan zekĂ‚tları toplaması, onların bu ibĂ‚deti yerine getirmelerine yardımcı olmak icindir. ( İbn-i HumĂ‚m)

İslĂ‚m devletlerinde yaşayan zımmî (gayr-i muslim vatandaş) ve harbî (İslĂ‚m hukûmetinden izin alarak, musluman memleketine giden pasaportlu gayr-i muslim) tuccĂ‚rın, mal ve can guvenliklerinin korunmasına karşılık her ceşit ticĂ‚ret mallarından alınan v ergiler de Ă‚şirler tarafından toplanırdı. (İbn-i Âbidîn)

Amr bin Şuayb şoyle rivĂ‚yet etti: Musluman olmayan Menbic halkı, hazret-i Omer'e mektûb yazarak; "Bize memleketine girmemize izin ver, ticĂ‚ret yapalım. Biz kazanır size de vergi veririz" dediler. Hazret-i Omer, EshĂ‚b-ı kirĂ‚mı (Peygamber efendimizin a rkadaşlarını) toplayıp, mes'eleyi istişĂ‚re etti, goruştu. Uygun gorulunce, Ă‚şirler vĂ‚sıtasıyla uşr (gumruk vergisi) denilen bir vergi almaya karar verdiler. Harbîlerden ilk gumruk vergisi, hazret-i Omer zamĂ‚nında alındı. (İmĂ‚m-ı Ebû Yûsuf)
__________________