Efendimizʼi yakından tanıyabilmek. İşte ashÂb-ı kirÂm, mÂzileri cÂhiliye insanı iken, Efendimizʼi yakından tanıdı, dunyanın en mesut insanları oldu. Efendimizʼin yureğinde yer işgal etmek icin:

“‒Y RasûlÂllah! Emret!” diyordu. “Emret, canım, malım, her şeyim Sana fed olsun.” diyordu.

Efendimiz Cinʼe gonderiyordu, Cinʼe gidiyordu. Semerkandʼa diyordu, Semerkandʼa gidiyordu, Keyrevanʼa diyor, Keyrevanʼa gidiyordu.
VelhÂsıl; “Nasıl ben AllÂhʼın kullarına hidÂyete vesîle olurum?..”

Bu nedir? Bir merhamet. Bu merhamet kalbe girdikten sonra da o kalpte butun muhabbet CenÂb-ı Hakkʼa donuyor. AllÂhʼın mahlûkÂtına donuyor.

Muhammed Esʼad Erbilî Hazretleri, şiiri ne guzel:

TecellÂ-yı cemÂlinden Habîbʼim nevbahar ateş,
Gul ateş, bulbul ateş, sumbul ateş, hÂk u hÂr ateş…

Yani, Habîbim diyor, Senʼin zÂhir ve bÂtın guzelliğinin tecellîsinden, oyle bir, kalpte tecellî oluyor ki; kalpten cıkan, o tecellî neticesinde her şey ateş oluyor, her şey yanıyor. Neyle yanıyor? Muhabbetullahʼla yanıyor, mÂrifetullahʼla yanıyor, Allah Rasûluʼne sevgiyle yanıyor.

Bir dost şunu soyluyor:
Yanmaktan yanmaya fark vardır buyuruyor. Zira odun yanar kul olur, gonul yanar kul olur, CenÂb-ı Hakkʼa dost olur, RasûlullÂhʼa dost olur.

Tabi bu yananlar, CenÂb-ı Hakʼla, Rasûlullah Efendimizʼle:

Fuzûlî; sanki suyun akışını Allah Rasûluʼnun ayak ucuna gider gibi goruyor. Her gorduğu şeyde, CenÂb-ı Hakkʼın azamet-i ilÂhiyyesini ve Rasûlullah Efendimizʼi hatırlıyor:

“HÂk-i pÂyine yetem der omrlerdir muttasıl,
Başını daştan daşa urup gezer ÂvÂre su…” buyuruyor.

Yaman Dede, meşhur, ilÂhîlerini dinliyoruz:

“CemÂlinle ferah-nÂk et ki yandım y RasûlÂllah!”

VelhÂsıl, en muhim muhtac olduğumuz, CenÂb-ı Hakkʼa ve Rasûlullah Efendimizʼe olan muhabbetimiz. Oʼna muhabbet duyanların, o muhabbeti yaşayanların vasıflarından biri, seherlerdir. Seherlere cok îtin gosterirler.

Zira CenÂb-ı Hak:
وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْاَسْحَارِ
(“…Seherlerde istiğfar ederler.” (Âl-i İmrÂn, 17])

Seherlerde uyanık olmak. CenÂb-ı Hak seherlerde uyandırıyor. Butun mahlûkat uyanıyor. Hayvanlar başlıyor, horozlar otmeye başlıyor. Bazı kelpler ulumaya başlıyor. Cicekler guzel, daha guzel kokularını veriyor.

CenÂb-ı Hak da:
وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْاَسْحَارِ
(“…Seherlerde istiğfar ederler.” (Âl-i İmrÂn, 17])

Seher kapılarını acıyor. Af kapılarını acıyor. Rahmet kapılarını, bir rahmet yağmurlarını indiriyor kalplerimize.

Seherlerimizi ikmÂl edebilmek -inşÃ‚allah-. Bilhassa teheccud namazı.

Efendimiz, o uzun col yolculuklarında bile teheccud namazını terk ettiği vÂkî değildi. Uzun uzun kılardı buyuruyor Âişe VÂlidemiz. Ayakları şişerdi buyuruyor. Bakara, Âl-i İmrÂn, oyle devam ederdi buyuruyor.
Ben:

“‒YÂ RasûlÂllah! Bu kadar kendini yıpratma.” dediğim zaman:

“‒YÂ Âişe! Rabbime şukreden bir kul olmayayım mı?” buyurdu. (Bkz. BuhÂrî, Teheccud, 16)

CenÂb-ı Hak seherler icin bizim, bilenlerle bilmeyenler kimler?

Zumer Sûresiʼnde, “سَاجِدًا وَقَائِمًا” buyuruyor. (ez-Zumer, 9) Seherlerde uyanık olurlar.
Secde hÂlinde olurlar, kıyam/ibadet hÂlinde olurlar.

Yine CenÂb-ı Hak FurkÂn Sûresiʼnde:

İbÂdurrahman/AllÂhʼın rahmetinin tecellî ettiği kullar; “سُجَّدًا وَقِيَامًا” : seherlerde kıyam hÂlinde olurlar, zikir hÂlinde olurlar, secde hÂlinde olurlar, buyruluyor.

Seherler bir istiğfar zamanıdır.

اَسْتَغْفِرُ اللهَ الْعَظِيم…, اَسْتَغْفِرُ اللهَ الْعَظِيم, اَسْتَغْفِرُ اللهَ الْعَظِيم

CenÂb-ı Hak bize rahmet kapılarını acıyor.

Kelime-i tevhîd. Rasûlullah Efendimiz:

“Kelime-i tevhîd ile îmÂnınızı tecdîd edin (yenileyin, tazeleyin).” buyuruyor. (Ahmed, II, 359; HÂkim, IV, 285/7657)

Seherler bir kelime-i tevhîdi anma, kelime-i tevhîdi tekrarlama zamanı.
Kelime-i tevhîdi rûhumuza sindirme zamanı.

Kelime-i tevhîd nedir?

LÂ ilÂhe: Allahʼtan uzaklaştıracak her şeyden kalbin korunması.
İllÂllah: Kalbin CenÂb-ı Hakkʼın cemÂlî sıfatlarının mazharı olması.

Yine, seherlerde salevÂt-ı şerîfe var. Peygamber Efendimizʼle selÂmlaşma bir nevî.

“Bana selÂmlar gelir, ben de iÂde-i selÂmda bulunurum.” buyuruyor. (Bkz,

Ebû DÂvûd, MenÂsik, 96; Beyhakî, Şuab, II, 215)

Efendimizʼin gonlunde yer edinebilmesi.

Efendimiz buyuruyor:

“…Ben (diyor), İsrÂfil Sûrʼu ufurunceye kadar kabrimde «ummetî, ummetî» diyeceğim…” buyuruyor. (Bkz. Ali el-Muttakî, Kenzu’l-UmmÂl, c. 14, s. 414)
“…Guzel amelleriniz bana gelir arz olunur, sevinirim. NÂhoş amelleriniz gelir, uzulurum (buyuruyor), istiğfÂr ederim.” buyuruyor. (Heysemî, IX, 24)

VelhÂsıl salevÂt-ı şerîfeler, o da cok muhim bir yer işgal ediyor seherlerde.

Yine seherlerde, havanın o loş karanlığı icerisinde, kabir iklimine girebilmenin bir on hazırlığı, kabre girebilmenin bir on hazırlığı olmuş oluyor, onun icin tefekkur-i mevt; olumu duşunmek.

Rasûlullah Efendimiz:

“Butun lezzetleri, butun zevkleri kokunden yok eden olumu cok cok hatırlayın.” buyuruyor. (Tirmizî, Zuhd, 4/2307)

En guzel hatırlanan zaman da o seher vakitleri, havanın loş karanlığı.
Yine, nasıl vucudumuzda birtakım merkezler var: Kalp var, karaciğer, akciğer, mide, safra kesesi vs… Bu şekilde mÂnevî merkezler de var, rûhÂnî merkezler var.

CenÂb-ı Hak:
اَلَا بِذِكْرِ اللّٰهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ
(“…Bilesiniz ki, kalpler ancak AllÂhʼı anmakla mutmain olur (huzura kavuşur).” [er-Ra‘d, 28]) buyuruyor.

CenÂb-ı Hakkʼı anmakla bir, rûhen CenÂb-ı Hakkʼa yaklaşabilmemiz, hayat bulmamız.

VelhÂsıl Rabbimiz bizden bir seher istiyor. Seherlerde kendisine yaklaşmamız ve rûhÂnî tecellîler olması. Gunduze de bu şekilde bir rûhumuzu doyurarak girebilmek.

Yine CenÂb-ı Hak ZÂriyat Sûresiʼnde:

“Geceleri pek az uyurlardı, seher vakitlerinde istiğfar ederlerdi.” (ez-ZÂriyÂt, 17-18) buyuruyor.

Demek ki bir kul, gece buyuk bir rûhÂniyet telÂkkî edecek, gunduze de bu rûhÂniyetle girecek. Gunduz de sadıklarla beraber olmanın gayreti icinde bulunup boylece nefsÂnî hayatın şerlerinden kendini korumaya calışacak.

Boylece gunduzu, yeni bir geceye hazırlanmak mÂhiyetinde olacak.
İbrahim Edhem Hazretleriʼne birisi gelip diyor ki:

“‒Ben (diyor), geceleri kalkamıyorum.” diyor. “Bana bir care goster.” diyor.

O da diyor ki:

“‒Gunduzleri AllÂhʼa isyan etme…”

Yani gozun, kulağınla… Gozunle yanlış şeylere bakma, kulağın yanlış şeyleri işitmesin, ağzından yanlış sozler cıkmasın.

“…Seni O, o zaman geceleri huzurunda bulundurur. Geceleri Oʼnun huzurunda bulunmak buyuk bir şereftir….”

Nitekim bir hadîs-i şerîfte buyruluyor:

“…Muʼminin şerefi geceleri kāim olmasındadır…” (HÂkim, IV, 360-361/7921)

Yine devamında:

“…Bu şerefi gunahkÂrlar hak edemez.”

Gunahlar, uykuda gecirtir.

Yine buyruluyor:

Uc turlu insanın AllÂhʼı goreceği mujdelenmiştir. Yani ruʼyetullahʼtan bir nasip alacağı mujdelenmiştir uc kişinin. Kimler bunlar?

‒Saf ve samimî kalpler. Kalb-i selîme ulaşmış kalpler.

Bir vasfı da onların:

‒Gecenin karanlığında Guneşʼi bulanlar. Yani seherlerden istifade edenler.

Gonul Âlemini rûhÂniyetle doyuranlar. Gecenin karanlığında Guneşʼi bulanlar.

Ucuncusu:

‒Olumu, hayattayken butun hareketleriyle birleştirmiş olanlar, olumu unutmayanlar.

Buyruluyor:
İki şeyi unutma: CenÂb-ı Hakkʼı unutma (iş kolaylaşır), bir de olumu unutma (iş kolaylaşır).

Onun icin bir muʼminin hayatı “tÂzim li-emrillÂh”; AllÂhʼın butun emirlerini huşû, vecd, istiğrak icinde îf edecek. “Şefkat al halkillÂh”; AllÂhʼın butun mahlûkÂtı; insan, hayvan, nebÂtat vs. onlara muşfik olacak. Onları yaratan CenÂb-ı Hak. Onları bizim icin yarattı. Onları CenÂb-ı Hak bize zimmetli olarak kılıyor.

Ucuncusu, Hak dostlarının; tevekkul, tefviz, teslîmiyet ve rız hÂlinde yaşarlar.

Omer bin Abdulazîzʼe soruyorlar:

“‒Sen hayatta neyi seversin?” diyorlar. O da diyor ki:

“‒Benim sevincim yalnız mukadderÂtımadır. Ben, Allah TeÂlÂʼnın hukmunu severim (buyuruyor) hakkımdaki.”

Yani AllÂhʼın tecellîlerinden rÂzı olarak yaşayabilmek… İstikbÂli bilemiyoruz. لَا يَعْلَمُ الْغَيْبَ اِلَّا الله [Gaybı Allahʼtan başkası bilemez.] İstikbÂlimizi bize kaderi ihsan eden, kullî irÂdeyi, CenÂb-ı Hak. En guzel rahatlık, huzur, işte peygamberlerde, evliyÂullahta, Hak dostlarında; CenÂb-ı Hakʼtan rÂzı olmak, her hÂlinde rÂzı olmak.

Hatt bir, yine bir Hak dostu diyor ki:

Bir şu mahlûkÂtı seyret diyor.

اِقْرَاْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ
“AllÂhʼın adıyla oku…” (el-Alak, 1)

Seyret diyor, şu cihÂnı diyor. Bak diyor, şimdiye kadar hicbir kuş, komşusundan daha cok sayıda yuva yapmaya uğraşmadı bir yuvası varken. Hicbir tilki, saklanacak tek bir deliği olduğu icin uzulmedi. Hicbir sincap, bir yerine iki kış gecirecek kadar ceviz toplayıp saklamadı ve o endişeden olmedi. Hicbir kelp, yaşlılık yılları icin birikmiş kemiği olmadığı gerceği uzerine uykusuz geceler gecirmedi.

O zaman diyor, insanın bu ihtirÂsı niye? Bu ihtiras nereye?..

CenÂb-ı Hak:

“Ey huzura kavuşmuş insan! Sen Allahʼtan rÂzı, O da senden rÂzı olarak Rabbine don. Kullarımın arasına katıl ve Cennetʼime gir.” (el-Fecr, 27-30) buyuruyor.

Allah bize ne ikram etti? Akıl, zekÂ, vucut gucu, mal gucu… Hepsini bir emÂnet olarak alabilmek. Rabbimin emÂnetidir. Allah yolunda istikÂmetlenebilmek.

CenÂb-ı Hak Âyette buyuruyor, Bakara Sûresiʼnde:

“Sizin icin daha hayırlı olduğu hÂlde bir şeyi sevmemeniz mumkundur. Sizin icin daha kotu olduğu hÂlde bir şeyi sevmeniz de mumkundur. Allah bilir, siz bilemezsiniz.” (el-Bakara, 216)

Demek ki CenÂb-ı Hak, kulundan sadÂkat istiyor. SadakÂtle bir teslimiyet istiyor. “Nicin, neden…” Bunları kaldırmak istiyor.

Enes bin MÂlik rivÂyet ediyor. Hadîs-i kudsîde CenÂb-ı Hak buyuruyor ki:
“Bazı muʼmin kullarımı (takv sahibi) zenginlik sağlam kılar…” diyor. Cunku devamlı ikram eder, ihsan eder, calışır, kazanır, muslumanın derdiyle dertlenir.

“…Onu fakir etsem, bu durum ona yaramaz (mÂlÂyÂnî ile meşgul olur). Bazı muʼmin kullarımı da fakirlik sağlam tutar. Ona bol rızık versem, durumunu ifsÂd eder…” (Bkz. Beyhakî, el-Esm ve’s-Sıfat, s. 122)

KÂrunʼun kendisini ifsÂd ettiği gibi, Belʼam bin BÂûrÂʼnın kendisini ifsÂd ettiği gibi.

VelhÂsıl muʼmin, Allahʼtan rÂzı olacak, huzur bulacak…

Osman Nuri Topbaş


__________________