İslÂm'da, dinî hukumler, iki temel kaynağa dayanmaktadır:

1. KitÂb,

2. Sunnet...

İslÂm'ın ortaya koyduğu butun dinî ve şer'î hukumler, bu iki kaynaktan alınmıştır. Bu kaynaklardan başka hicbir esastan ve kanundan, İslÂmî bir hukum alınmış değildir.

Bu iki temel kaynaktan ayrı, KıyÂs ve İcmÂ' adında, iki şer'î delil daha vardır ki, bunlar asıl itibariyle mustakil kaynaklar değildir. Kitab ve Sunnete rÂcidirler. Şu halde İslÂmî hukumlerin hepsi, Kitab ve Sunnetten cıkmıştır.

Şimdi bu kaynakları birer birer îzah edelim:

Kitab:

Kitabdan maksad, Kur'an-ı Kerîm'dir.

Sunnet:

Peygamberimizin soylediği sozlere ve yaptığı işlere Sunnet denir. Bu da uc kısma ayrılır:

a. Kavlî sunnet,

b. Fi'lî sunnet,

c. Takrirî sunnet...

Peygamberimizin sozlerine Kavlî Sunnet; işlerine Fi'lî Sunnet; SahÂbelerden birinin soylediği bir sozden, yahut işlediğini gorduğu bir işten, onu men'etmeyip susmalarına da Takrirî Sunnet denir.

Bunların hepsine birden Hadîs denebilirse de, bu tÂbir, bilhÂssa, Peygamberimizin sozleri (Kavlî Sunnet) icin kullanılır.

Peygamberimizin sunneti, şer'î delil olan Kur'an'dan sonra muhim bir asıldır. Sunnet, Kur'an'daki dinî hukumlere bir acıklık ve tefsir getirdiği gibi, Kur'an'da olmayan yeni hukumler de koymuştur.

KıyÂs:

Kur'an ve Sunnet'e istinad eden şer'î ve dinî bir delildir.

KıyÂs, bir mes'ele hakkında Kitab ve Sunnette bulunan şer'î bir hukmu, aralarındaki illet ve sebeb benzerliğinden dolayı diğer bir mes'ele hakkında da vermektir.

MeselÂ: Şarabın icilmesi haram olduğu, hem Kitab, hem de Sunnet ile sÂbittir. Şarabın haram olma illeti sekr, yani, sarhoşluk vermesidir. O halde şarabın dışında sarhoşluk veren butun alkollu maddelerin icilmesi de haram olmalıdır. Bu hukum kıyÂs yoluyla ortaya cıkmaktadır. KıyÂsı, ancak muctehid seviyesindeki din ve fıkıh Âlimleri yapabilir.

İcmÂ'-i Ummet:

Bir asırda bulunan İslÂm muctehidlerinin bir mes'ele uzerinde ictihad yoluyla verdikleri hukumlerinde ittifak etmelerine "İcmÂ'-ı Ummet" denir.

Hakkında icma' olan bir mes'ele, şuphesiz ki en kuvvetli bir mes'eledir.

İctihad Nedir?

İctihad, şer'î bir hukmu, şer'î delilinden cıkarmak icin olanca ilmî kuvvetini sarfetmektir. İctihadı yapacak ilmî ehliyete sÂhip olan kimseye muctehid denir.

İctihad yapabilmek icin Kitabı, Sunneti, KıyÂs'ı, İcma'ı, butun teferruatıyla ve incelikleriyle bilmek şarttır.

"Bir hÂdisenin hukmu Kur'an ve Sunnette acıkca belirtilmemiş ise ictihÂda gidilir. Yani, Kur'an ve Sunnet'in ışığı altında hukmunu cıkarmak icin cehd ve gayret gosterilir. İctihad yuce dinimizin en buyuk meziyyetlerinden biridir. İctihad sebebiyle hayat sahnesinde ortaya cıkan butun hÂdiselerin hukmu beyan edilir. Dînimizin her asrın butun ihtiyaclarını karşılayabilecek bir kabiliyete sahip olmasının sebeblerinden biri de budur."

ALLAH`IN SELAMI UZERİNİZE OLSUN..
__________________