Yaz gecelerinin karanlığında otların arasında veya havada ucarken parıldayan, yanıp sonerek sarı-yeşil bir ışık veren bir boceği gormuşsunuzdur. Yanına yaklaşıldığında ışığını sonduren, gece karanlığında izini kaybettiren bu boceğin ismi ateş boceğidir.

Aslında bu boceğin verdiği ışığın ateşle de sıcaklıkla da bir ilgisi yoktur. Bunun bilimsel adı 'soğuk ışık'tır ki gunumuz teknolojisi bu ışığı henuz yapay olarak uretmeyi başaramamıştır. Bilim insanları dunyada milyonlarca yıldır mevcut olan bu tabiat teknolojisinin once calışma mekanizmasını cozmek sonra da taklit ederek insanlık hizmetine sunabilmek icin calışmalarına hız vermişlerdir.

Kısa bir zaman oncesine kadar surtunme veya ısı olmadan ışık elde etmenin imkansız olduğuna inanılıyordu. Nasıl ki normal bir ampul kendisine verilen enerjinin yuzde 4'unu, florasan ampul ise yuzde 10'unu ışığa donuşturebiliyor, geri kalanını ısı olarak yayıyorsa, ateş boceğinde de benzer bir durum olduğunu sanan bilim insanları, boceğin bu iş icin kullandığı enerjinin tamamını ışığa donuşturebildiğini tespit edince hayrete duştuler.

Gelelim ateşboceğinin ışık uretme mekanizmasına... Aslında ateş boceklerinin ışık verme reaksiyonları o kadar hızlıdır ki bu fonksiyonun kademelerini incelemek hemen hemen imkansızdır. Yani ışık uretim mekanizması hakkındaki bilgiler hala teoride kalmaktadırlar. Kesin olarak bilinen bunun molekuler seviyede kimyasal bir işlem olduğu, bazı molekullerin ayrışarak daha yuksek enerjili hale gecebildikleri ve bu fazla enerjiyi ışığa donuşturebildikleridir.

Ateş boceğinin karın bolgesindeki ışık organında bulunan guddelerden, ışık elde etmede rol alan iki ana kimyasal madde uretilmektedir. Bunlardan birincisinin kimyasal yapısı aydınlatılmış ve yapay olarak elde edilmiştir. İkincisinin ise yapısındaki gizem cozulmesine rağmen sentetik olarak uretilmesi hala mumkun olamamıştır.

Ateş boceklerinde uretilen iki kimyasalın birleşiminin de ışık vermeye tam olarak yetmediği, boceğin ışık bolgesine yakın solunum organının ışık verme anında burayı oksijenle beslemesi gerektiği tespit edilmiştir. Bilinmeyen bir başka ayrıntı ise bu ışığı hangi şalterin acıp kapadığıdır.

Bu gizemli boceklerin 2000 ceşidi olup erkekleri ucabilirken dişileri kanatsızdırlar. Erkekler dişileri aramak icin geceleri ucarlar ve ışıklarını birbirleri ile iletişim kurmak icin kullanırlar. En iyi ışık verimini gelişmiş dişiler verir. Ateş bocekleri geceleri 3 saat sureyle ışık verebilirler.

Genellikle ısırarak zehirledikleri salyangozları yedikleri icin kirecli toprakların olduğu nemli bolgelerde daha cok gorunurler. Parlamayı sağlayan kimyasal maddeler sayesinde, kazara onu yiyen bir duşmanı kusmak zorunda kalır ve bir daha başka ateş boceği yemeye teşebbus etmez.
__________________