Rize Ticaret Borsası (RTB) Yonetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, stok ve kacak cay miktarının, bu sezon sektoru sıkıntıların beklediğini gosterdiğini soyledi.

16 Nisan 2011 Cumartesi 15:55


Erdoğan, AA muhabirine yaptığı acıklamada, gecen sezon 1 milyon 300 bin tonun uzerinde yaş cay uretildiğini, bundan da bir onceki sezona gore yuzde 18 artışa karşılık gelen 20 bin ton daha fazla kuru cay uretildiğini belirtti.
Kuru cay uretim artışının sektoru etkilemediği duşuncesinde olduğunu vurgulayan Erdoğan, ''Cunku onceki yıllardan stok kalmaması nedeniyle bu yıl caya ihtiyac vardı. Bu nedenle sezon fazladan uretilen kuru cay sektoru etkilemedi ama sektore buyuk darbe vuran, kacak cay oldu. Kacak cayın oldukca fazla girmesi nedeniyle sektorde sorunlar yaşanmaya başladı'' dedi.
Birkac yıl oncesine kadar kacak cayın Doğu ve Guneydoğu Anadolu bolgelerinde tuketilen, bolgeye ozgu farklı bir cay olarak algılandığını dile getiren Erdoğan, ''Ama 2008'den sonra İran'da Turk cayına benzer olarak 80 sent gibi bir maliyetle uretilen cayın Turkiye'ye kacak yollardan girişi, sektoru tehdit etmeye başladı. Son bir yılda ulkemize 50 bin ton kacak cay girdiğini duşunuyoruz. Yani Turkiye'de tuketilen cayın yaklaşık yuzde 25'i, ulkemize kacak olarak giriyor'' diye konuştu.
Erdoğan, Turk markalarının yanında Doğu'da paketlemesi yapılan markalar oluştuğunu, Van ve diğer bolge illerinde paketleme atolyeleri bulunduğunu ifade ederek, şunları soyledi:
''Onceki yıllarda ulkemize giren kacak cay, yine kacak cay adı altında satılıyordu. Ama son yıllarda kacak cay, Turk cayı paketlerinin icinde vatandaşların tuketimine sunuluyor. Kacak olarak eşek, katır sırtında sağlıksız şartlarda getirilen caylar, ahırlarda depolanıyor. Taşıma ve depolama sırasındaki kotu kokular da caya siniyor. Asıl tehlike de buradadır. Turk cayı paketlerinin icinde vatandaşların tuketimine sunulan kacak cay, Turk cayı olarak anılıyor. Beğenilmeyince Turk cayının imajını bozuyor. Turk cayının kalitesiz, kotu olduğu soyleniyor. Halbuki bu cayın Doğu Karadeniz'de uretilen cayla ilgisi yok. Elimizden geldiğince bunun engellenmesi icin calışıyoruz.
Kacak cay pazara 5 lira civarında fiyattan giriyor, ancak Turk cayının sadece uretim maliyeti 6 lirayı buluyor. Bir de pazara girene kadar uzerine diğer maliyetler ekleniyor. Bu durum rekabet şansımızı zorluyor. Bu da kacak cayın sektore verdiği bir diğer zarar.''

-SEKTORDE 90 BİN TON CİVARINDA STOK BULUNUYOR-

Mehmet Erdoğan, yaş cayda yeni sezonun başlayacağı bu aylarda ozel sektorun elinde 40 bin ton civarında, CAYKUR'un da 50 bin ton civarında kuru cay stoku bulunduğunu bildirerek, ''Bu rakamlar sezonun başlangıcına kadar satılacak cay cıkarıldıktan sonra, sezona giriş rakamıdır. CAYKUR'un 30 bin ton emniyet stokunu cıkarttıktan sonra kalan 50 bin ton, ulkemize giren kacak caya eşdeğerdir. Kacak cay belki sıfırlanamaz. Ama bu rakamlar da kabul edilemez. Cunku bu veriler, kacak cay olmaması halinde sektorde stok kalmayacağını gosteriyor. Ulkemizde 200 bin ton civarında kuru cay tuketildiği soyleniyor. Oysa 250 bin ton civarında kuru cay tuketildiğini tahmin ediyoruz'' diye konuştu.

-YAŞ VE KURU CAYIN KALİTESİNİN ARTIRILMASI LAZIM-

Sektordeki stok ve kacak cayın fazla girmesinin bu yıl sektoru sıkıntıların beklediğini gosterdiğini kaydeden Erdoğan, şoyle dedi:
''Ureticiyi de, sanayiciyi de sıkıntılar bekliyor. Bu sıkıntıları aşmak icin kacak cayın onlenmesinin yanında bizlere de onemli gorevler duşuyor. Mustahsilden kaliteli yaş cay hasat etmelerini istiyoruz. Sanayiciden de yasa dışı yollara tevessul etmeden mucadeleye devam etmelerini bekliyoruz. Kaliteli cay uretip, tuketiciye kaliteli cay goturursek başarılı oluruz. Ama kaliteli yaş cay alıp kaliteli kuru cay uretemezsek cok sıkıntılı yıllar onumuzde bizi bekliyor. Vatandaşlarımızın cayının tamamını bir an once hasat etmek istemesi, kaliteyi azaltan unsurlardan birisi. Bu durum fabrikaların da verimliliğini azaltıyor. Şu anda alınan kısa vadeli tedbirler, bizi belki bir yıl kurtarır, ama birkac yıl kurtarmaz. Bu nedenle kesin duzenlemelere ihtiyac var.''
Mehmet Erdoğan, son yıllarda ozel sektorde genel bir iyileşme olduğunu anlatarak, ''Gecen yıl sektorde 114'u Rize'de olmak uzere 140 civarında ozel sektor firması faaliyette bulundu. Bu yıl da bu civarda olacağını sanıyorum. Ama değerlendirmeyi fabrika sayısı olarak yapmak doğru değil. Cunku bir donem 420 firma sektorde faaliyet gosteriyordu. Gunumuzde fabrikalar buyudu, kapasiteler artırıldı. Merdiven altı uretimler hemen hemen kalktı. Birkac tane varsa da, onlar da ya duzelecek veya kapatacaktır'' dedi.
Erdoğan 1980'li yıllara gore bugun yaş cayın kalitesinde yuzde 40'a yakın bozulma olduğunu vurgulayarak, ''Eğer eski donemlerdeki kaliteyi yakalarsak yaş cayın kilogramına 1.20 lira verilmesi, sektoru etkilemez. Ama kaliteyi kesinlikle duzeltmemiz lazım. Tarlalarımızda kaliteli urun vermesi icin yeterince bakım yapılmıyor. Eğer bunlar yapılırsa bu fiyat az bile olur. Boyle yapılırsa dışarıya da yuksek fiyata cay satabiliriz'' diye konuştu.



Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı - www.aa.com.tr
__________________