Boğurtlen Yetiştiriciliği


Dunyada ılıman iklim bolgelerinde, suptropik iklim ve kutup İklim sınırlarına kadar yayılma alanı nedeniyle geniş yetişme alanına sahiptir. Ulkemiz boğurtlenin anavatanı sınırları icerisindedir. Boğurtlenler Anadolunun 1000 m' nin uzerinde hava ve toprak neminin sağlandığı yerlerde yoğun olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Dikim Mesafesi :2-2,5 X 1,5-2 m Dekara Fidan sayısı :200-300adet Dekara verim :0,8-2 ton Urune başlama yaşı :2. yıl Omru :Uzun Soğuklama isteği :800-1700 saat PH :6-7




İKLİM
Karadeniz bolgesi uzumsu mey-velerin doğal yetişme alanlarından biri-dir. Kış aylarında (-20,-25 ) derece-ye kadar soğuklara dayanır. Boğurtlenin Soğuklama ihtiyacı 7 derecenin altında 800-1700 saattir. Genel olarak en uygun iklim yazları serin ve hasat zamanı yağmur olmayan, kışları ılık gecen yerlerdir. Yazları sıcak, kurak ve ruzgarlı gecen yerlerde vejetatif gelişme geriler meyveler kucuk ve cekirdekli olurlar. Hasattan once cok sıcak hava olması meyvelerin olgunlaşmadan yumuşamasına sebep olur. Olgunlaşma zamanı kuru ve kışın soğuk ruzgarlarının estiği yerlere ruzgar kıran tesisi edilmesi gerekir.



TOPRAK
Boğurtlenlere en uygun toprak; kumlu killi organik maddece zengin, su tutma kapasitesi yuksek iyi drene olabilen ve surekli nemi sağlamış topraklarda başarılı şekilde yetiştiricilik yapılır. Toprak PH sı hafif asit veya notr olmalıdır.(PH 6-7) Fazla kirecli ve tuzlu topraklara uygun değildir. Toprak derinliği en az 1 m olmalıdır. Hafif eğimli yerler yetiştiricilik icin uygundur. Cok eğimli yerlerde teraslama tapılarak yetiştiricilik yapılabilir



BAHCE KURMA
Boğurtlen bahceleri gec sonbahar (Kasım - Aralık) yada kış aylarından bahceler tesis edilir. Dikim İlkbahar da (Şubat-Nisan) ayları arasında yapılır. Dikimi yapılacak fidanların kok tuvaleti yapılır, yaralı ve cok uzun kokler kesilir. Dikimi yapılacak bahcelerde fidan cukurları onceden işaretlenir ve 40-50 cm genişlik ve derinlik de acılır. Onceden hazırlanmış toprak gubre karışımı harc ile doldurulmuş cukurdan 20-30 cm boşaltılır. Cukur tabanı ayakla bastırılarak fidan buraya dikilir. Fidan dikimi fidan kok boğazı tamamen toprak icinde kalacak şekilde ayarlanır. Dikimden sonra can suyu verilir Fidanın tepesi 20-30 cm den kesilir.



GUBRELEME
Boğurtlenler organik maddeye fazla ihtiyac duyarlar. Dikim sırasında dekara 3-4 ton yanmış ahır gubresi verilir. Ciftlik gubresi 2-4 yılda bir ilave yapılır.Toprak nemini muhafaza etme acısından yılın her doneminde verilebilir. En uygun zaman bitkilerin dinlenme donemine girdiği kış aylarıdır. Bitki kok bolgesine serilerek toprağa hafifce karıştırılır. Yaprak ve toprak analizlerine gore kimyasal gubreler onerilir. Genel olarak; 4-10 kg saf azot Mart ayların ve meyve gelişimi sırasında; 5-7 kg saf fosfor ve 8-12 kg saf potasyum Sonbahar ve Kış ayların-da verilir. Ayrıca yeşil gubre olarak tek yıllık baklagiller kullanılabilir. Bitkilere fazla azot verilmesi meyvelerin yumuşamasına ve Pazar değerinin azalmasına neden olur.

SULAMA
Sulama aralığı toprak tipine ve bolgeye gore değişir. Ağır ve humuslu topraklarda daha seyrek, kumlu toprak-larda daha sık sulama yapılır. Ciceklenme donemi ve meyve tutumunda kesinlikle yağmurlama sulama yapılmamalıdır. Sulama toprak nemini sağlayacak şekilde yapılmalıdır.



BUDAMA VE TERBİYE SİSTEMLERİ



Genel olarak ;



1- Destekli Ocak sistemi,



2- Desteksiz Ocak Sistemi,



3- Destekli Cit Sistemi



4- Desteksiz Cit Sistemi,










Boğurtlenlerde budama uc safhada yapılır.



1- Yazın Tepe Alma : Dik buyuyen boğurtlenlerde dallar 60-75 cm ' yi bulunca tepe alması yapılır. 2- Meyve Veren Dalların Kesilmesi: Boğurtlenlerde toprak altı organları cok yıllık , Tac kısımları 2 yıllıktır.Birinci yıl dallar olgunlaşır, ikinci yıl meyve verdikten sonra kururlar. Dallar meyve verdikten sonra kesilmesi uygundur. Bu işlem hemen hasattan sonra yapılacağı gibi, dinlenme doneminde yapılabilir.



3- Kış Budaması : Kış sonu ve ya ilkbahar başında yapılır.



Dik buyuyen boğurtlenlerde en kuvvetli surgunler secilerek zayıf ve yere yakın dallar kesilir.



Surunucu tiplerde budama kısa kuvvetli dal ile uzun ve sağlam meyve dalcıkları elde edecek şekilde yapılır.



İki yada daha yaşlı boğurtlenlerde budama hasat mevsimi sonu meyve vermiş dallar toprağa yakın seviyeden kesilip tellerden temizlenir. Ondan sonra yapılacak iş yeni surgunleri tellere bağlamaktır.










HASAT VE DEPOLAMA



Uzumsu meyveler hasadı dikkatli ve zamanında yapılmalıdır. En uygun hasat zamanı sabah erken saatlerde saat 10' a kadardır.



Boğurtlen meyve rengi siyaha donunce toplamaya başlanır. Fakat dikkat edilmesi gereken nokta meyvelerin salkımdan kolayca ayrılabilecek durumda olmalıdır.



Cunku bazı ceşitlerde meyveler siyahlaştığı halde olgunlaşmamış olabilir.










Taze pazarlanacak meyveler 250 ve 500 gramlık kutulara toplanır ve kaplar kasalara dizilerek hemen pazara sunulur.



Boğurtlen meyveleri soğuk hava depolarında % 85-90 nem ve - 0,5 -0 C sıcaklıkta 5-7 gun muhafaza edilir.



Boğurtlen meyveleri taze olarak tuketildiği gibi, meyve salatası yapılır. Derin dondurma (şoklama) ile muhafazaya alınıp uzun sure farklı değerlendirme şekilleri icin hazır tutulabilir. Pasta endustrisinde, meyve cayı, meyve suyu, konsantre ve likor yapımı, recel , marmelat, jole ve şekerleme endustrisi, meyve tozu, meyve esansı, dondurma ve meyveli yoğurt yapımında kullanılmaktadır.

__________________