1950 ve 1960’lı yıllar 1950 İlk Formula 1 yarışı İngiltere’de Silverstone’da duzenlendi. Onden motorlu ve tamburlu frenlerin yer aldığı araclar sadece daha hızlı olabilecek şekilde uretildi. Herhangi bir guvenlik onleminin veya sağlık ekibinin yer almadığı yarışlar buyuk bir heyecana sahne oldu. 1955 Fren diskleri kullanılmaya başlandı. Avustralyalı Jack Brabham’ın Cooper aracında ilk kez motorun ortada olduğu bir arac kullanıldı. 1960 Formula 1 yarışlarında ilk kez guvenlik onlemleri alındı. . 1961 Araclarda ilk kez emniyet barları kullanılmaya başlandı. 1963 Yarışlarda renkli bayraklar ilk kez kullanıldı. Aracların yakıt tanklarının sağlamlaştırılmasıyla arac yangınlarının onlenmesi konusunda onemli bir adım atılmış oldu. Cift devreli fren zorunlu hale getirildi. Uluslar arası Otomobil Federasyonu (FIA), yarış pistlerinin guvenliliğinin sorumluluğunu ustlendi. Kasklar ve ozel tulumlar da zorunlu hale getirildi. Pilotların yangına dayanıklı ve parcalanmayan kasklar kullanmaları mecburi oldu. Kokpitler ise, kaza sırasında pilotun cok daha hızlı bir şekilde dışarı cıkmasını sağlayacak şekilde yeniden tasarlandı. 1968 Elektronik sistemler icin akım kesiciler kullanılmaya başlandı. Koruyucu barların, surucunun kafasından beş santimetre daha yukarıdan gecmesi zorunlu hale getirildi. Ayrıca alevlere dayanıklı ilave bir tulumun giyilmesi tavsiyesinde bulunuldu. Dan Gurney, İngiltere Grand Prix serbest antrenmanlarında full vizor kullanan ilk surucu oldu. 1969 Double yangın sondurme sistemi kullanılmaya başlandı. 1970 ve 1980’li yıllar 1970 FIA, yarışlardan once pistlerin denetlenmesi uygulaması başlattı. Pist kenarlarında kazalara karşı bariyerler oluşturuldu ve bunlar ile seyirciler arasında uc metrelik bir guvenlik mesafesi oluşturuldu. Ayrıca pit alanı ile pist arasına da duvar cekildi. 1971 Kokpitler, pilotun 5 saniye icinde kurtarılabilmesine imkan sağlayacak şekilde yeniden tasarlandı. 1972 Surucunun başını dayayacağı bolum ile arka kırmızı ışıklar kullanılmaya başlandı. Yakıt tanklarında guvenlik kopuğu yer aldı. Altı noktalı emniyet kemeri mecburi hale getirildi. FIA, bu konuda tum suruculer icin bir kural kitapcığı yayınladı. 1973 Pilotlar icin sağlık testleri başladı. Yakıt tankları, kazalara ve alevlere dayanıklı bileşenlerden imal edildi. 1974 Pist guvenlik duvarları zorunlu hale getirildi. 1975 FIA, alevlere dayanıklı tulumlar icin belli standartlar getirdi. Pistlerde acil mudahelelerin yapılacağı seyyar bir merkez kurulması ve pist gorevlilerinin bulundurulması mecburi oldu. 1977 FIA, kasklar ve pist cevresindeki cakıl havuzları icin standartlar getirdi. 1978 Sadece FIA’dan super lisansa sahip olan pilotlar Formula 1’de yarışabildi. Surucunun arkasındaki levha şeklindeki duvar ve ondeki guvenlik cubukları ilk kez kullanılmaya başlandı. 1979 Kokpitlerde daha geniş bir acıklık zorunda hale geldi. Niki Lauda, Carlos Reutemann ve Mario Andretti, NASA tarafından kullanılan, aleve dayanıklı beş katlı metaryelden yapılmış tulumla ilk kez yarıştı. 1980 Pistlerde daimi tıp merkezleri zorunlu hale getirildi. 1981 Aracın guvenlik hucresi, surucunun ayak alanını da icine alacak şekilde genişletildi. 1984 Yakıt tankının, surucu ile motor arasına konması mecburiyeti getirildi. 1985 Aracların on darbelere etkisini belirleyen ilk kaza testleri yapıldı. 1986 İcinde sağlık ekibi bulunan helikopterlerin bulundurulması zorluluğu geldi. 1987 FIA, surekli yarışlara ev sahipliği yapmayap pistlerin de guvenlik duzenlemelerini ustlendi. 1988 Aracın guvenlik hucresi ve yakıt tankına yonelik ilk kaza testleri yapıldı. Pilotların ayaklarının on aks arkasında olması zorunlu hale getirildi. Ayrıca daimi bir FIA yarış direktoru atandı. 1989 Pist guvenlik duvarının yuksekliği en az 1 metreye cıkarıldı. Pit duvarının yuksekliği icin minimum 1.35 metre oldu. Uluslar arası Olimpiyat Komitesi’ninkine benzer doping testi uygulaması başladı. 1990’lı yıllar 1990 Daha geniş dikiz aynaları, sokulebilir direksiyonlar zorunlu oldu. Suruculer kurtarma eğitimleri zorunlu hale getirildi. 1991 Guvenlik barı, emniyet kemerleri ve kokpit icindeki guvenlik hucresine yonelik testler yapıldı. 1992 Resmi Formula 1 guvenlik aracı kullanıldı. Kaza testlerinde standartlar artırıldı. 1993 Pilotların başını koruyan, kokpit cevresindeki alan 80 santimetre kareden, 400 santimetre kareye cıkarıldı. Arka kanat yuksekliği duşurulduğu ve on kadın yere olan mesafesi artırıldı. Direksiyon cemberi kuculdu. Yakıta eklenen yağ karışımları yasaklandı. 1994 Pit alanındaki yakıt dolum ekibinin tumunun alevlere dayanıklı tulumlar giymesi zorunlu hale geldi. FIA, yeni teknolojiler kullanılarak Formula 1 yarışlarının daha guvenli hale getirilmesi icin bir uzmanlar heyeti oluşturdu. Cekiş kontrol, ABS, otomatik şanzuman ve guc destekli frenler gibi suruşe yardımcı sistemler yasaklandı. FIA, tehlikeli virajları tespit etmek maksadıyla bilgisayar analizlerini kullandı ve 27 pistin daha guvenli hale getirilmesine karar verdi. Lastik bariyerlerin test prosedurleri zorunlu oldu. Bu bariyerler lastik kemerlerle guvenli hale getirildi. Pit alanındaki hız limiti antrenmanlarda 80 km/s, yarışta ise 120 km/s oldu. Kasklara yonelik koruma standardı daha sert hale getirildi. 1995 Kaza testlerindeki standartlar da yukseltildi. Yanal kaza testleri yapıldı. FIA, F1 super lisansına sahip olabilmek icin yeni kriterler getirdi. 1997 FIA’nın kaza bilgi kayıt sistemi tum araclara kuruldu ve boylece kazaların daha net bir şekilde analiz edilmesi sağlandı. Arka darbe testi ve arka darbelere karşı koruyucu iskelet zorunlu hale getirildi. 1998 Arac genişliği 2 metreden 1.8 metreye cekildi. Kokpitler genişledi. Suruculerin, kokpitten cıkarken 10 saniye icinde direksiyonu sokmeleri zorunlu oldu. Dikiz aynaları ise en az 120x50 mm oldu. 1999 Tekerler kaza sırasında ucmaması icin şasiye bağlandı. Kaza sırasında koltuk ve surucunun birlikte cıkarılabilmesi sağlandı. On kaza testlerinde standartlar yukseltildi. Pist dışında cakıl havuzların yanı sıra asfalt alanlar da oluşturuldu. Tıbbi olarak tam techizatlı dort kurtarma aracı ve FIA doktoru icin bir arac bulundurulması zorunlu oldu. 21. Yuzyıl 2000 Zorunlu testlerde carpışma hızı saniyede 13 metreden 14 metreye cıkarıldı. Kokpitteki karbon fiber duvarın kalınlığı en az 3,5 milimetre oldu. Ayrıca kokpit duvarının icinde, dışarıdan gelen darbelerde cokmelere karşı direncli 2,5 milimetrelik Kevlar® fiber katmanı kullanıldı. Emniyet barları surucunun başının uzerinde 50 milimetreden 70 milimetreye cıkarıldı ve 2,4 ton kuvvetindeki yan darbelere mukavim olacak hale getirildi. 2001 Mavi bayrak uc kez gosterildiğinde surucunun arkasındaki aracın gecişine izin vermesi zorunlu oldu, aksi takdirde 10 saniyelik dur-kalk cezası getirildi. Pist gorevlilerinin guvenliğine yonelik standartlar yukseltildi. Suruculerin başlarını dayadıkları yer FIA standartlarına gore tasarlandı. Surucunun baş seviyesindeki kokpit duvarıen az 16 derece arkaya doğru yukseltildi. Yanal darbelere karşı teslerdeki hız, saniyede yedi metreden 10 meterye cıkarıldı. 2002 Yanlış start alan, bir kaza veya carpışmaya sebep olan, diğer pilotu pist dışına cıkmaya zorlayan, mavi bayrak kuralını ihlal eden veya geciş yapmaya calışan pilotu kasıtlı olarak engelleyen suruculere zaman cezası (dur-kalk) verilmesine imkan tanındı. Ayrıca pit alanındaki hız sınırını aşan pilotlara da zaman cezası getirildi. Aynı cezanın, şikanı, pozisyon avantajı sağlayacak şekilde kesen pilotlara uygulanabilmesi de kararlaştırıldı. Aracların arkası icin yeni yan darbe testlerindeki 40kN’lik guc 30 saniye uygulandı. Arka lambaların boyutu 6x6 milimetreye cıkarıldı. 2003 Bircok pist sezon oncesinde restorasyon calışmasına girdi. FIA pist guvenliği standartlarını biraz daha katı hale getirdi. Silverstone: Stowe virajının pist dışındaki alanı asfalt oldu. Nurburgring: Son virajdan onceki şikan revize edildi. Magny-Cours: Pit alanı cıkışı daha guvenli hale getirildi ve aracların yarış hızında piste yeniden girmesi sağlandı. Budapeşte: Pist dışındaki alan ile ilk virajdaki guvenlik duvarları genişletilerek artırıldı. Suzuka: Daha geniş pist dışı alan oluşturuldu ve yeni acil giriş noktaları yapıldı. İlk kez 2001’de kullanılan HANS sistemi tum suruculer icin zorunlu hale getirildi. 2004 Bahreyn ve Şangay’daki yeni pistlerde, guvenlik acısından yeni standartlar uygulandı. FIA, kasklar dahil yeni guvenlik standartları getirdi. 2005 Kokpit icindeki koruyucu dolgu maddesinin kalındığı 70’den 100 milimetreye cıkarıldı. Teker bağlantılarının, asgari 6 ton yuke dayanacak mukavemete getirilmesi zorundu oldu. Kazalardan sonra keskin karbon fiber parcaları, tum on kanat, barge boardlar ve kucuk aerodinamik parcaların oluşturacağı tehlikeye karşı bunların dışına Kevlar® veya benzeri materyelde kaplama zorunluluğu getirildi. 2006 Arka kaza testlerinde darbe hızı, saniyede 12’den 15 metreye cıkarıldı. 2007 Guvenlik aracı pistteyken, pit alanı yolu kapatıldı. Pit alanı ancak tum araclar guvenlik aracının arkasında dizildikten sonra acıldı. Araclara, pist yetkililerinin kokpitte suruculere gonderdiği bayrak sinyallerini alan LED’ler yerleştirildi. Pist guvenliği nedeniyle restorasyona giren Spa, bir yıl sonra takvime dondu. Pit alanındaki surat 100 km/s’den 80 km/s’ye duşuruldu. Guvenlik aracı periyodunda tur yiyen aracın ondeki aracları ve guvenlik aracını sollamasına izin verildi. 2009 FIA, yonetiminde, başkanlığını Michael Schumacher’in yaptığı ve Max Mosley, Nick Craw, Jean Todt ve Norbert Haug’dan oluşan bir Motor Sporları Guvenlik Gelişim Fonu oluşturdu. Bu proje, genc suruculer icin guvenlik programı, pist guvenliği yetkilileri icin eğitim programlarını kapsıyor.. Yarış hakemlerinin atanma sureci değiştirildi. Hakemlere geliştirilmiş goruntu analiz sistemi tedarik edildi. Sozkonusu bir olayın ardından FIA sonucu online olarak yayınlayacak. Kaynak: Turkiyef1.com __________________