Akaidde Ehli sunneti temsil eden gunumuze kadar gelen en pak ve temiz olan iki mezheb vardır.Bunlar Maturidiyye ve Eşariyye'dir.Aralarında ince ve kucuk konularda ayrılık olsada, genel olarak bir ihtilaf soz konusu değildir.


Bizim itikadda mezhebimiz Maturidiyye olmuştur.

İMAM MATURİDİ
Alemul Huda, İmamul Huda, İmam Ebu Mensur Muhammed b. Muhammed b. Mahmud el-Maturidi...
İmam Maturidi, h.238/m.852'te Mevaraunnehir'de bulunan Semerkand'ın Maturid kasabasında doğmuştur.h.333/m.944'te Semerkand'da vefat etmiştir.

O, islama cok değerli hizmetler vermiş oncu islam alimlerinin başında gelir.Maveraunnehir'de Ehli Sunnet'e nisbet edilen Kelam ekolunun kurucusu ve mumessilidir.Te'vilatul Kuran ve Kitabu't Tevhid gibi eserlerinden anlıyoruz ki, Maturidi, kelam, tefsir, mezhebler tarihi, fıkıh ve fıkıh usulunda derin bilgi sahibiydi.

İmam Maturidi'nin hocaları, ilimlerini İmam-ı Azam'a uzanan Ebu'n-Nasr el İyazi, Ebu Bekr Ahmed el-Curcani ve Muhammed b. Mukatil er-Razi'dir.Bunların hocası ise İmam ebu Yusuf ve İmam Muhammed'den okumuş olan Ebu Suleyman b. Musa el-Curcani'dir.

Gerek Eş'ari gerekse İmam Maturidi, Mu'tezile ve diğer bidat mezheblerine galebe calabilmek icin, hasımlarının aklı selime uygun taraflarını almışlar ve Ehli sunnet'in kelamı'nın kurucusu olmuşlardır.Ehli sunnetin Kelam metodunu daha ziyade doğru ve ilmi bir şekilde başlatan, akla ne nakle de layık oldukları değeri vererek bu iki asla bağlı kalan ve bu şekilde islam akaidini acıklamaya calışan, İmam Maturidi olmuştur.

İmam Maturidi'nin elinde hocalarından okuyup rivayet ettiği İmam Azam'ın risaleleri, Akaid'den, ilm-i Kelama donuştu.Bu risaleler inanılması lazım gelen Ehli SUnnet akidesini acıklayan bilgiler idiler.Maturidi bunlarla beyan edilen akaidi, başka nakli deliller ile takviye etti ve aklı kesin delillerle destekledi.Akaid'in teferruatını burhanlarla kesinleştirip kuvvetlendirdi.

O, Mevaraunnehir ulkesi ve diğer islam bolgelerinde Ebu Hanife ekolunun kelamcısı, Ehli sunnet Vel-Cemaatın reisi oldu.Bu sebeple akaidde hanefi mezhebi, Maturidi'ye nisbet edildi.Boylece az bir kısım haric, hanefi olan kelamcılara Maturidiyye denildi.

Bir cok kelamcı ve araştırıcılar, Maturidiyye diye anılan bu ehli sunnet mezhebinin asıl kurucusunun İmam Maturidi değil, İmam-ı Azam Ebu Hanife olduğunu, Maturidi'nin ise onun yazdığı akaid esaslarını akli ve nakli deliller ile destekleyerek acıkladığını ifade ederler.

İMAM EŞARİ

Eş'ariyye ekolunun temsilcisi olan Ebu'l Hasan Eş'ari'nin uzun adı Ali b. İsmail b. Ebı Bişr İshak b. Salim b. İsmail b. Abdullah b. Musa b. Bilal b. Ebı Burde b. Muse'l-Eşari'dir.

Doğum tarihi tam olarak bilinmemekle beraber 260/873-74) tarihinde Basra'da dunyaya gelmiştir.İmam Eşari'nin hayatını doğumundan on yaşına, on yaşından Mutezil'den ayrılışına ve bundan sonraki hayatı olmak uzere olmak uzere uc devrede incelemek mumkundur.

1-Doğumundan 10 yaşına kadar:
Bu donem O'nun cocukluk ve ilk tahsilini tamamladığı donemdir ki, ceşitli ilimler tahsil etmiş ve daha ziyade babasının ahlakı ve ilmi terbiyesinde bulunmuştur.

2-On yaşından Mutezile'den ayrılışına kadar:
Otuz yıllık bir donemi kapsayan bu donem O'nun, uvey babası Ebu Ali el-Cubbai ile ilmi yakınlığı bulunduğu donemdir.O kelam ilmini de Cubbai'den oğrenmiştir.Fıkıh'ta Hanefi olan Eşari, itikatta hocasının tesiriyle koyu bir Mutezile mezhebi savunucusu olmuştur.
Hicri 300 senesinde O'nun Mutezile'den ayrılarak, Ehli sunnet akidesine bağlandığı bilinmektedir.

Rivayete gore, İmam Eşari ilmi olgunluğa eriştikten sonra Mutezile'nin delilleri onu tatmin etmemiş ve bu goruşleri terketmiştir.Bu karara vardıktan sonra 15 gun evine kapanmış ve bu sure sonunda bir Cuma gunu Basra camiinde minbere cıkarak şunları soylemiştir:''Ey insanlar, beni tanıyanlar beni tanır.Tanımayanlarda kendimi tanıtıyorum ben falan oğlu falanım.Ben Kuran'ın mahluk olduğunu, Allah'ın gozlerle gorulemeyeceğini, kotu fiillerimizin kendimizin yarattığımızı soyluyordum.Ben bunlardan tovbe ediyorum ve bu fikirlerden vazgeciyorum.Ey insanlar ben bu sure zarfında evime kapandım ve bu fikirle ilgili delilleri duşundum.Onların hicbirisi bana tercih sebebi olarak uygun gelmedi.Yuce Allah'tan bana hidayet etmesini istedim.O da bana şu yazmış olduğum şeyleri hidayet etti.Bunun uzerine şu elbiseden soyunduğum gibi butun icinde bulunduğum fikirlerden soyunuyorum.''

3-Kırk yaşından olumune kadar:
Mutezile mezhebinden ayrılıp, selef akidesi uzere geri kalan hayatını devam ettiren Eş'ari, yaklaşık 25 yıllık bu sure zarfında bol bol eser telif etmiş ve selef akidesini mudafaa ile geri kalan omrunu gecirmiştir.Ehli Sunnet adına uslendiği mudafaa ile buyuk taraftar kazanmış ve kendisinden sonra gelişecek olan Eşariyye ekolunun kurucusu ve temsilcisi olmuştur.

Irak, pek cok bidat mezhebinin cıktığı bir bolgeydi.İmam Eşari, Revafız, Karamita ve ozellikle Mutazile ile cok şiddetli ve gurultulu cedel ve munakaşalarda bulunmuştu.

Kaynak:ismailaga.info
__________________