Akşam namazının sunnetinden sonra kılınan altı rekĂ‚tlık gayr-i muekked namaz. EvvĂ‚b, faal vezninde ism-i fĂ‚ildir, gunĂ‚hları terk ve hayırlı işler yapmak sûretiyle Allah'a donen demektir. Coğulu EvvĂ‚bin'dir. EvvĂ‚bin namazı, Allah'a cok itaat edenlerin namazı demektir. Ashab-ı kirĂ‚mdan Zeyd b. ErkĂ‚m, kuşluk vakti birtakım insanların namaz kıldıklarını gormuş de; "Bu adamlar pek Ă‚lĂ‚ bilir ki, bu saatten başka zamanda namaz kılmak, daha faziletlidir. Cunku Resulullah (s.a.s.), "EvvĂ‚bin namazı, sıcaktan deve yavrularının ayakları yandığı zaman kılınır" buyurmuştur" (Muslim, SalĂ‚t, 19).
Zeyd b. ErkĂ‚m, başka bir rivĂ‚yetinde şoyle demiştir: "Resulullah (s.a.s.) Kûba'lıların yanına gitti. Vardığında, onlar namaz kılıyordu. Allah elcisi, onlara, 'EvvĂ‚bin namazı, sıcaktan deve yavrularının ayakları yandığı zamandır' buyurdu" (A. Davudoğlu, Sahih-i Muslim Tercumesi ve Şerhi IV, 2132).
Bu hadislerde, namazın kac rekĂ‚t kılınacağı belirtilmemiştir. İslĂ‚m Ă‚limleri, sıcağın yukseldiği bu vaktin, kuşluk namazı icin en elverişli ve faziletli olduğunu soylemişlerdir. Cunku kuşluk namazının vakti, gunun evveli olup, daha erken saatlerde de kılınabilmektedir.
Hz. SevbĂ‚n'dan nakledilen şu hadis de, evvĂ‚bin namazının onemini belirtir: "Allah Rasûlu, gunun yarısından sonra namaz kılmayı severdi. Hz. Âişe, Ya Resulullah, sen bu saatte de mi namaz kılmayı seviyorsun? dedi. Resulullah (s.a.s.): "Bu saatte gok kapıları acılır ve Hak TeĂ‚la hazretleri, bu saatte kullarına rahmetle bakar. Bu namaz Âdem, Nuh, İbrahim ve İsĂ‚'nın devam ettikleri bir namazdır" buyurdular (el-AskalĂ‚nî, Bulûgu'l MerĂ‚m, Terc. A. Davudoğlu, II, 48). EvvĂ‚bin namazının dort rekĂ‚t olduğuna dĂ‚ir ceşitli hadisler nakledilmiştir. Akşam namazından sonra ve altı rekĂ‚t kılındığına dĂ‚ir hadisler de nakledilir ve bunların uygulamada daha yaygın olduğu bilinmektedir (Tirmizî, Salat, 32 1) .
Akşam namazının sunnetinden sonra iki ilĂ‚ altı rekat arasında kılınan nafile namaza da "evvĂ‚bin" denilmiştir. Hz. Peygamber, akşam namazından sonra altı rekat nĂ‚file namaz kılanın evvĂ‚binden (gunah işleyip, arkasından hemen tovbe eden kimselerden) sayılacağını bildirmiş ve arkasından da şu ayeti okumuştur: "Rabbiniz, icinizden gecenleri cok iyi bilir. Eğer salih kimseler olursanız, şuphesiz Allah tovbe edenleri affedicidir" (el-İsrĂ‚, 17/25; bk. İbn Kesir, Tefsir, İstanbul 1985, V, 64, 65; ŞurunbulĂ‚li, Şerhu Nuri'l-İzah, İstanbul 1984. s.74)
Hamdi DONDUREN
__________________