Bu bolumde Linux kullanmak icin gerekli olan temel komutları ve tuşlara atanmış komutlarını goreceğiz. Bu komutların hepsi konsol dediğimiz metin ekrandan veya X-windows altındaki bir ucbirimden (xterm, rxvt, aterm gibi) calışmaktadır.

Fakat tuş komutlarının bir kısmı konsola ozgudur ve X altında pencere yoneticinize gore farklı hareket etmektedirler.

Tuşlarla ilgili gosterim ve anlamı:

: Ctrl ve F1 tuşlarına birlikte basılacağını gosterir.

(n=1,...,6)

X oturumundan konsola geciş icin kullanılır. Bircok Linux dağıtımı acılışla birlikte altı standart konsol acar. Bunlar tamamen birbirinden bağımsızdırlar ve eşzamanlı calışırlar. Yani birinde bir işlem yapılmaya devam ederken bir diğerine gecip başka bir işleme başlayabilirsiniz.



Daha onceden acmış olduğunuz sonra ile cıktığınız X oturumuna geri doner. Burada onemli nokta bunun altı konsollu bir sistemde gecerli olmasıdır. Eğer sisteminizde dort konsol varsa buyuk ihtimalle bu işin tuşu F7 değil F5 olacaktır.

(n=7,...,12)

n numaralı X oturumuna gecer. Birden fazla X oturumu (sunucusu) acmak mumkun olduğu icin bunlar arasında geciş yapabilirsiniz.



Bir ucbirimde yazmakta olduğunuz komutu tamamlar. Mesela README dosyasını okutmak icin more RE yazıp TAB'a basarsanız o anda bulunduğunu dizindeki RE ile başlayan dosyaların listesini gorursunuz, eğer tek dosya varsa satır tamamlanır. Aynı şey komut isimleri icin de gecerlidir, bas yazıp TAB'a bastığınızda hemen basename diye komutun tamamlandığını gorursunuz. (Bu işlem cok sayıda komutla eşleşme durumunda bazı ucbirimlerde iki defa TAB tuşuna basmayı gerektirebilir.)

, ,
,


Daha onceden girilmiş komutlar arasında gidip gelmenizi sağlar. Bu komutları history komutu ile listleyebilirsiniz.


,


Ucbirim cıktısını yukarı aşağı kaydırmak icin kullanılırlar (ekrandan cıkmış olan yazıları gormek vs.)

,

X oturumunda bir sonraki ekran cozunurluğune gecmenizi sağlar. Kipler /etc/X11/XF86Config dosyasında tanımlanmıştır.



X oturumunu sonlandırır.



Sistemi yeniden başlatmak icin kullanılır. Konsoldaki shutdown -r now veya reboot komutu gibi davranır. Makinanın uzerindeki sıfırlama (Reset) tuşuna basmayıp bunu tercih etmeniz gerekir, aksi takdirde ext2 gibi bazı dosya sistemleri sorun cıkarabilir.



Mevcut komutu durdur. Genelde konsoldaki basit komutlar icin kullanılır.



Eğer sizden girdi kabul eden bir konsol komutundaysanız dosya sonu (EOF) yollar, komut istemindeyseniz sistemden cıkarsınız. O yuzden iki defa basmayın ;-).



Ucbirime olan cıkışı durdurur.



Ucbirime olan cıkışa devam eder.



Calışmakta olan komutu arka alana gonderir.



Konsolda bir işe yaramaz ama Matrix'de nedense Neo kullanıyordu. Neyse orada da bir işe yaramamıştı, sanırım Neo da Linux kullanıyor ;-).



Genelde bir başka pencerede secilmiş bir yazıyı yapıştırmaya yarar. Burada dikkat edilecek nokta Linux altında kopyala/yapıştır işleminin Windows'dan farklı olmasıdır. Bir yazıyı secerseniz, o secili olduğu surece yapıştırılabilir olur (bir kez yapıştırıldıktan sonra defalarca yapıştırılabilir, yeni bir secime kadar tamponda kalır.). Yani bir kopyala emri vermeniz gerekmez, secip orta tuşa basmanız yeter, komut satırına yapıştırılmış olur. Konsolda kullanılabilmesi icin gpm calışıyor olmalıdır.



yapıştırma işlemini klavyeden yapar.
~
Kullanıcının ev dizinini gosterir /home/kullanıcı_adı ile eşanlamlıdır. cd ~/docs komutu ev dizininizin altında docs dizinine gider. Sadece cd komutu ise cd ~ komutuna eşittir ve ev dizininize gider.

. ya da .

O anda bulunduğunuz dizindeki bir betiği calıştırırken kullanmak icindir.

/. ya da Slashdot

Internet'deki en sağlam haber sitesine gider ;-).

cd ..

Bir ust dizine gecer.

exit

Sistemden cıkmanızı sağlar.

reset

Konsol bir şekilde sacma sapan karakterler basıyorsa (genelde calıştırılabilir bir dosyayı ekrana cıktıladığınızda olur) duzeltmeye yarar.

tty

Bu komutu yazdığınız ucbirimin aygıt dosyasının ismini verir.
__________________