Bu rehberimde APT yani Debian tabanlı dağıtımlarda kullandığınız veya kullanacağınız paket yoneticisini anlatacağım. Oncelikle Windows'dan gecenler icin birkac acıklama yapmak lazım. Windows kullanırken internete girip indirmek istediğiniz programın sitesine girerek .exe (executable) dosyasını indirerek kurulum sihirbazında "next" tuşuna basarak kuruyordunuz. Linux'ta işler boyle yurumuyor.
Linux'ta indirmek istediğiniz paket, bir paket yoneticisinin repository uzerinden size getirmesi ile oluyor. APT'ye neden ihtiyacımız olduğunu anlamışsınızdır herhalde, kendisi hem indiriyor hem de kuruyor. Şimdi asıl boyutunu anlamanız icin bir ornek vereyim. Debian -- Details of package kate in buster Bağlantıdan ulaşabileceğiniz Debian stable deposundan bir paket. Kate adlı bir metin editoru bu. Eğer bunu kurmak istiyorsanız kısaca .deb (debian) paketini indirip dpkg adlı aracla dumduz kurabilirsiniz. Ama orada bir durmak lazım, sayfada biraz aşağılara kaydırırsak "dependencies" adlı bir bolum var. Bu bolumdeki paketler Kate editorunun calışması icin gerekli olan bağımlılıkları temsil ediyor.
Gorduğunuz uzere daha geniş bir alanı gosterebilmek icin elimden geldiğince kuculttum ama bu gerekli bağımlılık paketlerinin sadece yarısı. Bu paketlerin hepsini de teker teker kurmak sizce de işkence değil mi? Sırf bir metin editoru kuracağım diye bu kadar uğraş cok değil mi? İşte şimdi APT'nin bize sağladığı nimeti anlayıp değerini bilmeye başlıyoruz, APT bir paketi kurarken tum bağımlılıklarını gozden gecirip gerekli olanları kendisi kuruyor, ne kadar guzel iciniz rahatladı değil mi?
Bilmemiz ve dikkat etmemiz gereken diğer bir husus ise repository'lerdir. Dağıtımın kendi repository'leri ve dış repository'ler olarak ayırabiliriz. (Yazının kalanında repository yerine "repo" şeklinde hitap edeceğim.) Dağıtımın bize sunduğu repo'lar "stable", "testing" ve "unstable" olur. (Eğer Ubuntu kullanıyorsanız bu "multiverse", "universe" ve "main" gibi adlar alabiliyor, dağıtımdan dağıtıma değişiklik gosterebilir.) Stable: stabil (sorunsuz kullanabileceğiniz repo) Testing: test edilen (test edilen paketler bulunduran) Unstable: stabil olmayan(sorunsuz kullanamayacağınız repo)
Eğer kullandığınız mevcut repo'ları merak ediyorsanız kısaca ucbirime cat /etc/apt/sources.list girin. Size verdiği cıktı kullandığınız repo'lar olacaktır.
APT-CacheOncesinde bahsettiğim gibi APT cevrimici olarak paket indirmenizi sağlar, bunun yanısıra cevrimdışı olarak paketler hakkında bilgileri goruntuleme imkanınız da var. Biz bu database'e "cache" diyoruz. Ornek olarak Python paketini tarayalım sistemdeki.
Kod:Panoya kopyala
apt-cache search python
Bunun sonucunda upuzun bir sonuc almış olabilirsiniz. Burada adında veya acıklamasında python anahtar kelimesi gecen paketleri gosterdi bize.
Kod:Panoya kopyala
apt-cache show python
Bunun sonucunda da python adlı paket hakkında bilgileri alırsınız.
APT-GETArtık cevirmici kısma gelmiş bulunmaktayız, apt-get ile indirme, kaldırma ve guncelleme gibi işlemleri yapabiliriz.
Guncelleme Kod:Panoya kopyala
sudo apt-get update
Unutmadan, apt-get sudo yetkisi ister. Bu komutla beraber repo'larınızı guncellemiş oluyorsunuz.
Yukseltme (Guncelleme v2) Kod:Panoya kopyala
sudo apt-get upgrade
Aslında bu da guncelleme, adına demişler upgrade. Bu komutla beraber programlarınızı guncelleyebilirsiniz. Guncellemeleri bulduktan sonra size "guncellemek istiyor musunuz?" diye bir soru sorar. Siz de "E" yazarsanız gunceller.
İndirmek Kod:Panoya kopyala
sudo apt-get install paket-ismi
Bu komutla istediğiniz paketin adını aratıp repo'lardan bularak indirmiş olursunuz.
Kaldırmak Kod:Panoya kopyala
sudo apt-get remove paket-ismi
Bu komutla ustteki indirdiğiniz bir paketi kaldırabilirsiniz.
Tamamen Kaldırmak Kod:Panoya kopyala
sudo apt-get purge paket-ismi
Bu komutla yukarılarda bahsettiğim apt-get ile paketlerin gerekli bağımlılıkları var ya, işte onları da siliyorsunuz.
Gereksiz Bağımlılıkları Temizlemek Kod:Panoya kopyala
sudo apt-get autoremove
Bu komutla kullanılmayan/gereksiz bağımlılıkları kaldırarak gereksiz yer ve cakışmaya neden olmalarını engelleyebilirsiniz.
Elbette ki artık pek cok son kullanıcı dağıtımında uygulama marketleri var. Bunlar varken işiniz duşmez diye duşunebilirsiniz ama yanılıyorsunuz, elbet bir şey ortaya cıkacak ki o ucbirime bir satır kodu girmek zorunda kalacaksınız. Linux kullanıp bunları bilmemek de ayıptır artık. Birisi sorsa gel şu X paketini yukle diye, siz app market'te bulamadım mı diyeceksiniz? En temelinde Debian tabanlı dağıtımlar icin APT budur. Umarım faydalı olmuş veya işinize yaramış, en azından beğenmişsinizdir. Hatalarım, eksiklerim varsa duzeltmekten cekinmeyin, GNU/Linux ile kalın, esenle kalın!