Linux sistemlerde en yaygın kullanılan kabuk, bourne-again Shell (bash)'dir. Bir kabuk esas olarak bir kullanıcı arayuzudur. Coğu zaman, komut satırı arabirimi (CLI) olarak da adlandırılan metin tabanlı bir arabirime başvurmak icin kullanılır. Kernel'in etrafındaki bir kabuk olarak gorunebilir.
Bir kabuğun amacı; sistem ile kullanıcı etkileşimine izin vermektir. İlk zamanların Linux veya unix sistemlerinde sadece CLI vardır.
Orneğin bir başka sisteme SSH uzerinden CLI Shell aracılığıyla bağlanmak icin, kabukta "ssh [email protected]_ADI -p PORT_NUMARASI" komutu kullanılabilir.
GUI tabanlı editorlere Atom, Sublime Text ve Notepad++; CLI tabanlı editorler ise Nano ve Vim ornek verilebilir.
GUI'de Atom onerilir. Atom GitHub tarafından yapılmıştır. Geniş olcude yapılandırılabilir ve genisletilebilir olduğundan, 21.yy'ın hacklenebilir veya kırılabilir metin editoru olarak anılır. Bu nedenle GitHub tarafından entegre edilmeyen ozellikler vs de bir uzantı paketi olarak yazılıp daha sonra indirilerek kullanılabilir. Hatta bu ve benzeri uzantılar kullanılarak tamamen kendinize ozgu bir metin editoru haline bile getirebilirsiniz. Ayrıca Atom Git veya GitHub ile varsayılan olarak butunleşik bir yapıdadır.
Git, şu anda kullanılan en populer versiyon kontrol sistemidir? Versiyon kontrol sistemleri kod veya scripte yazılırken kullanılır. En buyuk yararı, birden cok calışma birimine herhangi bir yuk altına girmeden aynı zamanda ve aynı dosyalar uzerinden calışma imkanı tanımasıdır.
GitHub ise şu anda acık kaynak uygulamaları veya yazılımları icin en onde gelen web tabanlı Git sağlayıcısıdır.
Son olarak Atom varsayılan olarak cok fazla script ve programlama dilini destekler. Yani uzantılar vs sayesinde farklı dosya tiplerini daha kolay bir şekilde tanımlayabilir.
Yukleme sonrası Atom'da, CTRL+ kısayolu ile paket yukleme ayarı goruntulenebilir ve buraya "bash" yazılarak bash Script'ı icin gerekli paket yuklenebilir. Buradan herhangi bir paket veya uzantı yuklendikten sonra Atom'un yeniden başlatılması onerilir. Yine Atom'da Git goruntusu CTRL+Shift+9 kısayolu ile değiştirilebilir.
Notepad++ ise Notepad'den daha gelişmiş ve farklı olarak; aynı anda birden fazla dosya acma, kelime vurgulama ve oto tamamlama gibi yeni ozellikler icermektedir. Ilk olarak 2003'te sadece Windows icin yayımlandı ve basitliğiyle tanımlandı.
CLI text editorlerinden ise genelde VIM ve Nano kullanılmaktadır. Vim metin editoru, Bram Moolenaar tarafından ilk olarak 1991'de oluşturulmuştur ve "Vi Improved"dan turetilmiş olup gelişmiş bir metin editorudur. Bir nevi Unix'in guncellenmiş ve klonlanmış bir metin editorudur. Vim oğrenmesi zor ve diğer metin editorlerine gore calışması farklı bir metin editorudur. Ama buna rağmen gercekten de diğer metin editorlerine gore herhangi bir işlemi cok daha hızlı yapabiliyor. Vim editoru, normal ve insert olmak uzere iki farklı modda calısmaktadır. Normal modda Notepad veya Word'deki gibi yazma imkanı yokken; insert modunda "I" tuşu aracılığıyla yazmaya başlayabiliriz. Normal moda donmek icin "ESC" tuşu kullanılıyor. Normal modda yon tuşlarıyla gezinebilir. Orneğin "dd" tuşuyla tum satırı silip "u" tuşuyla da işlemi geri alabiliriz. Vim'de herhangi bir şeyi kaydetmeden cıkmak icin ":Q!" Kodu kullanılırken; kaydederek cıkmak icin ise ":X dosya_ismi.txt" kodu kullanır. ":X" aslında ":Wq" kodunun kısa gosteri midir? Buradaki ":W" metni yazdırırken (write); ":Q" ise cıkmak(quite) icin kullanılır. Yani bu harfler birleştirilerek kodlandığında ise soylendiği gibi kaydedip cıkış yapar. Normalden Insert moda "I" tuşu aracılığıyla gidilirken; tekrar normal moda donmek icin ise "ESC" tuşu kullanılır. Insert modda iken Vim Notepad veya Word gibi davranır fakat normal modda iken orneğin mevcut tum satırı silmek gibi daha basit metin manipulasyonlarını gercekleştirir.
".Vimrc" dosyası, Vim'de bazı kalıcı ayarlar yapmamızı sağlayarak Vim'i ozellestirmemizi sağlar. Orneğin; renk şemasını değıştirme, girinti ve boşluk duzenini ayarlama gibi. Bu dosya "vim. Vimrc" komutu ile oluşturulabilir (Home konumunda olduğunuzdan emin olun). Ondeki noktanın gizli dosyalar icin olduğunu biliyoruz. Orneğin bu dosyanın girdileri şunlar olabilirdi;
"Set expandtab ==> Sekmeleri boşluklara cevirir.
Set tabstop=2 ==> Her sekmeyi 2 boşluğa cevirir.
Syntax on ==> Farklı renkler kullanarak kelime vurgulamayı sağlar.
Colo peachpuff ==> Şeftali renk duzenini kullanmayı sağlar.
Set ignorecase ==> Arama yaparken kucuk-buyuk harf duyarlılığını yok sayar.
Set smartcase ==> Bir veya daha fazla buyuk harfle arama yaparken buyuk / kucuk harfleri dikkate almaz.
Set number ==> satır numaralarını gosterir."
Vim'de bazı yararlı tuş ozellikleri ise şunlardır;
1 - ESC ==> Insert modundan cıkmayı sağlar.
2 - I ==> Insert moda girmeyi sağlar.
3 - A ==> Mevcut satırın sonunda iken Insert moda girmeyi sağlar.
4 - o ==> Gecerli satırın altında yeni bir satır başlattığımız zaman Insert moduna girmeyi sağlar.
5 - O ==> Gecerli satırın ustunde yeni bir satır başlattığımız zaman Insert moduna girmeyi sağlar.
6 - DD ==> Gecerli satırı siler.
7 - u ==> Onceki Insert modundaki yapılan değişiklikleri geri alır.
8 - CTRL + r ==> Geri alma işlemini tekrarlar.
9 - YY ==> Mevcut satırı kopyalar.
10 - p ==> Son kopyalanan satırı, gecerli satırın altına yapıştırır.
11 - P ==> Son kopyalanan satırı, gecerli satırın ust kısmına yapıştırır.
12 - H ==> Dosyanın başına gitmeyi sağlar.
13 - M ==> Dosyanın ortasına gitmeyi sağlar.
14 - G ==> Dosyanın ortasına gitmeyi sağlar.
15 - DH ==> Gecerli satır da dahil olmak uzere dosyanın başına kadar tum satırı silmeyi sağlar.
16 - DG ==> Gecerli satır da dahil olmak uzere dosyanın sonuna kadar tum satırı silmeyi sağlar.
Diğer bir CLI metin editoru olan "GNU nano" ise coğu Linux dağıtımlarında varsayılan olarak yuklu gelmektedir. Adından da anlaşılabileceği gibi aynı BASH gibi Nano da GNU projesinin bir parcasıdır. İlk olarak 1999'da Pico text editorunun yerine veya onu geliştirmek adına Unix sistemler icin yayımlanmıştır. Nano Vim gibi farklı modlar kullanmayıp "Ne goruyorsanız onu alın" felsefesine dayanır. Notepad veya Word'e benzeyip her zaman ve an yazmaya hazır olan bir editordur. Nano'da:
CTRL+X ==> Cıkmayı sağlar. Bu sırada nano dosyanın kaydedilip edilmemesini soracak. Kaydetmeyi sectiğimiz durumda, herhangi bir dosya adıyla giriş yapmadığımız icin, bu sefer de dosya ismini girmemizi isteyecek.
Nano, Vim'den daha kolay olmakla birlikte ondan daha guclu değildir. Kısacası; nano basit vim ise gucludur. Bu nedenle kişisel tavsiyem Vim'dir.
Bash Scripte ve Metin Editorlerine Giriş
Linux0 Mesaj
●2 Görüntüleme
- ReadBull.net
- Donanım Forumları
- işletim Sistemleri
- Linux
- Bash Scripte ve Metin Editorlerine Giriş