Ebû Hureyre radıyallahu anh ’den rivÂyet edildiğine gore Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu: “İnsan, dostunun yaşayış tarzından etkilenir. O halde her biriniz dost edineceği kişiye dikkat etsin!” (Ebû DÂvûd, Edeb 16; Tirmizî, Zuhd 45)Fazilet sahiplerini ziyaret, onlarla beraber olma ve onların kendisini ziyÂret etmelerini ve dualarını isteme gibi dostca ve sıcak insanî ilişkilerin ele alındığı bir konuda, elbette insanın kendisine sırdaş ve yakın arkadaş edineceği kişilerden bahsedilmesi gerekecektir. Halîl insanın en yakın dostu, hemen her fırsatta beraber olduğu kişi demek olduğuna gore, boylesine uzun ve samimi goruşmelerden karşılıklı etkilenmemek duşunulemez. Hadisimiz bu etkilenmenin neticesine dikkat cekmekte ve “Kişi, dostunun gidişÃ‚tı ve dini uzeredir” tesbitini yapmaktadır. Zaten gercek dostluk, ancak dinî uyumluluk ile gercekleşir. Ya da en azından dostluklar neticede dostları aynı dinî duygu ve yaşayışı paylaşmaya goturur.

DOSTLAR BİRBİRLERİNİ MUTLAKA ETKİLER

Bir kere daha ifade edelim ki duygu, duşunce, zevk, tavır ve dunya goruşu olarak dostlar birbirlerini şu veya bu olcude ama mutlaka etkiler. Atalarımız da bu gerceğe “Kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan”diyerek dikkat cekmişlerdir.

Dostluğun, etkilenmeyi ve bu etkilenmenin sonucta yaşayış bicimi ve din edinmeyi bile kapsadığı sosyal bir gercek olunca, alınacak tedbir bir olcu de kendiliğinden ortaya cıkmaktadır. O da hadisimizde “O halde herkes, dost edineceği kişiye dikkat etsin!” şeklinde belirlenmiş bulunmaktadır.

Dost secimi, insanın en ciddi tercihlerinden biridir. Bu yuzden gerek yuce kitabımız Kur ’Ân-ı Kerîm ’de gerekse sevgili Peygamberimiz ’in hadîs-i şerîflerinde konuya yeterince ışık tutulmuştur.

Dostların ve dostlukların sadece dunyada değil Âhirette de insanın mutluluğuna veya mutsuzluğuna sebep olduğu duyurulmuştur. Mesel bir Âyette şoyle buyurulmaktadır:

“O gun zÂlim olan kimse ellerini ısıracak, ah keşke ben de peygamberle beraber bir yol tutsaydım. Vay bana!. Keşke falanı dost edinmeseydim. Bana Kur ’an gelmişken, gercekten beni ondan o saptırdı. Şeytan insanı yapayalnız, yardımcısız bırakır” diyecektir [FurkÂn sûresi (25), 27-29]

“Ben falanca ile dostum ama ondan hic etkilenmiyorum” gibi boş savunmalarla avunmak yerine, insanın beğendiği kişilere benzeme ve onları taklid etme eğilimine sahip olduğu gerceğini goz onunde bulundurarak, dostları iyi kimselerden secmeye ozen gostermek gerekmektedir.

HADİSTEN OĞRENDİKLERİMİZ

1- İnsan, inanclarının ve dostlarının etkisi altında yaşar. İnsanı, en cok dostları etkiler. Sonucta inancları bile dostlarının etkisi altında şekillenir.

2- Dost edinilecek kişiyi, başlangıcta inanc olculeri icinde ince bir tetkikten gecirmek gerekir.

3- İnsanın kimlerle birlikte olduğu, nasıl bir yaşayışı tercih ettiğinin gostergesidir.

4- Muslumana, muslumanları dost edinmek yaraşır.

Kaynak: Riyazus Salihin, Hadis-i Şerif Tercumesi, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan