Ali Ramiteni hazretleri buyuruyor ki: Salih bir kimse olabilmek icin şu on şey gerekir:

1- Temiz olmalı. Temizlik iki kısma ayrılır:
a- ZÂhiri temizlik: Dış gorunuşun temiz olmasıdır. Bu, butun insanların dikkat edeceği hususlardandır. Giyecek, yiyecek, iceceklerin ve kullanılacak butun eşyaların temiz olmasıdır.

b- BÂtıni temizlik: Kalbin iyi huylarla dolu olmasıdır. Hased etmemek, başkaları hakkında kotuluk duşunmemek, Allah duşmanlarını sevmemek, dostlarını sevmek gerekir. Kalb, Allahu teÂlÂnın nazargÂhıdır. Bu sebeple kalbe dunya sevgisi, mideye de haram lokma koymamalıdır. Bir hadis-i şerifte, (Haram yiyenin duası kabul olmaz) buyuruldu. Kalb temiz olmazsa ibadetlerin lezzeti alınamaz, Allahu teÂlÂya ait bilgilere yani marifete, kavuşulamaz.

2- Dile sahip olmalı. Dilin uygunsuz sozleri soylemeyip susması, Kur'an-ı kerim okuması, emr-i maruf ve nehy-i munkerde bulunması, dinin emirlerini yapmayı ve yasaklarından kacınmayı bildirmesi gibi. Peygamber efendimiz de, (İnsanlar, dilleri yuzunden Cehenneme atılırlar) buyurdu.

3- Kalabalıklardan uzak durmalı. Bu sebeple goz, haramlara bakmamış olur. Cunku kalb, goze tÂbidir. Her harama bakış, kalb aynasını karartır. Peygamber efendimiz, (Yabancı kadınlara şehvetle bakanların gozlerine, kıyamette erimiş kızgın kurşun dokulecektir) buyurdu. Erkeklerin yabancı kadınlara, kadınların da yabancı erkeklere şehvetle bakması haramdır.

4- Oruc tutmalı. İnsan oruc tutmak suretiyle meleklere benzemiş ve nefsini ezmiş olur. Bir hadis-i kudside; (Oruc bana aittir. Orucun ecrini ben veririm. Sevabı nihayetsizdir) buyrulmaktadır. Başka bir hadis-i şerifte de; (Oruc, Cehenneme kalkandır) buyuruldu. Oruc tutarak gonlu huzura kavuşturmalı ve şeytanın yolunu kapatıp, siper hasıl etmelidir.

5- Allah’ı cok hatırlamak. Allahu teÂlÂyı hatırlamak icin soylenecek en faziletli soz La ilahe illallah demektir. Bunu soylemeye devam eden, ihlas sahibi olur. İhlas; butun işlerini Allah rızası icin yapmak, dunyaya ait mal ve makamlardan hevesini kesip ahireti istemektir. İhlaslı kimse; "Benim tek gayem Allah’ın rızasıdır" der. Kur'an-ı kerimde de mealen, (Ey iman edenler! Allah’ı cok anın) buyuruldu. (AhzÂb 41) Nefsin hep zararlı olan isteklerinden kurtulmak icin devamlı Allahu teÂlÂyı anmalıdır.

6- Kalbe dikkat etmeli. Kalbe dort ceşit duşunce gelir. Bunlar; Rahmandan, melekten, şeytandan ve nefsten. Rahmandan gelen; gafletten uyandırır, kotu yoldan doğru yola kavuşturur. Melekten gelen; ibadete rağbet ettirir. Şeytandan gelen gunahı guzel gosterir. Nefsten gelen ise, dunyanın faydasız şeylerini istetir. Şeytani ve nefsani duşuncelerden kurtulmak gerekir.

7- Allah’ın hukmune rıza gostermeli. Havf ve reca, yani korku ve umit arasında yaşamalı. Cunku imansız oleceğinden korkan, gunah işlemez. Ayrıca mumin, Cenneti umit eder, salihlerle sohbet eder. Salihlerle sohbet, gunahlara perde ceker, haramları gozune kotu gosterir.

8- İyi hasletlerle suslenmeli. Yani Allahu teÂlÂnın ahlakıyla ahlaklanmaktır.

9- Helal lokma yemeli. Allahu teÂlÂ, (Helal ve temiz olanını yiyin) buyurmaktadır. (Bekara 168) Peygamber efendimiz ise; (İbadet on kısımdır. Dokuzu helali talep etmektir) buyurdu. Biri de butun ibadetlerdir. Haram yiyen, ibadet etme gucunu kendinde bulamaz. Helal yiyen de, gunah işlemez.

***

Bir hadis-i şerif meali:
(Akıllı olan, dua ve ibadet icin, nefsini muhasebe icin, ayıplarının kendisine haber verilmesi icin ve ihtiyacları icin vakit ayırır. Diline sahip olur, zamanını iyi kullanır, işine yonelir ve en sağlam dostuna karşı da ihtiyatlı olur.) [Deylemi]

***

- Musluman guler yuzlu olmalıdır. Yuzu turşu satmamalıdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Mumin kardeşinin yuzune asık bir cehre ile bakana melekler lanet eder.) [Hatib]

- Harbde değil, sulh zamanında ya olduğumuz gibi gorunmeliyiz veya gorunduğumuz gibi olmalıyız. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Hakiki muslumanın ozu sozu birdir, işi ile sozu aynıdır, komşusu da şerrinden emindir.) [İbni Lal]

- Hatamızı soyleyeni iyi karşılamalı, ona teşekkur etmelidir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Allah’tan kork diyene, sen once kendine bak diyeni Allahu teÂl sevmez.) [Beyheki]

- Musluman, ornek insan olmalı, zorluk cıkarmamalıdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Musluman, kolaylaştırır, muşkulat cıkarmaz.) [Nesai]

- Elden cıkana veya ele gecmeyene uzulmemek gerekir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Dunyadan nasibine razı olan, nasip olmayana uzulmeyen guzel ahlaklıdır.) [E Nuaym]

- Huzurlu olmak icin, dunya nimetleri bizden az olana bakmak ve halimize şukretmek gerekir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Zenginlerin yanına girip cıkmayı azaltın. Bu, Allahu teÂlÂnın sizdeki nimetini hakir gormenize sebep olur.) [Hakim]

- Gunahları yuzunden yıkılıp viran olmuş bir yere gitmemek iyi olur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Helake uğramış bir beldeye uğrarsanız, oradan suratle gecin.) [Taberani]

- Muhatabımız kotu biri veya cocuk olsa, eğer hak icin calışıyorsa itiraz etmemeli, onu desteklemelidir! Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Kucuk, buyuk veya hoşuna gitmeyen biri, hakkı mudafaa ediyorsa, sozu haksa kabul et, bÂtıl icin calışıyorsa, sozu bÂtılsa reddet!) [Deylemi]

- Maddi ve manevi yonden sıkıntısız iken dua etmek, bela gelince dua etmekten ustundur. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(İyilikler fenalıkları giderir. Rabbini rahatlık ve bollukta iken zikredeni [hatırlayanı], Allahu teÂl da, bela zamanında kurtarır, korur.) [Ebu Nuaym]

(Allahu teÂlÂyı o kadar cok zikredin ki size "mecnun" desinler.) [Hakim]

(Yemeği Allahu teÂlÂyı zikrederek, namaz kılarak eritin.) [Beyheki]

- Olumu hatırlamak cok iyidir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Olumu cok hatırlayın, olumu cok hatırlayanın kalbi ihya olur, olumu de kolaylaşır.) [Deylemi]

(Olumu cok anmak, insanı dunyadan ceker, gunahlardan sıyırır.) [İbni Lal]

- İmrenilecek kimsenin vasfını Peygamber efendimiz şoyle bildiriyor:
(Şu kimseye imrenilir: Malı azdır, coluk cocuğu namaz kılar, oruc tutar. İbadetini gizlemeye calışır. Tanıyanı azdır, meşhur değildir, parmakla gosterilmez. Rızkı yetecek kadardır. Buna da sabreder. HÂlini kimse bilmez. Arkasından ağlayanı az, mirası da fazla değildir.) [Taberani]

- Herkese dert acılmaz, herkesten yardım istenmez. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Din kardeşinde, hayÂ, emanet ve sadakat gibi uc hasleti gorduğunde ondan bir şey ricada bulunabilirsin. Bu vasıfları yoksa, bir şey rica etme!) [Deylemi]

- Allah’tan korkup gunahlardan kacmalı, ibadetleri yapmaya calışmalıdır! Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Allah’a inanan kurtulur; Onu tanıyan ittika eder [Allah’tan korkar]; ittika eden, emin olur. Onu seven haya eder; verdiği rızka razı olanın gozu tok olur; tevekkul edene de kÂfi gelir.) [Ramuz]

- Hizmet etmek cok sevaptır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Seferde bir kavmin efendisi, onlara hizmet edendir. Şehitlik haric, hizmet etme sevabına hicbir şey ulaşamaz.) [Hakim]

(Muslumanın işini goren, hac ve umre yapmış gibi sevaba kavuşur.) [Hatib]

- İnsanlarda bulunan iyi ve kotu vasıflar coktur. Peygamber efendimiz birkacını şoyle bildiriyor:
(İnsanların en kotusu, yalnız başına yer, ikram etmez, hizmetciyi dover. Bundan daha kotusu, insanlara buğzeder ve onlar da kendisine buğzeder. Bundan da kotusu, şerrinden korkulur ve iyilik beklenmez. Bundan da kotusu, dunya icin ahiretini satar, dinini yer [dini dunya menfaatine alet eder.]) [İbni Asakir]

(En iyiniz, ahidlerini yerine getiren ve nefsini temizleyendir.) [Ebu Ya’la]

(En kotunuz, bağırarak konuşan, belagatla konuşmaya zorlanan ve cok laf edendir. En iyiniz ise ahlakı en guzel olandır.) [Beyheki]

(İnsanların en kotusu, katı kalbli ve kibirli olandır, en iyisi de, iyi olduğu halde, kıymeti bilinmeyen, zaif, kendisine değer verilmeyendir; O, (şu şoyle olacak) diye yemin etse, Allahu teÂl onu yalancı cıkarmaz.) [İ.Ahmed]

- Cennetlik ve Cehennemlik olanın vasfını Peygamber efendimiz şoyle bildiriyor:
(Cehennemlik olan kabadır. Ehline, arkadaşına ve topluma karşı kaba davranır. Cennetlik olan ise, mutevazı ve zahid olur.) [Deylemi]

- Odunc veya hediye vererek yahut bir yardımda bulunarak insanları sevindirmek cok sevaptır. Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:
(Farzların edasından sonra Allahu teÂlÂnın en cok sevdiği iş, bir mumini sevindirmektir.) [Taberani]

(Mumin kardeşinin yuzune tebessum etmek sadakadır.) [C. Sagir]

Bu nasihatlere uyan, dunya ve ahirette mutlu olur.

Kime dinin emirlerini yapmak kolay gelirse, onun salih biri olduğu anlaşılır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Ahirete ait istediğine kolayca kavuşur, dunyaya ait olana kavuşman zorlaşırsa, bil ki sen iyi bir hÂl uzerindesin. Bunun tersi olursa kotu hÂldesin!) [Beyheki]

Sual: Ehl-i beytin, buyuk faziletini biliyoruz. Peki salih insanların, Allahu teÂlÂnın yanındaki değeri nedir?
CEVAP
Salihler elbette cok kıymetlidir. Bir hadis-i şerif meali şoyledir:
(Her mutteki insan, ehl-i beyttendir.)
__________________