Alıntı:
Bir haramdan kacmak, milyonlarca nafile namaz kılmaktan evladır. Haram işleyerek farz, mekruh işleyerek sunnet yapılmaz. Gunahtan kacmak ibadet yapmaktan once gelir.

(U. Besair)

Dinimizde, gunahtan kacınmak, sevap kazanmaktan once gelir. Hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(Az bir haramdan kacmak, 80 bin nafile hac sevabından efdaldir.) [Deylemi]

Bir hadis-i şerifte, (Cok az bir gunahtan kacınmak, butun cin ve insanların [nÂfile] ibadetleri toplamından daha iyidir) buyuruluyor. Her gunah, Allahu teÂlÂya isyan olduğundan, buyuktur; fakat bazısı, bazısına gore kucuk gorunur. Bir kucuk gunahı yapmamak butun cihanın nafile ibadetlerinden daha sevabdır, cunku nafile ibadet yapmak farz değildir. Gunahlardan kacınmaksa farzdır. (Rıyad-un-nasıhin)

Gunah işlemeyi duşunmek, işlemeye niyet etmek, karar vermek gunah olmaz, yapmak gunah olur. Gunah işlemeye karar verip bir kere yaparsa, ısrar olur. Hic yapmazsa, devamlı yapmaya kasd etmesi, karar vermesi ısrar olmaz. Devamlı yapmaya karar verip ve işleyip de pişman olur, terk ederse ısrar olmaz. Tekrar yapıp yine tevbe ederse, ısrar olmaz. Gunde cok kere yapıp, her birinden sonra tevbe etmek, ısrar olmaz.

Tevbe ederken, gunah işlediğine pişman olup uzulmek ve gunahtan hemen vazgecmek ve bir daha yapmamaya karar vermek şarttır. Bu uc şartı yapmadan, yalnız dil ile tevbe etmek, yalancılık olur. Kucuk gunahta ısrar etmek, buyuk gunah olur, buyuk gunahı bir kere yapmaktan daha buyuk olur. Tevbe edince, buyuk gunah da affolur. Kucuk gunahı kucuk gormek, buyuk gunahtır. Kucuk gunah işlediğini soyleyerek ovunmek, buyuk gunah olur. Kucuk gunah işleyeni, Âlim ve salih sanmak da, buyuk gunah olur.

İmanı olan, buyuk gunaha duşmemek icin, kucuk gunahtan kacar, gunahın kucuğu olmaz, Allah’a olan her muhalefet buyuktur.

Şupheli bir şeyle karşılaşınca, eli kalb uzerine koymalı. Kalb carpması artmazsa, o şeyi yapmalı. Eğer, fazla carparsa yapmamalı. Hadis-i şerifte, (Elini goğsune koy! Helal şeyde kalb sakin olur. Haram şeyde carpıntı olur. Şupheye duşersen yapma! Din adamları fetva verseler de yapma!) buyuruldu.

Buyuk gunahlar cok yapılırsa, iman gidebilir. Hadis-i şeriflerde buyuruluyor ki:
(Şu yedi buyuk gunahtan kacının: 1- Allah’a şirk koşmak 2- Buyuculuk 3- Katillik 4- Harpten kacmak 5- Yetim malı yemek 6- Faizcilik. 7- Namuslu kadına iftira etmek.) [Taberani]

(En buyuk gunah, kişinin, gecimi kendisine ait olanları ihmal etmesidir.) [Muslim]

(En buyuk gunah, kişinin borcunu odemek icin mal bırakmadan olmesidir.) [Ebu Davud]

(Ana babaya eziyet ve yalan yere şahitlik buyuk gunahtır.) [Deylemi]

(Yalan yere yemin buyuk gunahtır.) [Buhari]

(İlimde cimri olmayın, ilmi oğretmekten geri kalmayın. İlmi gizlemeyin. Cunku ilmi gizlemekle yapılan hıyanet, malda yapılan hıyanetten daha buyuk gunahtır.) [Ebu Nuaym]

(Uc buyuk gunah: Asiler etrafında toplanmak, ana babaya isyan, zalime yardım.) [Taberani]

(Vasiyette vÂrislerden birini zarara sokmak buyuk gunahtır.) [İbni Cerir]

(Şirkten sonra en buyuk gunah zinadır.) [İbni Ebiddunya]

(Şarap icmek, buyuk gunahtır. Butun kotuluklerin anasıdır, başıdır.) [Zevacir]

(Avret yerlerini [başkasının gormesi haram olan yerleri] acmak buyuk gunahtır.) [Hakim]

(Bir muslumanın kalbini kırmak, KÂbe’yi yetmiş kere yıkmaktan daha gunahtır.) [R. Nasıhin]

(Kalbinde zerre kadar kibir olan Cennete giremez.) [Taberani]

Onemli kaideler
Sual: (Takkesiz kimsenin, cemaatle namaz kılması mı evla, yoksa yalnız başına takkeli mi kılması evladır?) sualine (Cemaatle namaz kılmak sunnettir. Takkesiz namaz kılmak mekruhtur. Takkesi olmayan cemaate uymaz, takkeyi bulup yalnız kılması, takkesiz cemaatle kılmasından evladır) deniyor. Bu yanlış değil mi? Cunku burada iki sunnet meselesi var, hangisi onemli ise o yapılmaz mı? Yani cemaatle kılmak daha evla değil mi? 27 derece sevap daha fazla değil mi?
CEVAP
Bu konudaki kaideleri bildirelim:
(Bir sunnet ile bir mekruh cakışınca, yani sunnet işlemek icin mekruh işlemek zorunda kalınca sunneti bırakmak gerekir. Yani mekruhtan kacmak, sunneti yapmaktan once gelir.)

(Bir farz ile bir haram cakışınca, yani farz işlemek icin haram işlemek zorunda kalınca farzı tehir etmek gerekir.)

Bir ornek verelim:
Bir kadına hac farz olsa, fakat yanında mahremi bulunmadan hacca gidemez. Giderse hac borcu odenir ama, işlediği gunah, kazandığı sevaptan daha fazla olur.

Emir ile yasakta da bir kaide vardır:
Ustunde namaza mani olacak kadar necaset bulunan kimse, temizlemesi mumkun değilse, başka elbisesi de yoksa, oyle kılar, cıplak kılmaz. Hatta temizleme imkanı olsa; fakat yanında yabancılar bulunsa, temizlemeden kılar. Cunku başkalarının yanında avret yerini acmak yasak edilmiştir. Necaseti temizlemek ise emredilmiştir. Kaide şoyledir:
(Emir ile yasak bir araya gelince, yasaktan kacılır. Cunku, haramdan kacmak, farzı yapmaktan once gelir.)

Yine onemli bir kaide de şudur:
(Haramdan kacmanın sevabı, farzları yapmanın sevabından daha fazladır. Farzları yapmamanın gunahı, haram işlemek gunahından daha coktur.)

Burada sanki ibadet etmek haramdan kacmaktan once geliyor sanılabilir. Ama oyle değildir. Yine haramdan kacmak once gelmektedir.

Muhammed Masum-i Faruki hazretleri buyuruyor ki:
“Teberri etmedikce, tevelli olmaz. Yani uzaklaşmadıkca, dostluk olmaz. Farzları herkes yapabilir; ama haramlardan herkes kacamaz. Ancak salihler kacar. İyi olan da, kotu olan da, iyilik yapabilir. Kotuluk yapmamak ise, ancak Allah adamlarının ozelliğidir. Sıddıklar gunah işlemez.”

Farzları yapmamanın gunahı, haram işlemek gunahından daha coktur meselesine gelince, haramların terkinde sadece tasdik yani bunlar haramdır diye inanmak ve kacınmak vardır, amel yoktur. Farzlar da ise tasdik ile beraber ameli de yapmak vardır. Amel terk edildiği icin gunahı daha fazladır. Başka bir ifadeyle, farzları yapmayan ameli terk ettiği icin, haramları işlemekten daha buyuk gunaha girer. Haram işi yapmayan mesela icki icmeyen; namaz kılmak, oruc tutmak, zekat vermek gibi ameli gerektiren işleri yapmıyor. İcki icen sadece bir haram işlemiş olur. Namaz kılmayan ise, cok ameli terk etmiştir. Bir namazda 12 farz var. Beş vakit namazda 60 farz var. Gunde 60 kere buyuk gunah işliyor namaz kılmayan. Diğer farz ve gunahlar da buna benzer.

O ornekte, cemaat sunnetini işlemek icin takkesiz namaz kılmak yani mekruh işlemek meselesi var. Cemaat sunnetini terk etmek mekruh olsa idi, iki mekruh cakışacağı icin, sizin dediğiniz doğru olurdu. Ancak, cemaatsiz, tek başına namaz kılmak mekruh değildir. Burada cemaat sunneti ile takkesiz kılma mekruhu cakışıyor. (Mekruh işlememek icin sunnet terk edilir) kaidesi uygulanıyor. O ornekte iki sunnet yok. Takkesiz kılmak mekruhtur, cemaate katılmadan kılmak, yani tek başına kılmak mekruh değildir. Mekruh olsa idi, iki mekruhtan hafif olan tercih edilirdi. Cunku kaideler şoyledir:
(İki sunnet cakışınca, evla olan tercih edilir.)
(İki mekruh cakışınca, hafif mekruh olan tercih edilir.)

Mesela, mekruh vakitte ve abdest sıkıştırırken de namaz kılmak mekruhtur. İkindi, abdest sıkışık vaziyette mekruh vakit girmeden kılınacak olsa, sıkışık kılındığı icin namaz mekruh olur. Abdest alıp kılınacak olunca mekruh vakit girecekse, bu ikisi arasında daha hafif olan tercih edilir. Daha hafif olan ise, ikindinin mekruh vakte kalmasıdır. Abdestin sıkışık olması, biraz daha kerihtir. Onun icin, namaz mekruh vakte de girse, sıkışık kılmamak icin abdest alıp rahat kılmalıdır. İki şerden birini yapmak zorunda kalan da hafif olanı yapar. Mecelle kaidesi şoyledir:
(Ehveni şerreyn tercih olunur.)
Yani iki zararlı şeyden birini yapmak zorunda kalanın hafifini tercih etmesi gerekir.

Haramdan kacmak
Sual: Haramlardan kacmak mı, yoksa farzları yapmak mı daha kolaydır?
CEVAP
Muhammed Masum-i Faruki hazretleri, (Teberri etmedikce, tevelli olmaz. Yani uzaklaşmadıkca, dostluk olmaz. Farzları herkes yapabilir; ama haramlardan herkes kacamaz. Ancak salihler kacar. İyi olan da, kotu olan da, iyilik yapabilir. Kotuluk yapmamaksa, ancak Allah adamlarının ozelliğidir. Sıddıklar gunah işlemez) buyuruyor.

Haramdan kacmak
Sual: Haramdan sakınmak mı, yoksa farzı yapmak mı daha sevabdır?
CEVAP
Bir haramdan sakınmanın sevabı, bir farzı yapmanın sevabından kat kat coktur. Haramdan sakınmak, farzı yapmaktan once gelir. Zararlardan kacmak; faydalı şeyleri yapmaktan daha once gelir. Mekruhtan sakınmak, sunnet işlemekten once gelir. Gunahtan kacmak ibadet yapmaktan once gelir. Birkac hadis-i şerif meali şoyledir:
(Haramdan sakınan kimseyle oturmak ibadettir.) [Deylemi]

(Ahirette, helal kazancın hesabı, haram kazancın da azabı vardır.) [İ. Ahlakı]

(Duanızın kabul olması icin, helal lokma yiyin! Cok kimsenin yediği ve giydiği haramdır. Sonra ellerini kaldırıp dua ederler. Boyle dua nasıl kabul olunur?) [Şir’a]

Haram işleyerek farz yapılmaz. Farzla haram bir araya gelince, yani farzı işlerken haram işlemek mecburiyeti olunca, haram işlememek icin farz, duruma gore terk veya tehir edilir.

Haramların terkinde sadece tasdik yani bunlar haramdır diye inanmak ve kacınmak vardır, amel yoktur. Farzlardaysa, tasdikle beraber ameli de yapmak vardır. Amel terk edildiği icin gunahı daha fazladır. Başka bir ifadeyle, farzları yapmayan, ameli terk ettiği icin, haram işlemekten daha buyuk gunaha girer. İcki icen sadece bir haram işlemiş olur. Namaz kılmayansa, cok ameli terk etmiştir.

Haram ve farzlar
Sual: Şu uc cumleyi birer ornekle acıklar mısınız?
1- Haramdan kacmanın sevabı, farzları yapmanın sevabından daha fazladır
2- Farzları yapmamanın gunahı, haram işlemek gunahından daha coktur.
3- Kotulukten sakınmak, iyilikten daha sevabdır.
CEVAP
1- Haramdan kacmanın sevabı 100 birim, farzı yapmanın sevabı 10 birim olsun. Ana babaya isyan gunahı 100 birim, ana babaya iyilik ise 10 sevabdır. Haramdan kacmak daha cok sevab oluyor.

2- Farzları yapmamak 100 birim, haram işlemek 10 birim gunah olsun. Farz olan namazı kılmayan kimse, 100 birim, icki icen ise 10 birim gunah işlemiş olur. Bir insan her akşam bir icki icse 10 birim gunah kazanır. Bir namazda 12 tane farz var. Bir gunde 60 farz eder. Bir Musluman, beş vakit namazını kılmazsa, gunde tam 60 kere Allahu teÂlÂya karşı gelmiş oluyor. 60 x 100 = 6000 birim gunah eder. Farzların ozellikle namazın onemi buradan anlaşılmalıdır.

3- Kotulukten sakınmak, iyilik yapmaktan daha once gelir, sevabı da daha fazladır.

Her uc maddede, gunahtan sakınmanın onemi bildiriliyor. Farzları yapmamak da gunah oluyor. Gunahtan kacmak, sevab işlemekten once geliyor. (Golge etme, başka ihsan istemem) sozu de bunlara benziyor. Golge edip bana zararın dokunmazsa, iyilik etmezsen bana zararın olmaz denmek isteniyor. Komşumuza iyilik etmezsek, bize bir şey demez, ama onu rahatsız edersek, kotu komşu olmuş oluruz. Tersine, komşu bize sıkıntı verir de, biz ona katlanırsak, Allah indinde de, iyi komşu olmuş oluruz. Hic kimseye iyilik etmek zorunda değiliz, ama hic kimseye kotuluk etmemeye mecburuz. Mecelle’de, (Zararı yok etmek, fayda sağlamaktan once gelir) deniyor. Burada da, zarardan, kotulukten sakınmak fayda sağlamaktan, iyilik etmekten once geliyor.

Yapacağımız bir işte 99 fayda ile bir zarar meydana gelecekse, bir zarardan sakınmak icin o 99 faydadan vazgecmek gerekir.

Gunah kesindir
Sual: Yapılan sevabların gunahları sileceğini oğrenince, gunah işleme cesaretim arttı. (Sevablarım, gunahlarımı siler, gunahsız olurum) diye duşunuyorum. Yaptığım yanlış mı? Sevablar gunahları silmez mi?
CEVAP
Evet, cok yanlıştır. Sevabların gunahları sildiği doğrudur, ama bunu duşunerek gunah işlenmez. Hangi gunah olursa olsun, işlenince gunah olarak kayda geciyor. Sevaba gelince, kıldığımız namazların, tuttuğumuz orucların ve diğer ibadetlerimizin kabul olduğu kesin değildir, ama gunahlar kesindir.

Onemli bir husus da şudur:
Gunah işleyenin ibadetleri sahih olursa da, kabul olmaz. Yani namaz kılıyorsak, namaz borcundan, oruc tutuyorsak, oruc borcundan kurtulmuş oluruz, ama ibadetlerimize sevab verilmediği icin gunahlarımızı silemez. (Ben namazımı da kılarım, gıybetimi de yaparım, ickimi de icerim, ikisi ayrı şeydir) demek yanlıştır. Namazın sevabı belki yazılmaz, ama gıybetin, ickinin gunahı yazılır. Demek ki, gunah kesin olarak yazılıyor, ibadetin sevabıysa, kesin değildir. Her gunahtan kacmalıyız ki, ibadetlerimizin sevablarına kavuşabilelim.
__________________