Bir yerde bulunup sahibi bilinmeyen mala ''lukata'' denir.Başkalarının rızaları olmaksızın mallarını ellerinden haksız yere almak haram olduğu gibi lukataları alıp sahiplenmekte haramdır,bu gasp sayılır.Bir kimse bir yerde bir miktar para veya eşya bulsa,bunu sahibine vermek uzere başkalarını şahit tutarak alabilir.Sonra bunu munasip bir suretle ilan eder ve lukatanın kıymetine gore munasip bir muddet bekler.Sahibi cıkar ve sahip olduğunu da ıspat ederse teslîm eder.Cıkmazsa onu sadaka olarak verir.Eğer saklanan mal -saklayanın kusuru olmadan- zayi olursa sahibine bedelini odemek gerekmez.
Yollarda,bostanlarda ,ağacların altında bulunan başaklar meyvelerde lukata hukmundedir.Yazın ağacların altına dokulen meyveler,sahipleri tarafından acıkca veya adet olarak helal kılınmış ise alınıp yenebilir;yoksa yenmez haramdır.
Ağac uzerinde bulunan meyveler ise -her nerede bulunursa bulunsun- sahiplerinin izni olmadıkca yenilmez.Ancak meyve pek fazla olup yenmesi sahibine ağır gelmezse yenebilir;Fakat toplanıp başka yere goturulemez,bu cÂiz değildir.
Irmak suları uzerinde bulunan meyveleri -cok olsada- toplayıp yemek cÂizdir.Fakat bunlar kıymetli ise helÂl olmaz,haklarında lukata muamelesi yapılır.
Bahcelerin bostanların icinde,duvarların dibinde değilde başka yerde dağınık veya toplu olarak bulunan meyveler de lukatadır.Bunlar biliniyorsa sahibine,değilse fakirlere verilir.Bunları bulan fakir değilse bunlardan istifade edemez.
Yollara dokulmuş olan ağac yaprakları,eğer dut yaprakları gibi kendisiyle istifÂde olunacak şeyler ise bunlar alınmaz.Fakat istifÂde olunmayacak şeyler ise toplanıp alınabilirler.
Ekin ve karpuz tarlalarında veya karpuz ekinler alındıktan sonra ve karpuzlar toplandıktan sonra başkalarının toplamasına Âdeten izin verilmiş olan başak, vesÂir dokuntuleri toplamak cÂizdir.
__________________