En kotusunden başlayarak yazıyoruz:
1- Ateistler (Allah’a ve ahiret gunune inanmayanlar) Murtedler, zındıklar ve munafıklar bu gruba dahildir.
2- Bir yaratıcıya inananlar, fakat bir dine inanmayanlar. İman yonu ile bunların ateistlerden farkı yoktur
3- Ehl-i kitap (Yahudi ve Hıristiyanlar).
4- Mutezile, şii, cebriye gibi olanlar. Muslumandırlar, fakat itikadları bozuktur. İtikadları kufre girmişse diğer kÂfirler gibi ebedi Cehennemde kalırlar.
5- Mutezile, şii, cebriye gibi olanlar. Muslumandırlar fakat itikadları bozuktur. İtikadları kufre girmemişse, bid'at gunahları yuzunden Cehennemde cezalarını cektikten sonra Cennete gideceklerdir.
6- Mezhepsiz yani bid'at ehli muslumanlar. Bunların da kufre girmeyenleri 5. maddedeki gibidirler, kufre girenleri ise 4. maddedeki gibidirler.
7- İtikadda ehl-i sunnet ama amelde bid'at işleyenler.
8- Amelsiz musluman. İnanır ama ameli yok, icki icer, namaz kılmaz, acık gezer. Bunlardan kufre duşmeyenler, gunahları kadar cezalarını cekip Cennete giderler.
9- Ehl-i sunnettir, amelde bid’at işlemeyenler, gunah işleyenler, bazı ibadetleri de yapmayanlar.
10- Ehl-i sunnet itikadındadır, bid’at işlemez, amel de işler, haramlardan kacar.

Gunumuzdeki muslumanlar genelde 6 ve 7. maddeye girerler. 9. maddeye girenler azdır. Onuncu gruptakiler cok azdır, evliya bu sınıfın icindedir.

İmam-ı a’zam, Abdulkadir-i Geylani ve İmam-ı Rabbani hazretleri gibi buyuk zatların hicbiri sahabi derecesine ulaşamaz. Zira Eshabın en aşağı derecede olanı, en yuksek evliyadan ustundur. (Mevahib)

11- Eshab-ı kiramdır. Hepsi Cennetliktir.
12- Mekkenin fethinde bulunan Sahabilerdir. Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Mekke’nin fethinden once Allah icin mal verip savaşanlar, daha sonra harcayıp savaşanlarla eşit değildir. Onların derecesi, sonradan Allah yolunda harcayan ve savaşanlardan daha yuksektir. Bununla beraber Allah hepsine de en guzel olanı [Cenneti] vÂdetmiştir.) [Hadid 10]
13- Eshab-ı Kiram'dan ağac altında soz veren 1400 kişidir. [Biat-ur-rıdvan]
Kur’an-ı kerimde mealen buyuruldu ki:
(Ağac altında, sana soz veren muminlerden, Allah razıdır. Kalblerinde olanı bilmiş, onlara guven duygusu vermiş ve onları pek yakın bir fetihle odullendirmiştir.) [Fetih 18]
14- Eshab-ı Kiram'dan Uhud gazasındaki 700 kişidir.
15- Eshab-ı Kiram'dan Bedir gazasındaki 313 kişidir. Hatib bin Ebi Beltea, Mekke’deki muşriklere, Mekke’nin fethi icin hazırlık yapıldığını bildiren bir mektup gonderdi. Vahy ile durumu oğrenen Peygamber efendimiz, Hz. Hatib’e nicin boyle yaptığını sordu. O da (Mekke’de coluk cocuğum var. Muşriklerin zararı dokunmasın diye yazdım) dedi. Hz. Omer, (Ya Resulallah, izin ver kellesini ucurayım) dedi. Ama Resulullah efendimiz, (Allahu teÂlÂ, Bedir gazasında bulunanlara "İstediğinizi yapın! Sizin her işinizi affettim" buyurdu. Bu da onlardandır) buyurunca, Hz. Omer hatası icin ağladı. Hz. Hatibin de yaptığı bu iş uygun olmadığı icin, (Ey iman edenler, duşmanımı ve duşmanlarınızı dost edinmeyin) Âyeti indi. (Mumtehine 1) [Mevahib-i ledunniyye]

(Bedir savaşında bulunanları Cennetle mujdele.) [Dare kutni]
(Bedir savaşında bulunan birine nasıl soz soylersin? Eğer sen uhud dağı kadar altın infak etsen, onun derecesini ulaşamazsın.) [Hakim]

Hz. Cabir anlatır:
(Bedir ve Rıdvan bi'atında bulunan bir sahabinin cenazesi getirildiğinde, onun uzerine 9 tekbir alırdı. Ama Bedir'de bulunup da Rıdvan bi'atında bulunmamış veya bi'at-ı Rıdvan'da bulunup da Bedir'de bulunmamış bir sahabinin uzerine 7 tekbir alırdı. Bedir’de de, Bi'at-ı Rıdvan'da da bulunmayanın cenazesinde ise 4 tekbir alırdı.) [İ.Asakir]

(Bedir’de, Huneyn’de sarıklı melekler yardım etti.) [Deylemi]

(Cebrail aleyhisselam gelip "Bedir’de hazır olanları nasıl sayarsınız?" dedi. “Hayırlılarımızdır” dedim. O da, “Meleklerden Bedir’de bulunanlar da bizim hayırlılarımızdır” dedi.) [Buhari]

16- Aşere-i mubeşşere yani Cennet ile mujdelenmiş on kişidir.
Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(On kişi Cennettedir: Ebu Bekir ve Omer ve Osman ve Talha ve Zubeyr ve Abdurrahman bin Avf ve Ali bin Ebi Talib ve Sa’d bin Ebi Vakkas ve Ebu Ubeyde bin Cerrah ve Said bin Zeyd.) [Tirmizi, İbni Mace, Taberani, ibni Asakir, Beyheki, Dare Kutni, Hakim, Ebu Nuaym, ibni Sa’d]

17- Şaşılacak ustunlukler sahibi, Allah’ın aslanı Hz. Ali’dir.
18- İyilikler hazinesi, haya, iman ve irfan kaynağı, Zinnureyn Hz. Osman’dır
19- Hz. Omer’dir. Bedir’e ve diğer savaşlara katılmış ve Âyetlerle ovulmuştur.
20- Hz. Ebu Bekir’dir. Bir hadis-i şerifte, (Peygamberler haric, Ebu Bekir, insanların en ustunudur) buyuruldu. (Deylemi)
21- Nebilerdir. Her asırda mutlaka gonderilmişlerdir. 124.000 tane oldukları tahmin edilmektedir.
22- Resullerdir. Her bin senede bir gonderilen buyuk Peygamberlerdir. (Buradan da anlaşılacağı gibi İsa aleyhisselamın doğumu miladi 0 yılı falan değildir)
23- Ululazm olan Peygamberler. Bunlar, Âdem, Nuh, İbrahim, Musa, İsa ve Muhammed aleyhimussalatu vesselamdır.
Tabiki en ustunleri son Peygamber Muhammed Aleyhisselamdır, Habibullahtır. Sonra Hz. İbrahim aleyhisselam gelir, Halilullahtır.
__________________