68. Ebu Hureyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine gore Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
"Kendisini (doğrudan) ilgilendirmeyen şeyi terketmesi, kişinin iyi musluman oluşundandır." [1]
Acıklamalar
Dunyada luzumsuz, boş ve faydasız hicbir şey yoktur. Allah Teala her yarattığını bir hikmete dayalı ve bir hizmete uygun yaratmıştır. Ancak herşeyin herkes icin her zaman gerekli olması da hic şuphesiz duşunulemez. İşte hadiste işaret buyurulan malayanî, "kişinin dinine ve dunyasına faydası olmayan şey" anlamındadır.
İnsanı doğrudan ilgilendirmeyen şeylere bu anlamda "luzumsuz" veya "gereksiz" denilebilir. Halkımız "ustune elzem olmayan işe karışma" derken, işte bu manayı dile getirmektedir.
Neyin malayanî, neyin gerekli olduğunu ayırabilmek icin, oncelikle sağlam değer olculerine sahip olmak lazımdır. Hic şuphesiz muslumanlar icin muslumanlığın değer olculeri esastır. O halde olgun mu'min, muslumanlığın olculerine gore yaşayan ve cevresini bunlara gore değerlendiren kişidir. Malayanînin terkedilmesi, muslumanın surekli uyanık olduğunu gosterir. Murakabe fikri ile yaşadığını belgeler.
Malayanîyi terketmek, gerekli olanı icabeden yerde gerektiği olcude yerine getirmek demektir. Toplumda olumsuz gelişmelerin onlenmesi, buyuk olcude gereksizlerin terkedilmesiyle mumkun olacaktır. Bu sebepledir ki, İslam alimleri bu hadisi "medar-ı İslam" olan dort hadisten biri kabul ve ilan etmişlerdir.
Gereksizi terketmek, luzumluları onem sırasına koyma fikrini de beraberinde getirir. Boylece musluman, her konuda en luzumlu olanı işle*mek, en gerekli olanı ortaya koymak başarısını ve basiretini yani olgunluğunu gosterir. Bu da onun guzel musluman olduğunun delili olur.
Malayanî ile meşgul olmak, luzumluları ihmal etmeye goturur. Cunku gerekli-gereksiz herşeyle meşgul olmak insanı, kolayı tercihe sevkeder. Butun bunlar ise, sonucta muslumanı fuzulî işlerin adamı durumuna duşurur. Bu bakımdan hadis, fevkalade onemli bir tesbit yapmakta, iyi musluman olabilmek icin her şeyden once kendisini ilgilendirmeyen fuzulî işlerle meşgul olmamak gerektiğine dikkat cekmektedir. Cunku omur kısadır ve hızla gecmektedir.
Gerekli-gereksiz herşeyin harman olduğu gunumuzde sadece luzumlu işlerle meşgul olabilmek, ancak gercekten olgun bir iman ile mumkundur.
Hadisten Oğrendiklerimiz
1. Kendisini doğrudan ilgilendirmeyen soz ve işlerle meşgul olmamak, muslumanın iyi bir secim bilincine sahip olduğuna ve imanının olgunluğuna işarettir.
2. İnsan, dunya ve ahireti icin gerekli ve luzumlu olan işlerle meşgul olmalıdır.
3. Malayanîyi terk, surekli ilahî denetim altında bulunduğu şuurunun bir sonucudur. Murakabe'nin en buyuk pratik faydası budur.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Tirmizî, Zuhd 11. Ayrıca bk. İbni Mace, Fiten 12
__________________