Duruş Basketbolda hangi pozisyonda oynarsanız oynayın, duruş şeklini doğru bilmek en onemli noktadır. Buna hazır olma da diyebiliriz. Basketbolun karakteristiği gereği oyun cok hızlı ve cabuk gelişmekte ve değişmektedir. Her an pas alacakmış, şut atacakmış, top surecekmiş veya ribaunda cıkacakmış gibi hazır ve hareketli olmalısınız. Topla hızla hucuma cıkmak veya defansa donmek icin hazır olmalısınız. İyi bir hazır bekleme pozisyonunda; - Ayaklar omuz genişliğinde acık ve bir adım onde, dizler hafif bukulu vaziyette, - Kollar vucudunuzun onunde ve goğus seviyesinde, dirsekler aşağıda ve vucudunuza yakın, avuclarınız dışa donuk, - Başınız dik ve surekli uyanık vaziyette olmalısınız. Pivot Hareketi Basketbolun temelini oluşturan harekettir. Topa sahip olduktan sonra, bir ayak yerde sabit kalırken, diğer ayağın kuralara uygun olarak istenilen yonde hareket etmesine pivot hareketi denir. Pivot ayağı sabit kalmak kaydıyla, diğer ayağınızı istenilen yone hareket ettirerek pas yapılabilir veya şut atılabilir. Pivot hareketi; topu kontrol altına almak, bir rakibi aldatmak ya da onu blok yoluyla onlemek amacıyla kullanılır. Pivot hareketini şu şekilde yapabilirsiniz: - Pivot ayak topuğunu kaldırıp, ayak ucunda donebilir, - Serbest olan ayakla istenilen yone ve yere hareket ettirebilirsiniz. - Unutulmaması gereken şey, pivot ayağınızı top elinizden cıkmadığı surece yerden kesilmemesi. Aksi halde hatalı yurume yapmış olursunuz. Top Tutma Bir oyuncunun durarak, yuruyerek, koşarak veya sıcrayarak yerde duran, yuvarlanan, potadan seken veya pas olarak gelen topu; tek veya cift elle tutarak kontrol altına almasıdır. İyi top tutma, iyi pas yapmanın, top surmenin veya şut atmanın temelini oluşturur. Cunku topla yapılan tum basketbol hareketleri top tutma ile başlar. İyi bir basketbol oyuncusu topu, istenilen yerde ve şekilde tutabilmelidir. Hatalı top tutmalar, bir takımın pozisyonu kaybetmesine ve sonunda da sayı kaybetmesine neden olabilir. İyi top tutabilmek icin: - Ayaklar omuz genişliğinde acık, bir ayak diğerine gore biraz ondedir. - Dizler hafif bukulu, govdenin ust kısmı hafifce one eğiktir. - Kollar one uzatılmış ve dirsekler yere paraleldir. - Parmaklar mumkun olduğunca acık, bilek yumuşak ve esnektir. - Pas gelirken kollar one doğru uzatılır. Top mumkun olan en uzak noktada parmakların teması ile emilerek tutulur. Avuc ici topa temas etmemelidir. - Topun yuksekliğine, sertliğine, yonune, uzaklığına gore gelişi top tutuşu sırasında dikkat edilmesi gereken noktalardır. Paslaşma Pas, topun bir oyuncu tarafından ceşitli şekillerde tek veya cift el kullanılarak takım arkadaşına aktarması hareketidir. Oyuncunun ve pozisyonun durumuna gore değişen ceşitli şekillerde paslaşmalar vardır. Fakat butun paslaşmalarda dikkat edilmesi gereken ortak noktalar şunlardır: - Butun paslar parmaklarla yapılır, avuc ici kullanılmaz. - Parmaklar top uzerinde acık ve eşit dağılmış olmalıdır. - El bilekleri mumkun olduğunca esnek olmalıdır. - Kollar top elden cıktıktan sonra, hareketi takip etmelidir. 1. Goğusten Pas Basketbolde en sık kullanılan ve tercih edilen pas ceşididir. Cabuk ve kolay şekilde yapılması, takım arkadaşının kolay alabilmesi ve yuksek isabetlilik oranı olması goğusten pasın tercih edilme nedenleridir. Goğus pası sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır: - Yuzunuz top atılan kişiye donuk olmalı, - Baş yukarda ve dizler hafif bukulu durumdadır, - Parmaklar acık ve topu kavramış durumdadır, - Top goğus hizasında ve dirsekler hafifce dışa donuktur, - Topu elden cıkarırken kollar mumkun olduğunca gergin olmalı ve topun atılacağı kişiye doğru bir adım atılmalıdır, - Bilekler esnek vaziyette one ve yukarı doğru topu takip etmelidir. 2. Yerden Pas Bu pas turu genellikle size yakın savunma yapıldığında, topun yere vurdurularak rakip oyuncunun kolları altından takım arkadaşınıza tek veya cift elle atılmasıdır. Kısa atılan bir pas ceşididir. Atış tekniği goğusten yapılan pas gibi olmakla beraber, avuc ici ve bileklerin yonu yere doğrudur. Dizler ve kalca biraz daha alcak pozisyondadır. Pas yaparken one doğru bir adım atılması pas isabetliliğinin artmasını sağlar. 3. Baş Ustu Pas Bu pas genellikle savunma oyuncularının ve kesicilerin uzerinden, ribauntu kapan oyuncunun fast break hucumuna yonelik sahanın uzağındaki bir oyuncuya top atmak icin tek veya iki elle kullanılan pas turudur. Uzun boylu oyuncuları beslemek icin ideal bir pas turudur. Bu pas atışı sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır: - Cift el kullanılacaksa, top baş uzerinde, parmaklar topu arkadan acık olarak kavrayacak şekilde ve baş parmaklar topun altında yer alır. - Pas atacak oyuncu one doğru bir adım atarak, ağırlık aktarımını arka bacaktan on bacağına taşır. - Kollar yukarıda, dirsekler baş seviyesinde hafif bukulu ve one doğru acık olmalıdır. - Tek el baş ustu paslarda, hangi el kullanılıyorsa, o yonde top kulak arkası hizasına ve başa yakın bir yerden atılır. - Parmaklar topu iyice kavramalı ve diğer el atış yonunu gostermelidir. - Bir adım one atılarak atış kuvveti ve pas isabetliliği artırılabilir. Bu paslara ek olarak, alttan pas, yuksek yan pas, tek el pas, tek el alttan pas, tek el yandan pas, cengel pas, aşırtma pas, tek el arkadan pas, tek el arkadan yerden pas gibi kullanılan pas turleri de vardır. Fakat bunlar yukarıda acıklamaları verilen paslar kadar sık kullanılmazlar. Top Surme Topun bir oyuncu tarafından kontrol altına alındıktan sonra, durarak veya hareket halinde bir elle yere doğru itilerek, rakip oyunculara dokundurmadan tekrar tekrar sektirilmesine top surme (dribling) denir. Basketbolda iyi top surebilen biri olmak cok onemlidir. Fakat yinede altın kural olarak, pas verme imkanı varken; top surme, aynı zamanda pastan da daha yavaş olduğu, icin sık kullanılması onerilmez. Top surme şu avantajları sağlar: - Eğer pas imkanınız yoksa, rakip oyuncuları topla hızla gecmeyi ve oyunu hucum sahasına yıkmayı, - İyi bir pas ortamı yaratmak icin, rakip oyuncuları oyalayarak alan acılmasını, - Hızlı hucum (fast break) uygulamasında daha verimli ortam hazırlamayı, - Kendi başınıza sayı yapabilme imkanı sağlar. - İyi top surmeyi oğrenirken, bununla birlikte, ne zaman top surmemiz gerektiğini de iyi oğrenmeliyiz. Top surme sırasında şu noktalara dikkat edilmelidir: - El ayası yuvarlak, parmaklar birbirlerinden yeterince acık, topun yonunu kontrol etmeli, - Topa parmak ucları temas etmeli ve bilekler esnek olmalı. - Kalca ve dizler hafif bukulu ve diğer el rakibin yaklaşmasını engellemek icin yukarıda yanda olmalı. - Temel olarak iki turlu top surme şekli vardır: 1. Alcak Kontrollu Top Surme Alcak kontrollu top surme, genellikle yakınınızda rakipten cok oyuncu olan ve yakın savunma yapan rakip oyuncularına karşı yapılır. Top, genellikle diz ile bel arasında bir yerde ve oyuncunun vucuduna yakındır. Topun seviyesi, suruluş anındaki duruma ve savunma yapan oyuncunun savunma tarzına bağlıdır. Alcak kontrollu top surmede dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır: - Dizler hafif bukulu ve govde hafif one eğilmiş durumda, - Baş yukarıda ve gozler etrafa bakmalı, - Kol, el bileği, el ve parmaklar; topla birlikte uyumlu olarak alcalıp yukselmeli, - El bileği yumuşak ve uyumlu bir şekilde topu takip etmeli, - Parmaklar mumkun olduğunca acık olmalı ve avuc ici topla temas etmemeli 2. Yuksek Hızlı Top Surme Yuksek hızlı top surme, hızlı hucum yapılırken ve teke tek sayıya gitme anlarında kullanılır. Temel tekniği, alcak kontrollu top surmeyle aynıdır. Sadece vucudun duruşu biraz değişiklik gosterir. Yuksek hızlı top surmede onemli noktalar: - Vucut one fazlaca eğik olmamalı - Top, kalca ile goğus arasında bir yukseklikte olmalı, - Adımlar buyuk atılmalı ve top vucudun onunde olmalı, - Omuzlar hareket yonunde, vucut rahat ve gozler etrafı kontrol ederek, uyanık olunmalıdır. - Yukarıda acıklanan temel top surmelerin dışında onden el değiştirerek top surme, sırtı rakibe donerek top surme, arkadan el değiştirerek top surme gibi oyuncunun yetenekleri ve rakibin savunma stiline gore değişkenlik gosteren top surme ceşitleri de vardır. Fakat temel teknikler her top surme şekli icin hemen hemen aynı ozellikleri gosterir. Şut Atma Basketbolda şut; oyuncunun topu herhangi bir şekilde elleriyle cemberden gecirmek amacıyla potaya atma hareketidir. Cok sayıda ve ceşitli şekillerde şutlar olmasına rağmen, iki onemli faktor dikkate alındığında aşağıdaki iki nokta hemen hemen aynıdır. Birincisi, şutun genel gucu, ayak tabanından başla****** ayak bilekleri, dizler, kalca, ust vucut, kollar, bilekler,el ve parmakların ortak ve uyumlu hareketleri ile olur. İkincisi ise, şut esnasında kolların aldığı pozisyondur. Top ele alındığında, kolların acısı buyuk (L) harfi şeklinde bir acı cizmelidir. Bilekler, on kolla yaklaşık doksan derecelik bir acı oluştururken, ust kolla paralel bir pozisyonda durmalıdır. Topu, rahat ve normal bir şekilde acılmış parmaklarla kavramalı. Parmaklarını topun arkasından ve topun biraz alt ortasından, taşıyabilecek şekilde avuc ici teması olmaksızın kavramalıdır. Diğer destek el parmakları topu yan alttan desteklemelidir. Şut atıldığında, kollar gergin bir şekilde yukarı doğru hareketi takip etmelidir. Topun parmaklar uzerinde yuvarlanmasını sağlarsanız; bu hareket, topun geriye doğru donerek daha yumuşak bir şekilde potaya carpıp, cemberden girmesini kolaylaştıracaktır. Birkac temel şut şekilleri şunlardır: 1. Durarak Tek El Şut Bu şut genellikle uzun mesafeli veya serbest atışlarda kullanılan bir şut tarzıdır. İyi bir durarak tek el şut atabilmek icin şunlara dikkat edilmelidir. - Topu, iki elinizle goz hizasında ve biraz şut atacağınız yone donuk olarak tutmalısınız. - Şut atmak icin kullanılan elle aynı taraftaki ayak, obur ayağınızın biraz onunde olmalıdır. - Dizleriniz bukulu vaziyette ve yine el bilekleri geriye bukulu olarak topu yukarıda tutmalıdır. - Şut atarken, bacaklar gergin vaziyette ayak uclarına kalkarak, yine kollar, mumkun olduğunca gergin atıştan sonra topu takip etmeli ve top parmak uclarınızla eli terk etmelidir. 2. Sıcrayarak Şut Bloklara karşı en verimli yapılabilen ve hucumun en etkili silahı olan şut ceşididir. İyi bir sıcrayışla şut atabilmek icin, dayanıklı ve koordineli ayak, kol, omuz, sırt kaslarına sahip olmak yararlı olacaktır. Sıcrayarak şut atışlarda dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır: - Top, destek el topun onune veya yanına, şut atacak el topun arka altına gelecek şekilde tutulmalıdır. - Dizler hafif bukulu vaziyette ve top goğusten baş ustu goz hizasına doğru kaldırılırken, aynı anda sıcranmalıdır. - Yukarı doğru sıcrarken, dirsekler ve el bilekleri arkaya bukulmelidir. - Mumkun olan en yukseğe sıcradıktan sonra, top parmak uclarından topu terk ederken, bilekler ileri ve yere doğru yumuşak bir hareketle topu takip etmeli, dirsekler gerginliğini muhafaza etmeli ve gozler pota olmalıdır. 3. Turnike Atışı Turnike basketbol oyununun temel şutlarındandır. Potaya yakın bir yerlerde top surdukten veya pas aldıktan sonra yapılabilir. Başarılı bir turnike yapabilmek icin şunlara dikkat edilmelidir: - Kural hatası yapmadan turnike atışı yapabilmek icin, topu tuttuktan sonra sadece iki adım atabilirsiniz. - Top iki elle, iki adım yuruyuşune gecmeden once tutulmalıdır. Turnikede birinci adım uzun, ikinci adım kısa olmalıdır. Cunku oyuncu ikinci adımında one doğru yapmış olduğu hareketini, yukarıya ve potaya rahat yukselebilmesi icin kısa tutması yararlı olacaktır. - Son aşamada sağ veya sol ayak uzerinde kuvvetli olarak sıcranmalıdır. Aynı anda atışı yapan elin dizi ritmik olarak karna doğru cekilmelidir. - İki elle tutulduğunda vucudun onunde olan top, baş uzerinden yukarı doğru kaldırılır ve atış kolunun uzatılması ve el bileğinin bukulmesi ile ya direk olarak cemberin icine ya da pota levhasına vurdurularak atılmalıdır. Ribaunt Pota levhasından ve cemberden donen topların takip edilerek tutulması veya sayı icin tamamlanması hareketidir. Bir takımın oyunu kazanabilmesinde, oyuncularının iyi bir ribaunt becerisine sahip olmaları gerekir. Cunku bir oyunda atılan şutların toplamının nerede ise yarısı, kacırılan şutlardan oluşur. Bu kacırılan sayılardan donen topları (ribauntları) alabilen takım, genellikle oyunda kazanan taraf olmaktadır. İyi bir ribaunt tekniğinin yanı sıra, kordinasyon, mucadele hırsı, hareketlilik, zamanlama, sıcrama kuvveti ve denge ribauntun kazanılmasını etkileyen onemli faktorleri oluşturur. Bir ribaundu kazanabilmek icin, yapılması yararlı olan oneriler: - Şut atılır atılmaz en kısa zamanda potaya doğru hareket edin. - Topun nereden sekebileceğini tahmin ederek, iyi yer tutun. - Rakiplerinizle aranızı kapatın ve kollarını acarak, hem hareket alanınızı genişletin hem de rakibinizin size mudahale imkanlarını daraltın. - Ayaklarınızı omuz genişliğinde acarak, dengenizi en iyi koruyabilecek pozisyonu alın. - Topu en yukarıda alabilmek icin sıcrama zamanını iyi ayarlayın. - Topa sahip olduktan sonra, onu en iyi koruyabileceğiniz pozisyonda tutun. - Ribauntu kazandıktan sonra, ne yapacağınıza cabuk karar verin. Şut atacaksanız şut atın veya pas verin. - Ribauntu yakalayamayacağınızı anladığınız anda topa hafifce vurun ve tekrar kapmaya calışın. Pota altında levhaya vurdurarak, kendi kendinize iyi bir ribaunt calışması yapabilirsiniz. Topu levhaya on defa yere duşurmeden ve mumkun olan en yukseğe sıcrayarak vurdurun ve tutun. __________________