Kardeşler arasında mahremiyet sınırları nelerdir? Kadın ve erkeklerin mahremiyet sınırları nelerdir?

Cok kucuk cocukların avret yeri yoktur. Bunun sınırı dort yaşa kadardır. Bu yaştan kucuklerin bedenine dokunmak veya bakmak mubahtır. Sonra kendilerine cinsel istek duyulabilecek cağa kadar, yalnız haya yerleri avret yeri sayılır. Daha sonra on yaşına kadar sadece on ve arka uzuvları ve bunların cevresi ile uyluklar avret kabul edilir. Cocukların on yaşından sonra erkek olsun kız olsun, avret yerleri, namazda ve namaz dışında, erginlik cağına ulaşmış kimselerin avret yeri gibi sayılır (İbn Abidin, Reddu'l-Muhtar, Mısır, (t.y), I, 378).

Şafiilere gore, kucuk kız cocuğunun avret yerleri namazda ve namaz dışında buyuk kadınlar gibidir.

Malikilere gore, yedi yaşındaki erkek cocuğun namazda avret yeri on ve arka uzuvları ile uyluk kasık ve kaba etleridir. Boyle bir cocuğun bu yerlerini ergin erkekte olduğu gibi ortmesi mentuptur. Namazla emrolunan kucuk kız cocuğunun avret yerleri ise gobek ile diz kapağı arasıdır. Ancak bu kız cocuğunun ergin kadın gibi ortunmesi menduptur. Namaz dışında ise, sekiz yaştan kucuk cocuklarda avret yeri yoktur (ez-Zuhayli, İslam Fıkhı, 1/596).

Kız ve erkek kardeşlerin odalarının ayırımı ise bazı şartlara gore mumkundur. Kız cocukları 10 yaşını gectikten sonra ağabeyleri ile aynı odada yatmaları bazı mahzurları getirir. Kız cocuğu yedi yaşından kucuk ise aynı yatakta yatabilir.

“Kız ve erkek cocuklar on yaşına basınca onların yataklarını anne, baba, kız ve erkek kardeşlerinin yataklarından ayırmak vaciptir. Erkeğin erkekle, kadının kadınla aynı yatakta yatmaları asla caiz değildir; her biri yatağın birer kenarında olsa bile...”(Feteva’n-Nevevi, s. 215a; İbranim Canan, Hz. Peygamberin Sunnetinde Terbiye, s. 309.)

Gunumuz eğitimcileri bu konuda biraz daha sıkı hareket ederek cocukların yataklarının ayrılması yaşını bir yaşına kadar indirmektedirler. Ancak sunnetin olcusu hicbir zaman şaşmaz ve en isabetli olanıdır.

BULUĞ CAĞINDAN SONRA KARDEŞLERİN MAHREMİYETİ:

Erkeğin erkek kardeşine nisbetle avreti: Diz ile gobeğin arasıdır. Diz ile gobeğin arasındaki yerlere bakmak haramdır. Cumhuru ulemaya gore boyledir. Malikilerin bazılarına gore baldır avret değildir.

Bayanların kız kardeşlerine nisbetle avreti, diz ile gobeğin arasıdır. Ne hamamda ne başka yerde diz ile gobeğin arasındaki kısma bakmak caiz değildir.

Kızların erkek kardeşine nisbetle avreti, bilinen zinet yerlerinden yuz, el ve ayaklarla, iş ve hizmet anında acılan başını, sacını, kulaklarını, boynunu, kollarını ve inciklerini acabilir. Onların da bunlara bakmaları helaldir. cunku yakınlıklarından dolayı birarada bulunmaları gerekir. Ve fitne duşunulemez. Fakat karnını ve sırtını gostermek caiz değil, arsızlıktır.

Erkeğin kız kardeşine nisbetle avreti ise; diz ile gobeğin arasıdır. Na mahrem, yani yabancı bayanlara nisbeti ise, kimi diz ile gobeğin arası, kimi butun vucudu avrettir, diyor. Şafii mezhebi bu goruştedir. Yani nasıl erkeğin kadına bakması haram ise kadının da erkeğe bakması haramdır.
...

Mahrem: Haram olan, yani bir kadının evlenmesi dinen caiz olmayan akrabalar demektir
Namah rem: Haram olmayan, yani bir kadının evlenmesinde; dinen bir mahzur olmayan erkek demektir.

Bu husus, esasen prensiplerini şu iki ayet-i kerimeden almaktadır.

"Mu'min kadınlara da soyle, gozlerini haramdan sakınsınlar, namuslarını da korusunlar. Ziynetlerini ise, gorunmesi zaruri olan kısımlar mustesna, acığa vurmasınlar. Başortulerini de yakalarının uzerini kapatacak şekilde iyice ortsunler. Kocalarından, babalarından, kocalarının babalarından, oğullarından, kocalarının oğullarından, kardeşlerinden, kardeşlerinin oğullarından, kızkardeşlerinin oğullarından, mu'min kadınlardan, cariyelerinden, cinsi iktidarı olmayan hizmetcilerinden ve şehvet cağına gelmemiş cocuklardan başkasına ziynet yerlerini gostermesinler. Gizledikleri ziynetleri belli olsun diye ayaklarını yere vurmasınlar. Hepiniz Allah'a tevbe edin, ey mu'minler, ta ki kurtuluşa eresiniz." (Nur Suresi 31.)

"Size şu kadınları nikahlamak haram kılındı: Anneleriniz, kızlarınız, kızkardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, erkek kardeşlerinizin kızları, kız kardeşlerinizin kızları, sizi emzirmiş olan sut anneleriniz, » sut kardeşleriniz, hanımlarınızın anneleri, aranızdan zifaf gecmiş olan kadınlarınızdan doğan uvey kızlarınız. Eğer zifaf gecmemişse onların kızlarını nikahlamakta size gunah yoktur. Oz oğullarınızın hanımlarını nikahlamanız ve iki kızkardeşi birden nikahınız altına almanız da size haram kılındı. Ancak gecmiş olan mustesnadır. Muhakkak ki Allah cok bağışlayıcı, cok merhamet edicidir." (Nisa Suresi 23,)

Bu erkeklerin kimler olduğu her iki ayette de bildirilmiştir. Bu ayetleri incelediğimizde; .

Kadın icin mahrem olan erkeklerin başlıcaları şunlardır:

Babası, kayınpederi, oğlu, kocasının eski hanımından olan oğlu, kardeşi, erkek ve kız kardeşlerinin oğulları, amcası, dayısı, sut kardeşi...

Erkek icin mahrem olan kadınların başlıcaları şunlardır:

Annesi, kızı, kızkardeşi, halası, teyzesi, erkek ve kız kardeşlerinin kızları, sut annesi, sut kardeşi, kayınvalidesi, hanımının onceki kocasından olan kızı, oğlunun hanımı, baldızı...
...

Erkeklerin ortulmesi gereken uzuvları gobekleri altından dizleri altına kadar olan kısımdır. Sağlam goruşe gore diz kapağı da uyluktan olup avret yeri sayılır. Delil, Hz. Peygamberin şu hadisidir: "Erkeğin avret yeri gobeği ile diz kapağı arasıdır" (Ahmed b. Hanbel, II, 187). Diz kapağı avret yerindendir" (Zeylai, Nasbu'r-Raye, I, 297).

Kadınların yuzleriyle ellerinden başka, sarkan sacları dahil butun bedenleri avrettir. Yuzleriyle elleri ise bir fitne korkusu bulunmadıkca namazda da namaz dışında da avret değildir. Sağlam goruşe gore, ayaklar da avret sayılmaz.

Cunku ayaklarla yolda yurunur ve yoksullar icin bunları ortme zorluğu vardır. Yine sağlam goruşe gore, hur kadınların kolları ile kulakları ve salıverilmiş sacları da ortulmelidir.

"Kadınlar kendiliğinden gorunen yerler dışında, zinetlerini gostermesinler" (en-Nur, 24/31) ayetinde kastedilen, zinetlerin takıldığı yerler olup, eller ve yuz bundan mustesnadır.

Hadiste şoyle buyurulur: "Kadın ortulmesi gereken avrettir. Dışarı cıktığı zaman şeytan ona gozunu diker" (Tirmizi, Rada, 18). Hz. Aişe (R.anha)'dan nakledilen;

"Allah Teala erginlik cağına ulaşan kadının namazını başortusuz kabul etmez" (İbn Mace, Tahare, 132; Tirmizi, Salat, 160) hadisi sacları da kapsamına alır.

Kadınların mahrem olan hısımları yanında el, ayak, kol, sac ve benzeri zinet yerlerini acmaları caizdir (en-Nur, 24/31-32).
...

Kadının kadınlara karşı avret yeri gobekle diz kapakları arasında kalan kısımdır. Bunun dışındaki yerleri kadınların yanında acabilirler (el-Mavsıli, el-İhtiyar, I, 45).

Cok kucuk cocukların avret yeri yoktur. Bunun sınırı dort yaşa kadardır. Bu yaştan kucuklerin bedenine dokunmak veya bakmak mubahtır. Sonra kendilerine cinsel istek duyulabilecek cağa kadar, yalnız haya yerleri avret yeri sayılır. Daha sonra on yaşına kadar sadece on ve arka uzuvları ve bunların cevresi ile uyluklar avret kabul edilir. Cocukların on yaşından sonra erkek olsun kız olsun, avret yerleri, namazda ve namaz dışında, erginlik cağına ulaşmış kimselerin avret yeri gibi sayılır (İbn Abidin, Reddu'l-Muhtar, Mısır, (t.y), I, 378).

Kardeşler arasında mahremiyet sınırları nelerdir? Kadın ve erkeklerin mahremiyet sınırları nelerdir?

Şafiilere gore, kucuk kız cocuğunun avret yerleri namazda ve namaz dışında buyuk kadınlar gibidir.

Malikilere gore, yedi yaşındaki erkek cocuğun namazda avret yeri on ve arka uzuvları ile uyluk kasık ve kaba etleridir. Boyle bir cocuğun bu yerlerini ergin erkekte olduğu gibi ortmesi mentuptur. Namazla emrolunan kucuk kız cocuğunun avret yerleri ise gobek ile diz kapağı arasıdır. Ancak bu kız cocuğunun ergin kadın gibi ortunmesi menduptur. Namaz dışında ise, sekiz yaştan kucuk cocuklarda avret yeri yoktur (ez-Zuhayli, a.g.e., I, 596).

Kadının Acık Olarak Yanına Cıkabileceği Kimseler

Musluman bir kadının diz kapağı ile gobeği arası, karın ve sırtı dışında diğer yerlerini yanlarında ortmek zorunda bulunmadığı hısımları ya da birlikte yaşanacak durumunda olduğu kimseler Nur suresi 31. ayette sayılmıştır. Bunlar yedi sınıf olup şunlardır:

1- Kocası: Kadın kocasının yanında dilediği gibi giyinebilir. Eşler arasında ortunme bakımından bir sınır soz konusu değildir.

2- Babası

3- Kayınpederi

4- Oğlu

5- Kocasının oğlu

6- Erkek kardeşi

7- Erkek kardeşinin oğlu

8- Kız kardeşinin oğlu.

9- Musluman kadın. Cunku mumin bir kadın, gayri muslim kadınların yanında diğer yakın hısımlarının yanında acıldığı gibi acık oturamaz. Burada, gayri muslim kadının kendi erkeklerinin yanında musluman kadını tasvir etmesi ve onu anlatması engellenmek istenmiştir. Hz. Omer, Ebu Ubeyde (r.a)'ye yazdığı bir mektupta şoyle demiştir: "Bana, musluman kadınların hamamlara muşrik kadınlarla birlikte girdikleri haberi ulaştı. Bu, daha onceden kalma bir adettir. Allah'a ve ahiret gunune inanan hic bir kadının kendi dininden olmayanın avret yerine bakması helal olmaz" (İbn Kesir, Muhtasaru't-Tefsir, II, 600, 601).

10- Kolesi ve cariyesi: Bir kadın, kole veya cariyesinin yanında ortusuz kalabilir, cunku Hz. Peygamber, Fatıma (r.an)'ya bir kole bağışlamıştı. Bu sırada Hz. Fatıma'nın uzerinde başını ortse ayakları, ayaklarını ortse başını acık bırakan bir elbise vardı. Hz. Peygamber bu durumu gorunce şoyle buyurdu: "Senin icin bir sakınca yoktur. Cunku bu kole senin baban ve oğlun yerindedir" (Ebu Davud, Libas, 32).

11- Erkekliği kalmamış hizmetciler: Denk olmama, yaşlılık, hastalık vb. sebeplerle kadınlara karşı istek duymama veya hadım olma gibi nedenlerle evin sahibi kadına cinsel bakımdan zararı dokunmayacak hizmetciler, bahcıvan ve aşcı gibi kimseler, kadın icin diğer hısımlar gibidir.

12- Kadınların gizli yerlerine bakmaktan anlamayan kucuk cocuklar: Kadınların yanında bulununca onların konuşma, yurume ve giyimlerinden cinsel bakımdan etkilenmeyecek derecede kucuk yaştaki cocukların yanında ortunme zorunluluğu bulunmaz. Ancak cocuk erginlik cağına yaklaşmış olursa, artık yabancı kadınların yanına girmemelidir, cunku, Hz. Peygamber şoyle buyurmuştur: "Kadınların yanına girmekten sakının" "Ey Allah'ın Resulu! kocanın erkek kardeşi icin ne buyurursunuz?" diye sorulunca, "Kayın birader olumdur" buyurmuştur (Tirmizi, Rada, 16; Ahmed b. Hanbel, IV, 149, 153).

Bunlardan başka dede, amca, dayı, sut kardeş gibi kendileriyle surekli olarak evlenmek yasaklanan hısımların yanına da kadın sus yerleri acık olarak cıkabilir. Ancak bir fitne korkusu olunca kadının ortunmeyi tercih etmesi daha temiz ve daha uygundur.
(Hamdi DONDUREN)
...

Avret nedir? Kac ceşit avret vardır?

Kadın ve erkekte ortunmesi gereken yerlere avret
denir. Dort ceşit avret vardır:

1- Erkeğin erkeğe nisbetle avreti,

2- Kadının kadına nisbetle avreti,

3- Erkeğin kadına nisbetle avreti,

4- Kadının erkeğe nisbetle avreti,

Erkeğin erkeğe nisbetle avreti: Diz ile gobeğin arasıdır. Diz ile gobeğin arasındaki yerlere bakmak haramdır. Cumhuru ulemaya gore boyledir. Malikilerin bazılarına gore baldır avret değildir.

Kadının kadına nisbetle avreti, yine diz ile gobeğin arasıdır. Ne hamamda ne başka yerde diz ile gobeğin arasındaki kısma bakmak caiz değildir.

Erkeğin kadına nisbetle avreti-ise; mahremi olduğu takdirde yine diz ile gobeğin arasıdır. Na mahrem, yani yabancı ise kimi diz ile gobeğin arası, kimi butun vucudu avrettir, diyor. Şafii mezhebi bu goruştedir. Yani nasıl erkeğin kadına bakması haram ise kadının da erkeğe bakması haramdır.

Kadının erkeğe nisbetle avreti ise Şafii ve Hanbeli'ye gore "yuz ve el dahil butun vucut avrettir." Hanefi ve
Maliki mezheblerine gore ise yuz ve el mustesna butun vucut avrettir. Avret olan yerlere bakmak haram olduğu gibi mes etmek yani dokunmak da haramdır. Doğum ve tedavi gibi bir zaruret varsa ihtiyac nisbetinde musamaha edilir.
(Halil GUNENC, Gunumuz Meselelerine Fetvalar II. 167)
...

Cocukların hangi yaşa gelince yatakları ayrılır?

Bu meselenin esasını Peygamberimizin (a.s.m.) beyanları tespit etmektedir. Bazı hadislerde 7 yaşında, bazı hadislerde de 10 yaşında ayrılmaları emredilmektedir.

Ebu Rafi (r.a.), Peygamberimizin ahirete irtihalinden sonra kılıcının kabzasında bulunan bir sayfada besmeleden sonra şu hadisin okunduğunu bildirmektedir:

“Yedi yaşındaki erkek ve kız cocuklarının, erkek ve kız kardeşlerin yataklarını ayırın.”1

Aynı mealde Mustedrek’te şu hadis-i şerif rivayet edilmektedir:

“Cocuklarınız yedi yaşına geldiklerinde yataklarını ayırınız.”2

Darekutni’de yer alan hadis-i şerifte ise bu yaş sınırı farklı bir şekilde bildirilir:

“Cocuklarınız on yaşına gelince yataklarını ayırınız.”3

Aliyyu’l-Kari, “Cocuk yedi yaşında yataktan uzaklaştırılır” hukmunu verirken şu acıklamayı da getirir: “Yani annesinin, kızkardeşinin ve diğerlerinin yatağından uzaklaştırılır. Cunku bu yaş, cocuğun, kadın ve diğerlerini temyiz etme, ayırd etme yaşıdır.”

İmam Nevevi ise bu hadisleri yorumlarken şu hukumleri ifade eder:

“Kız ve erkek cocuklar on yaşına basınca onların yataklarını anne, baba, kız ve erkek kardeşlerinin yataklarından ayırmak vaciptir. Erkeğin erkekle, kadının kadınla aynı yatakta yatmaları asla caiz değildir; her biri yatağın birer kenarında olsa bile...”4

Gunumuz eğitimcileri bu konuda biraz daha sıkı hareket ederek cocukların yataklarının ayrılması yaşını bir yaşına kadar indirmektedirler. Ancak sunnetin olcusu hicbir zaman şaşmaz ve en isabetli olanıdır.

Buna gore on yaşına gelmiş olan erkek ve kız cocukların yataklarının ayrılması ve ayrı ayrı yataklarda yatmaları icap eder. Sadece kızların erkeklerden değil, kızların kızlardan, erkeklerin de erkeklerden ayrılması, yataklarının ayrı olması gerekir. Bunun sayılamayacak hikmet ve faydaları bulunmaktadır.

Kız ve erkek kardeşlerin odalarının ayırımı ise bazı şartlara gore mumkundur. Kız cocukları 10 yaşını gectikten sonra ağabeyleri ile aynı odada yatmaları bazı mahzurları getirir. Kız cocuğu yedi yaşından kucuk ise aynı yatakta yatabilir.

1 Cem’ul-Fevaid, 1: 139.
2 el-Mustedrek, 1: 201.
3 Sunenu’n-Darekutni, 1: 230.
4 Feteva’n-Nevevi, s. 215a; İbranim Canan, Hz. Peygamberin Sunnetinde Terbiye, s. 309.


__________________