Enes b. Malik anlatır: “Biz yaklaşık altmış kişi idik, Peygamberin yanında otururduk, o bize hadis anlatırdı. Kendi ozel ihtiyacı icin gittiğinde biz o hadisi aramızda muzakere ederdik, kalkana kadar o hadis kalbirnize yerleşirdi.
[el-Luma, s. 142]


İbn-i Mes’ud der ki: “Hadisi muzakere edin! Zira hadisin dirilişi (zihinlerde kalıcılığı) onu muzakere etmekten gecer.”
[DÂrîmi]


Hz. Ali şoyle der: “Hadisi muzakere edin! Şayet muzakere etmezseniz hadis ucup gider.”[el-Mustedrek]


Sahabiler işte bu şekilde hadislerin yılmaz bekcileri oldular.


Tabiin de hadislere bir o kadar ihtimam gostermiştir.
Bakın Ata ne der:
“Biz Cabir b. Abdullah’ın yanında iken bize hadis soylerdi. Biz oradan kalkarken o hadisi muzakere ederdik. Ebu Zubeyr hepimizden cabuk ezberlerdi.”[DÂrîmi]


Tabiinden Ebu-I Aliye şoyle der:
“Peygamberin bir hadisini duysan hemen ezberle!”[DÂrîmi]


İbrahim b. Alkame de şoyle der:
“Hadisleri muzakere edin! Cunku muzakere onun hayatıdır.”
[DÂrîmi]


Bu değerli Sahabe ve Tabiin nesli hadisleri sadece muzakere etmekle kalmadılar, aynı zamanda hadis oğrenmek icin nice uzun mesafeler katettiler. Orneğin Cabir b. Abdullah (radıyallahu anh)’ın, Abdullah b. Uneys (radıyallahu anh)’den başka hic kimsenin hıfz etmemiş olduğu bir hadisi oğrenmek icin bir aylık yol kat edip Şam’a gittiği, Ebu Eyyub ei-Ensari’nin de Medine’den Mısır’a, Ukbe b. Amır’in yanına giderek hadis dinlediği sonra da hic beklemeksizin hemen bineğine binip tekrar Medine’ye donduğu malumdur.
[Rıhle s. 18.]


Tabiin’den Said b. Museyyeb şoyle der: “Ben bir hadisi oğrenmek icin gece gunduz nice yollar katettim.”
[el-Cami' l/94]


kaynak: Peygambersiz bir din?, AlÂeddin Palevî, s. 14
__________________