Mukellef Kime Denir?
Erginlik cağına gelen akıllı insanlara mukellef denir.
Mukellef, dinin emirlerini yapmak ve yasaklarından sakınmakla sorumludur. Mukellef sayılmak icin insanda iki şartın bulunması gerekir;
1– Akıllı olmak,
2– Erginlik cağına gelmek.
Akıllı olmayan deliler ile erginlik cağına gelmemiş cocuklar mukellef değildirler.
Erginlik (buluğ) cağı, cocukların vucut yapılarına ve iklim şartlarına gore değişir. Erginlik erkek cocuklarında oniki ile onbeş, kız cocuklarında dokuz ile onbeş yaşları arasında olur. Onbeş yaşını bitirdiği halde kendisinde erginlik belirtileri gorulmeyen cocuklar erkek olsun, kız olsun erginlik cağına gelmiş sayılır ve dinin emir ve yasaklarına uymakla sorumlu olurlar.
Mukellefle İlgili Hukumler
Mukellefle ilgili hukumler sekizdir. Bunlara "Ef'al-i Mukellefin" denir.
1) Farz:Dinimizce, yapılması kesinlikle emredilen şeye farz denir. Namaz kılmak, oruc tutmak ve zekÂt vermek gibi.
Farzın Hukmu:Farz olan gorevleri yapan, karşılığında sevab kazanır. Ozursuz olarak yapmayan azabı hak etmiş olur. Farzı inkÂr eden dinden cıkar.
Farz İki Ceşittir:
a) Farz-ı Ayın:Her mukellefin yapması gereken farz demektir. Beş vakit namaz kılmak gibi.
b) Farz-ı Kifaye:Bazı mukelleflerin yapması ile diğerlerinin yapması gerekmeyen farz demektir. Cenaze namazı kılmak gibi. Bazı muslumanlar bir olunun cenaze namazını kılarsa farz olan gorev yerine getirildiğinden, diğer muslumanların ayrıca o olu icin cenaze namazı kılmaları gerekmez.

2) Vacib:
Farz kadar kesin olmamakla beraber kuvvetli bir delil ile yapılması emredilen şeye vacib denir. Bayram namazı kılmak, fıtır sadakası vermek ve kurban kesmek gibi.
Vacibin Hukmu:Vacipleri yapan sevab kazanır. Ozursuz olarak yapmayana azap gerekir.

3) Sunnet:
Farz ve vacipten başka Peygamberimizin ibadet niyetiyle yaptığı şeye sunnet denir.
Sunnet İkiye Ayrılır:
a) Sunnet-i Muekkede:Peygamberimizin coğu zaman yaptığı, pek az terkettiği sunnete Sunnet-i Muekkede denir. Sabah, oğle ve akşam namazlarının sunnetleri gibi.
b) Sunnet-i Gayri Muekkede:Peygamberimizin ara sıra yaptığı sunnete Sunnet-i Gayri Muekkede denir. İkindi namazının sunneti ile yatsının ilk sunneti gibi.
Sunnetin Hukmu:Sunnetleri yapan sevab kazanır. Peygamberimizin şefaatine nÂil olur. Sunneti bile bile terk edenler azarlanır.

4) Mustehab:
Peygamberimizin bazen yapıp, bazen de yapmadığı şeye Mustehab denir. Kuşluk namazı kılmak gibi.
Mustehabın Hukmu:Mustehab olan şeyleri yapan sevab kazanır, yapmayan azarlanmaz.

5) Mubah:
Mukellefin yapıp yapmamakta serbest olduğu şeylere mubah denir. Oturmak, yurumek ve uyumak gibi.
Mubahın Hukmu:Mubah'ı yapan sevap kazanmaz, yapmayan da gunah işlemiş olmaz.

6) Haram:
Dinimizce yapılması kesin olarak yasaklanan şeye Haram denir. Haksız yere adam oldurmek, hırsızlık yapmak, icki icmek, kumar oynamak, domuz eti yemek, anne ve babaya karşı gelmek gibi.
Haramın Hukmu:Haramı işleyen kimse ceza ve azabı hak etmiş olur. Allah korkusundan dolayı haramdan kacınan sevab kazanır. Haramı inkÂr eden dinden cıkar.

7) Mekruh:
Haram kadar kesin olmamakla beraber, dinimizce yapılmaması istenen şeye mekruh denir.
Mekruh İkiye Ayrılır:
a) Kerahet-i Tahrimiyye=Harama Yakın Mekruh:Vacipleri yerine getirmemek gibi.
Hukmu:Boyle bir mekruhu işlemekten sakınan sevab kazanır. Yapan gunah işlemiş olur.
b) Kerahet-i Tenzihiyye=HelÂla Yakın Mekruh:Sunnet ve mustehapları yapmamak gibi.
Hukmu:Bu gibi mekruhlardan sakınanlar sevab kazanır, işleyenlere ceza gerekmez.

8) Mufsid:
Başlanmış olan bir ibadeti bozan şeylere denir. Namaz kılarken konuşmak, oruclu iken bilerek yiyip icmek gibi. Konuşmak namazı,yiyip icmek de orucu bozar.
Mufsidin Hukmu:Ozursuz olarak ve bile bile ibadeti bozmak azabı gerektirir.
__________________