Ayet-i Kerimede uygulanması gereken emirler yer almaktadır. Şimdi kısaca bunların neler olduğuna bakalım:

ALLAH’A İBADET ETMEK VE O’NA HİCBİR ŞEYİ ORTAK KOŞMAMAK: Bu, Allah’ın gonderdiği peygamberleri aracılığı ile insanlara duyurduğu ilk emirdir. Allah’a yapılan ibadetin makbul olması icin o ibadete başkasının ortak edilmemesidir. Cunku Allah, ortaklıktan munezzehtir, yucedir. Eşi, dengi ve ortağı yoktur. O’nun eşi ve ortağı olduğunu sanan ve O’ndan bir şey isterken başkasını aracı yapan, hem derin bir sapıklığa duşmuş hem de O’na buyuk bir gunah ile iftira etmiş olur. Onun icin O’na ibadete başkasını ortak kılmak, affetmeyeceğini bildirdiği buyuk bir gunahtır.
ANA-BABAYA İYİLİK ETMEK: Allah, kendisine ibadetten sonra ikinci derecede kişinin var olmasının sebebi olan anne ve babasına saygılı davranılmasını emrediyor. Kişiye en yakın olan ve onun icin hicbir fedakÂrlıktan kacınmayan anne ve babasına karşı saygı gorevini yapmayan kimseden başkasına saygı gostermesi beklenemez. Anne-babaya karşı değil saygısızlık, OF bile demeyi Allah yasaklıyor. Peygamberimiz (SAV)’in şu sozu bu konuda her şeyi acıklıyor: “Allah’ın rızası, anne-babanın rızasındadır. Allah’ın gazabı, anne-babanın gazabındadır.”
AKRABAYA İYİ DAVRANMAK: Dinimiz butun insanlara hatta hayvanlara iyi davranılmasını emreder. İnsanlar icerisinde iyilik yapılmasını emrettikleri kimseler sıralanırken akraba ikinci sırada yer alır. Akrabanın gorup gozetilmesi dini terim olarak “SILA-İ RAHİM” olarak ifade edilir. Dinimiz sıla-i rahime buyuk onem vermiştir. Kur’an-ı Kerim’de şoyle buyrulur:
“Ey muminler! Sizi tek bir nefisten yaratan ve ondan da eşini yaratan ve ikisinden de bircok erkekler ve kadınlar uretip yayan Rabbinizden sakının. Adını kullanarak birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah’tan ve akrabalık haklarına riayetsizlikten sakının. Şuphesiz Allah, uzerinizde gozetleyicidir.”
(NİSA SURESİ – 1. AYET)

YETİMLERE İYİ DAVRANMAK: Dinimiz, toplum fertlerinin birbirleriyle yardımlaşmalarını ongorurken, yoksulları gorup gozetmeyi, oksuzleri kendi cocuklarımız gibi koruyarak eğitip yetiştirmemizi tavsiye eder. Peygamberimiz (SAV): “Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir yetimi gorup gozetmeyi, eğitip yetiştirmeyi uzerine alan kimse ile ben, cennette şoyleyiz (beraberiz).” buyurarak şehadet parmağı ile orta parmağını işaret etmiştir. Oksuzler bize Allah’ın emanetidir, onların anası da babası da biziz. Onların gorup gozetilmesi, eğitilip yetiştirilmesi ve topluma yararlı birer insan haline getirilmesi bizim insanlık gorevimizdir.

YOKSULLARA YARDIM ETMEK: İnsanların durumları eşit değildir. Bir kısmı varlıklı iken bir kısmı yoksuldur. Bir kısmının sağlığı iyi olduğu halde bir kısmı hasta ve sakattır. Toplum halinde yaşayan insanların birbirleriyle yardımlaşmaları dinimizin emridir. Varlıklı, zengin insanlar, toplum icindeki yoksul insanları soruşturmalı ve onlara yardım etmelidir. Peygamberimiz (SAV) Efendimiz şoyle buyuruyor: “Yoksulları arayın ve onlara yardım edin. Siz ancak fakirleriniz sayesinde (duşmanlara karşı) yardım gorur ve rızıklanırsınız.”

KOMŞUYA İYİ DAVRANMAK: Toplu yaşayışta ailemizden sonra haklarına en cok riayet etmemiz gerekenler, yan yana yaşadığımız komşularımızdır. Ayet-i Kerimede komşular yakın ve uzak olmak uzere iki kısma ayrılmaktadır. Yakın komşu, evi yakın olana denilebileceği gibi akrabadan olan komşuya da denir. Uzak komşu da ya evi uzak olan veya akrabadan olmayan veya Musluman olmayan komşudur. Peygamberimiz (SAV) şoyle buyuruyor: “Komşu uc kısımdır: Birincisinin uc hakkı vardır: Komşuluk hakkı, yakınlık hakkı, İslamiyet hakkıdır. (Bu yakınlığı olan Musluman komşudur.) İkincisinin iki hakkı vardır: Komşuluk hakkı, İslamiyet hakkı. (Bu Musluman olan komşudur.) Ucuncusunun de bir hakkı vardır ki, Musluman olmayan komşudur.”

YANINDAKİ ARKADAŞA İYİ DAVRANMAK: İyi davranılması gerekenlerden biri de yanındaki iş arkadaşı ve meslektaşıdır. Mumin herkesle iyi gecinir, herkesin haklarına saygılı olur ve kimseyi kırıp incitmez. Ozellikle birlikte calıştığı, her gun yuz yuze baktığı arkadaşına daha iyi davranır. Peygamberimiz (SAV) şoyle buyuruyor: “Allah katında dostların hayırlısı, arkadaşlarına iyi davranan, komşuların hayırlısı da komşularına hayrı dokunandır.”

ELLERİMİZİN ALTINDA BULUNANLARA İYİ DAVRANMAK: Ayet-i Kerime’de kendilerine davranılması emredilenlerin onuncusu: yanımızda calıştırdığımız insanlar ve hizmetimizde bulunanlardır. Onların ucretlerini zamanında ve eksiksiz odemek ve onları uzecek davranışlardan sakınmaktır. Enes b. Malik (RA) diyor ki: “Peygamberimize (SAV) on sene hizmet ettim. Bir defa olsun bana (canı sıkılıp ta) of demedi, nicin boyle yaptın diyerek azarlamadı. Boyle yapsaydın da demedi.”

Kaynak
__________________