Oncelikle hac ve umre Mekke’de yapılır. Medine ile hicbir alakası yoktur! Herhangi bir vakitte ziyaret maksadıyla belirli amelleri yerine getirerek Allah’ın evine yolculuk etmektir. Umre mendub bir ameldir farz değildir. Ancak hadislerde belirtildiği gibi cok faziletli ve sevap bir ameldir. Hatta Ramazan ayında yapılan umre icin Allah Rasulu (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) haccın sevabına denk bir amel buyurmuştur.
Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) şoyle dedi:
“…Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
‘Ramazanda umre yapmak (ecir yonunden) benimle hac yapmaya bedeldir’ buyurdu.”
Buhari 1745, Muslim 1256/221, Ebu Davud 1909, Nesei 2109, İbnu’l-Carud 504, İbni Mace 2993, İbni Huzeyme 3077, İbni Hibban 3700, Tabarani Mucemu’l-Kebir 11299, 11322, Beyhaki 4/236, Ahmed 1/229
Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) şoyle dedi:
“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
‘Umre, diğer umreye kadar ikisi arasındaki işlenen gunahlara kefarettir. Mebrur hac ise, onun karşılığı ancak cennettir’ buyurdu.”
Buhari 1672, Muslim 1349/437, Malik 1/346, Nesei 2628, İbni Mace 2888, İbni Huzeyme 2513, İbni Hibban 3696, Abdurrezzak 8799, Beyhaki 5/261, Begavi 1843
Umrede yapılacak fiiller hacca nazaran daha az ve kolaydır. Yapılması gerekenler:

1) Mikatta İhrama Girmek

Mikatta ihrama girmek şart değildir. Cunku Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’den evinde ihrama girdiğine dair rivayetler de vardır. AllÂme Şeyh Muhammed NÂsıruddin el-AlbÂnî (Rahmetullahi Aleyh) hac kitabında şoyle diyor:
“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in bu fiili ucak vb. binitlerle yolculuk edenler icin kolaylıktır. Mikatta onların ihrama girmesi mumkun değildir. Bu sebeple havaalanında ihrama girip oyle ucağa binmeleri caizdir. Ancak ihramsız bir şekilden mikatı gecmek caiz değildir.”
İhrama girmeden once havaalanına girildiğinde artık kişi niyetini alır. Diğer amellerin aksine ozellikle hacda niyetin sarahaten dille soylenmesi gerekir.
İlk soylenecek dua:
“Allahumme İnni Urîdu’l-Umrate Feyessirhu lî.”
Sonra ihrama girilip, yuksek sesle:
“Lebbeyk Allahumme bi Umratin” denilir. Bu soz kişinin umreye niyetlendiğini gosterir.
İhram icin ozel bir namaz yoktur. Ancak Medine’den gelenler icin mikat mahalli olan Zu-l Huleyfe’ye gelindiğinde ihramdan sonra namaz kılınır. İhrama girildiği icin değil mekanın bereketi ve ozelliği sebebiyledir.
Sonra kişi telbiye getirir ve bunu oldukca cok yapmalıdır. Harem-i Şerif’e ulaşana kadar telbiye getirmeye devam eder. Kabe’ye girdiği anda telbiyeyi bırakır.
Telbiyenin şekli:
لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ، لَبَّيْكَ لاَ شَرِيكَ لَكَ لَبَّيْكَ، إِنَّ الْحَمْدَ، وَالنِّعْمَةَ، لَكَ وَالْمُلْكَ، لاَ شَرِيكَ لَكَ

“Lebbeyk Allahumme Lebbeyk Lebbeyke LÂ Şerîke leke Lebbeyk İnne’l-Hamde ve’n-Nîmete Leke ve’l-Mulk LÂ Şerîke Lek…”
Kadınlar da fitneden emin olduğu vakit telbiye getirirken seslerini yukseltmeleri gerekir.
2) Kabe’ye Girildiği Vakit Elleri Kaldırıp Dua Etmek

Kabe’ye girildiği vakit elleri kaldırıp dua etmek mustehap bir ibadettir.
أَعُوذُ بِاللهِ الْعَظِيمِ، وَبِوَجْهِهِ الْكَرِيمِ، وَسُلْطَانِهِ الْقَدِيِمِ، مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيم بِسْمِ اللهِ، وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلَى رَسُولِ اللهِ اَللَّهُمَّ افْتَحْ ليِ أَبْوَابَ رَحْمَتِكَ

Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma)’da boyle yaparmış. Şunu da ozellikler belirtelim Kabe’yi ilk defa goren kimsenin duasının makbul olduğuna dair sahih rivayetler vardır.
Sonra iki rekÂt tahiyyat-ı mescid namazı kılınır. Tavaf alanına doğru gidilir.
3) Kabe’yi Tavaf Etmek

Haceru’l-Esved’e gelinir. Tekbir getirilip besmele cekilir ve Haceru’l-Esved istilam edilip opulur ve uzerine secde edilir. Cunku Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) aynen boyle yapmıştır. Eğer opmek mumkun olmazsa el ile istilam edilir ve el opulur. Şayet el ile istilam etmek de mumkun olmazsa el ile işaret edilir. Her şavtta bunu yapar.
Not: Haceru’l-Esved’den başlayarak tekrar Haceru’l-Esved’e gelene kadar yapılan tura şavt denir. Yedi şavttan oluşan tura tavaf denir.
Tavaf esnasında en cok dikkat edilmesi gereken yaşlılara zayıflara eziyet edilmemesidir. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu konuda birkac sahabeyi uyarmıştır.
Sonra Kabe sol tarafa alınarak tavafa başlanır. İlk ucu şavtta koşarcasına hızlı bir şekilde yurunur. Kalan dort şavtta ise normal bir şekilde yurunur. Rukn-u Yemani’yi istilam etmekte de buyuk sevap vardır. Ancak mumkun olmazsa işaret etmek gerekmez.
Allah Rasulu (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şoyle buyuruyor:
“Haceru’l-Esved’i ve Ruknu Yemani’yi meshetmek hataları siler doker.”
Tirmizi
Tavaf esnasında sağ omzun acılacak şekilde ihramın sağ koltuk altında gecirilip sol omzun uzerine atılması gerekir. Ancak tavaf bittiğinde tekrar sağ omuz da kapatılır.
Tavaf esnasında okunacak ozel bir dua yoktur. Dileyen dilediği şekilde dua edebilir. İsteyen Kur’an’da okuyabilir.
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şoyle buyuruyor:
“Kabe’yi tavaf etmek namaz kılmaktır. Fakat Allah onda konuşmayı helal kılmıştır. Kim konuşursa hayır konuşsun.”
Diğer bir rivayette Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şoyle buyuruyor:
“Tavafta konuşmayı azaltın…”
Tirmizi
Ancak Ruknu Yemani ile Haceru’l-Esved arasında Rabbena duasını okumak sevaptır:
رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ

“Rabbena Atina Fi’d-Dunya Haseneten ve Fil Ahireti Haseneten ve Gina Azabe’n-NÂr.”

Ebu Davud
Yedinci şavt bitince sağ omuz kapatılır. Makam-ı İbrahim’e gelinir ve:
وَاتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى

“Ve’t-Tehizû Min Magam-i İbrahîme MusallÂ.”
“İbrahim’in makamından namazgÂh edinin.” ayetini okur. Makam-ı İbrahim’i kendisi ile Kabe arasında alarak iki rekÂt namaz kılar. Birinci rekÂtta zammı sure olarak KÂfirun suresi, ikinci rekÂta İhlÂs suresini okur. Namazını bitirdiği zaman zemzem suyuna gelip ondan icer ve başının uzerine doker.
Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şoyle buyurmuştur:
“Zemzem suyu ne icin icildiyse onadır.”
Sonra Haceru’l-Esved’e gelip yukarıda tafsilatlı anlatıldığı gibi istilam eder.
4) Safa İle Merve Arasını SÂ’y Etmek

Safa tepesine yonelir ve yaklaştığı zaman:
إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِن شَعَآئِرِ اللّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَا وَمَن تَطَوَّعَ خَيْرًا فَإِنَّ اللّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ

“İnne’s-Safa ve’l-Mervete Min ŞeairillÂh Femen Hacce’l-Beyte Evi’ Temera Fe La Cunaha Aleyhi En Yettavvefe Bi Hime ve Men Tetavvea Hayran Fe İnnellahe Şakirun Alîm.”
“Muhakkak Safa ve Merve Allah’ın nişanelerindendir. Herkim beyti hacceder yahut umre yaparsa onları tavaf etmesinde ona bir gunah yoktur. Herkim de gonullu olarak bir iyilik yaparsa şuphesiz Allah kabul eder ve hakkıyla bilir” ayetini okur ve:
‘Ebdeu Bima Bedeallahu’ Allah’ın başladığı ile başlıyorum der.
Sonra Safa tepesine cıkar ve Kabe’ye yonelir uc defa:
‘Allah-u Ekber’ der ve şu duayı uc kere okur:
لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَشَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

“La İlahe İllallahu Vahdehu La Şerike Leh, Lehu’l-Mulku ve Lehu’l-Hamdu ve Huve Ala Kulli Şeyin Kadîr.”

لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَشَرِيكَ لَهُ، أَنْجَزَ وَعْدَهُ، وَنَصَرَ عَبْدَهُ، وَهَزَمَ اْلأَحْزاَبَ وَحْدَهُ

“La İlahe İllallahu Vahdehu La Şerike Leh, Enceze Vaadehu ve Nasara Abdeh ve Hezeme’l-Ahzabe Vahdeh.”

Bu duayı uc kere okur ve aralarında dilediği şekilde dua edebilir. Sonra Safa tepesinden Merve’ye doğru yurumeye başlar. Sa’y esnasında normal bir şekilde yurur. Ancak yeşil lambalı işaretli yerde koşarcasına hızlı bir şekilde yurur.
Merve’ye ulaştığında Safa tepesinde yaptıklarının aynısını yapar. Kabe’ye yonelme tekbir getirme ve dua bu bir şavttır. Sonra Safa tepesine tekrar Merve tepesine derken yedi şavtı Merve tepesinde tamamlar. Sonra başını tıraş eder ve ihramdan cıkar. Artık ihramla birlikte ona haram olan her şey helal olur. İşte umre budur.
Medine’de Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) mescidini ziyaret esnasında okunacak ozel bir dua yoktur. Zaten Mescid-i Nebeviyi ziyaret etmenin umre yahut hacla hic bir ilgisi yoktur. Ancak Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kendi mescidinde kılınan bir vakit namazın diğer mescidlerde kılınan bin vakit namazdan daha sevap olduğunu bildirmiştir.
Bu sebeple Mescid-i Nebevide namaz kılmak cok faziletlidir. Ama bu ziyaretin umrenin ya da haccın bir ruknu olduğunu duşunmek doğru değildir. Hac ve umre sadece Mekke’de yapılan bir ibadetlerdir.
__________________