Hz. Ali’ye (ra) sormuşlar:
“İyi bir kuheylÂn ne işe yarar?”
Hz. Ali’ye (ra) şoyle cevap vermiş:
“İdarecilikten kacmaya!”
Gercektende idarecilik, yoneticilik cok mesuliyetli bir iş.
Her şeyden once idareci, yonetici Âdil olmak ve emrinin altındakilere adaletle davranmak zorundadır.
Adaletin olmadığı yerde zulum hukumfermadır. Bu acıdan inanclı idareciler, yoneticiler Âdil yani adalet sahibi olmakla yukumludurler.
Ne demek adalet sahibi Âdil insan? Adalet sahibi, “adaletin gereklerini yerine getiren, yonetimin hangi kademesinde olursa olsun, emrinin altındakileri adalet sınırları icinde sevk ve idare eden, her turlu hak ve odevlerini insaf olculerine uygun bir tarzda tatbik eden, kısacası; adalet sıfatı ile nitelenmeyi hak eden yonetici” demektir.
Herkes bir seviyede yonetilen olduğu gibi diğer bir seviyede de yonetendir, idare edendir.
Peki, idareci isek Âdil miyiz? Adalet sahibi miyiz?
Buna gonulden “Evet” diyebilmeyi gercekten cok isterdim. Ancak kendi hesabıma yaptığım muhasebelerde evet diyememenin derin izlerini gormekteyim.
Sizlerde bir muhasebenizi yaptığınızda adalet sahibi olduğunuza kanaatiniz var mı?
Adalet sahibi Âdil yonetici; Kur’an ve hadislerde ovulen bir kişilik olarak karşımıza cıkmaktadır.
Allah (cc), Kur’an’da Hz. Davut’a (as) adaletle hukmetmesini şoyle beyan ediyor:
“Ey Davut! Biz seni yeryuzunde halife yaptık. O halde insanlar arasında hak ve adaletle hukmet. Heva ve hevesine uyma, yoksa bu seni, Allah’ın yolundan saptırır. Doğrusu, Allah’ın yolundan sapanlara, hesap gununu unutmalarına karşılık cetin bir azap vardır.” (SÂd, 28)
Bir insan ancak heva ve hevesine uyarak adaletten uzaklaşır. Boyle birinin Âletli olması da elbette zordur.
Kur’an’ın en cok uzerinde durduğu kavramlardan biridir adalet. Hatta İslÂm Âlimleri Kur’an’ın anlattığı hakikatleri dort ana başlıkta toplamış ve “Kur’an’ın maksadı Tevhit, Nubuvvet, Haşir ve Adalettir” demişlerdir.
Allah (cc), başka bir ayette de inananların Âdil olmalarını, bir kavme olan kinlerinin onları asla adaletsizliğe sevk etmemesi gerektiğini istemiştir:
“Ey inananlar! Allah icin adaleti ayakta tutup gozeten şahitler olun. Bir topluluğa olan ofkeniz, sizi adaletsizliğe suruklemesin, Âdil olun; bu, Allah’a karşı gelmekten sakınmaya daha yakındır. Allah’tan sakının, doğrusu Allah, işlediklerinizden haberdardır. “ (MÂide, 8)
“Her biriniz birer cobansınız ve yonetiminizde bulunanlardan sorumlusunuz. İmam (devlet reisi) cobandır ve yonettiği kimselerden sorumludur. Erkek evinin cobanıdır ve eli altındakilerden sorumludur. Kadın, kocasının evinin cobanı (muhafızı)dır ve ondan sorumludur. Hizmetci, efendisine ait malın cobanıdır ve ondan sorumludur. “ diyen Peygamber Efendimiz (sav) “Emr olunduğun gibi dosdoğru ol; onların heveslerine uyma ve şoyle de: Allah’ın indirdiği Kitaba inandım ve aranızda adaletle hukmetmekle emr olundum.” (Şûra, 15) derken Âdil olmanın onemini butun acıklığıyla ortaya koymuştur.
Adil olmayı emreden ayet ve hadisler oldukca fazladır. Bu ayet ve hadislerde Âdil yoneticinin vasıfları sayılmakta, adaletli olmaları halinde alacakları buyuk mukÂfatlardan bahsedilmektedir. İslÂm dininde Âdil yonetici; Allah’a (cc) inanır, yaptıklarından veya yapmakla mukellef olduklarından, oncelikle Allah’a (cc) karşı sorumlu olduğunun bilincindedir. Rabbi ile karşılaşacağına ve dunyada iken yaptıklarından sorguya cekileceğine iman eder, kotu akıbetten sakınır.
Adaletin olmadığı yerde zulum hÂkim olur. Yine ayet ve hadislere baktığımızda Âdil olmayan, emrinin altındakilere adaletli davranmayan idarecilerin, yoneticilerin cekecekleri cezalar dile getirilmektedir.
Âdil yoneticinin Allah (cc) katında ustun bir derecesi, kullar arasında da saygıdeğer bir makamı vardır. “Hic şuphesiz ki Allah size, emanetleri ehline teslim etmenizi ve insanlar arasında hukmettiğiniz zaman adaletle hukmetmenizi emreder.” (Nisa, 58)
Resulullah Efendimiz (sav) de bu makamın ne olduğunu hadislerinde şoyle beyan etmiştir: “Kıyamet gunu, insanların Allah’a en sevgilisi ve meclis bakımından en yakını Âdil imam (devlet reisi), Allah’ın en sevmediği ve meclis bakımından en uzağı zalim imamdır.”
“Uc sınıf insan vardır ki, duası Allah katında reddolunmaz: Âdil devlet reisi, iftar edinceye kadar oruclu ve mazlumun duasıdır.”
“Her kim bana itaat ederse, şuphesiz Allah’a itaat etmiş olur ve her kim bana isyan ederse, Allah’a isyan etmiş olur. Her kim imama (devlet reisi) itaat ederse şuphesiz bana itaat etmiş olur ve her kim imama isyan ederse bana isyan etmiş olur. “
Adalet zulmun zıt anlamlısıdır. Yoneticiler, idareciler adaletli olamadıkları muddetce ister istemez zulumle karşı karşıya kalacaklardır. Efendimizin (sav) ifadesiyle emri altındakileri yediğinden yedirmeyen, bindiğinden bindirmeyen hulÂsa sosyal hayatın ne turlu ihtiyacı varsa emrindekileri oyle yaşatmayan idarecilerin işi gercekten zor.
Rabbim hepimize emrimizin altındakilere adaletle davranmayı nasip etsin. Bizleri her turlu zulumden, adaletsizlikten korusun. Uc gunluk dunya icin adaletten uzaklaştırmasın. Emrimiz altındakilere adaletle muamele etmeyi ihsan etsin.


Alıntı

__________________