Ikra’ bismi rabbikellezî halak(halaka).

Oku; Rabbi’nin adıyla… ki o Rabb’in tum varlığı yarattı.
İkra… cok kuvvetli rivayetlere gore inen ilk vahiy ve Muslumanların uzerindeki ilk farzdır. Bu kadar muhim bir emrin / ayetin İslam dunyasında yeterince anlaşılmaması gonlumuzde buyuk uzuntu kaynağıdır. İkra emrini iyi anlamak, iyi ozumsemek manevi ve fikri dunyamızı bu cercevede geliştirmek bir Musluman icin hayati onemdedir.

Kelimenin en basit hali ile “oku” emri… İşte bu kitabın sahibinden gelen ilk emir aslında cok acıktır. Ne yazık ki kalplerimiz muhurlenmiş, gozlerimiz kor olmuş. Bu emri anlayamıyor, goremiyor daha da onemlisi gereğini yerine getiremiyor, okuyamıyoruz. Elimizdeki kelam Allah kelamıdır. Kitabımız Kuran, bir beşerin sozleri değil yuce Allah’ın sozleridir. Allah’ın bize ilk emri okumamızdır. Emir cok acık ve ortadadır. “Bu kitabı oku!” Bu Kuran’ın sahibi olarak en başta kendi kelamı olan Kuran’ı okumamızı emretmektedir. Kuran’ı anlayarak okumak her Muslumanın her şeyden evvel en onemli vazifesidir. Bir Muslumana emredilen ilk emirdir. Kuran’ı okursak yuce Allah ile aramızda her hangi bir aracıya ihtiyacımız kalmaz. Bize anlatılanları ve emredilenleri daha iyi anlar, daha iyi bir Musluman oluruz. Okumaz isek aramıza giren şeytanlar onu bizden uzaklaştırır, kendi fikirlerini Allah kelamını kullanarak bize dikte ettirmeye calışır, dini manipule eder, cahil ve imanı eksik kişiler olmamızı sağlar. Bizi şirke ve sapkınlığa suruklerler. Bugun ne yazık ki İslam dunyasında Kuran, anlayarak ozumseyerek okunmamaktadır. Musluman’a duşen kendi anlayabileceği dilde birkac meali karşılaştırarak Kuran’ı okumak ve anlamaktır. İlk emre dahi uymayan kardeşlerimizin doğruyu gormesi icin calışmak da hepimizin boynunun borcudur. Kuran’ı anlayarak okuyun ve okutun. Ne yazık ki okuduğumuz onlarca meal ve tefsir icerisinde cok cok azı ilk emrin “Kuran-ı Kerim’i okuyun” şeklinde yorumlanması gerektiğini soylemiştir.

Bunun yanında yuce kitabımızın bir cok yerinde olduğu gibi ayetin goren gozler icin farklı anlamları da vardır. Bir kelimenin yada ayetin birkac veya daha fazla (doğrusunu Allah bilir) anlamlarda kullanıldığı gorulmuş, hatta ve hatta kimi zaman bazı ayetlerin zaman icerisinde gelişen insanlıkla birlikte farklı anlamlar kazandığı, esasında başka bir anlamı da ifade ettiğinin farkına varıldığı ornekler de olmuştur.

İkra emrini yorumlayabileceğimiz bir ikinci anlam da “paylaş!” anlamıdır. Bu emir ile biz Muslumanlara yukarıdaki bahsettiğimiz şekilde kitabımız Kuran’ı okuduktan sonra doğru ve manipule etmemiş bicimde insanlarla paylaşmamız, “tıpkı yuksek sesle okur, duyurur gibi” insanlığın da bu Allah kelamından haberdar olup kendilerinin kitabı okuyabilmesini sağlamak icin doğru koşulları sağlamamız ve okuduğumuzu paylaşmamız emredilmektedir. Bu emir de boynumuzun ikinci borcudur.

İkra emrinden cıkarabileceğimiz ucuncu ders yine kelimenin net anlamlarından birisi olan “ilim ve irfan oğrenin” okuyun, kendinizi geliştirin anlamıdır. Bilinebilecek her şeyi oğrendiğini duşunerek ilim ve irfan oğrenmeyi, araştırmayı ve kendini geliştirmeyi bırakmak Musluman’a yakışmaz. Allah’u Teala bu emri ile bize bilimde ileri gitmeyi, kendini geliştirmeyi, medeniyetimizi geliştirmeyi emretmektedir. Ustumuze duşen “ İlim Cin’de de olsa gidip almaktır.” Daha da ileri gitmek, daha da oğrenmek hatta Allah yolunda “ilmi cihad” yapmaktır. Muslumanlığın ilerlemesi ancak boyle olabilir. Musluman ilim irfan oğrenmelidir ki;

Emrin dorduncu anlamını yerine getirebilsin, yani durumu okuyabilsin, gerceklerin farkına varabilsin. Tum evrene, gokyuzune, yeryuzune, yıldızlara, aya, kendi biyolojisine, hayvanlara, ağaclara, kuşlara baktıkca inceleyip daha derine indikce derinlerde Allah’ı gormek; Allah’ın varlığına işaret eden delilleri gormek ve anlamak da okumaktır. Oku demek bir anlamıyla da “bak ve baktığın her şeyde benim izlerimi gor, oku… anla” demektir.

Durumu okuyabilen, anlayan Musluman emrin beşinci anlamını yerine getirebilmek icin hazırdır. Nedir bu anlam İkra>Kıraat et! demektir. Kalbe de okut demektir. Tefekkur etmektir. Kainata, kendi yaratılışına baktıktan sonra duşun, gozlemle, anlamaya calış ve gorduğunu anlamak icin kalbin ve aklınla birlikte icine sindirerek yaşamak demektir.

İşte Kuran ilk emri olan sadece bir kelime’nin gercek anlamını anlatabilmek icin paragraflarca yazı yazılması gerektiğinden mucizedir ve Allah kelamı olduğunun karşısında hicbir şuphe yoktur. Beşer Kuran’ın bir kelimede anlattığını anlatabilmek icin buyuk bir efor sarfeder, yine de o anlam cok eksik kalır. Şuphesiz en doğrusunu Allah bilir.

İnşallah ikinci kelime’ye gecebilecek kadar “İkra” emrini izah edebilmişizdir. Kuran’ın ikinci kelimesi “Rabb’in adıyla” dır. Bu kelam bize yukarıda bahsettiğimiz “ikra” emrini yerine getirirken uymamız gereken yontemi soyler. Bu yontemi “Besmele” acıklaması ile bir miktar izah etmiştik. Hatırlamak isteyenler bir goz gezdirebilir. Cok kısaca tekrar etmek gerekirse;
Kul eylemleri kendi iradesi ile yapar, bu anlamda gercekleşebileceklerden sorumludur. Ancak hakikatte ondan daha buyuk ve cok daha guclu bir irade mevcuttur ki bu da Rahman’ın iradesidir. İnsan namaz kılarken dahi kufur icerisine duşebilir. Euzu Besmele ile “Allah’ım ben bu eylemi yapıyorum ama bunu yapan “sadece, salt” ben değilim. Benim dışımda herşeyi yonlendiren ve yoneten sen varsın. Beni yonlendiren sadece benim iradem olmamalı, senin de rızan olmalı. İşte ben bunun bilincindeyim ve senin isminle başlıyorum. Ya Rabbim, ben bu eyleme giriştim ama biliyorum ki alemde her hususta senin hukmun gecerlidir. Esirgeyen ve Bağışlayan senin adına sığınıyorum. Her şeyi senin adına yapıyorum. Tum hayır ve şer vesileleri de senin adına sığınsın deriz. Şuphesiz en doğrusunu Rahman bilir.

Bu noktada bir es daha koymak gerekir, Allah’ın ayette bahsettiği ismi Rabb’dır. Rabb Arapca ‘da kelime kokeni olarak 2 anlamda kullanılır. İlki sahip olan anlamıdır. Bu anlamı ile Allah’ın her şeyin, tum yaratılmışların sahibi olduğuna gonderme vardır. Elbet maddenin ve mananın esas sahibi vardır. Bir ikinci anlamı da terbiye eden anlamıdır, yetiştiren, yonlendiren anlamında… Yani ilk anlam ile birlikte duşunduğumuzde herşey’in iyinin de kotunun de sahibinin olduğunu ve bunları terbiye edip, yetiştirenin, yonlendirenin tek tanrı olduğunu soyleriz.

Ikra’ bismi rabbi dediğimizde ise İkra emri ile birlikte duşunup “Rabbinin adına / Onun namına / Onun yardımı ve emriyle oku” deriz. Yani yukarıda yaptığımız ilim irfan oğrenme işlemini Rabbimiz adına yaparız. Onun namına ve emrine yaparız ki cevremizde gorebileceğimiz İlim oğrendikce Allah yolundan uzaklaşanlardan olmayalım. Cunku bu gercekten bıcak sırtı ve şeytanların oyunlarına acık bir husustur. Once tam imanı oturtmak gerekir. Ne yazık ki bugun dunyada İlim oğrendikce bunu Rabb adına yapmadıklarından oturu gercek bilimden ilimden uzaklaşarak ilmini geliştiren ancak Allah yolundan uzaklaşan yuzbinlerce insan vardır. İşte bu ikra işini Rabb’in adına yaparak onun yolundan uzaklaşmamayı, onun iradesinin ve sırat el mustakim yolunda olmayı emreder. Allah’ın izni ile ikra etmeyi ve İkra ettikce onu bulmayı temenni ederiz. Allah bize doğru yolu gosterdiklerinden olmayı nasip etsin.

rabbikellezî halak… ki o Rabb her şeyi yaratandır.
__________________