Istakozların Yeteneği Bilim Adamlarını Şaşkınlığa SurukluyorKarayipler civarında yaşayan Panulirus argus turune ait dikenli ıstakozlar uzerinde yapılan bir araştırma, bu canlıların sadece yon tayini değil, yer tayini de yapabildiklerini ortaya koydu. Buna gore dikenli ıstakozlar, hic bilmedikleri bir yere bırakılmış olsalar da yonlerini hatta ‘yerlerini’ bulabiliyorlar.

Kuzey Carolina Universitesi araştırmacıları Larry C. Boles ve Kenneth J. Lohmann, ıstakozların yon bulma yeteneğini araştırmak icin bir dizi deney duzenlediler. Karayip acıklarında yakalanan ıstakozlar daha sonra tekneyle yakalandıkları yerden 12-37 km uzağa goturuldu. Yolculuk sırasında ıstakozların hicbir şey gormemesi icin cok dikkatli davranıldı: Istakozlar kısmen deniz suyuyla doldurulmuş haznelerde tutuldu, haznelerin etrafı kapatıldı ve test alanına dolambaclı bir rota izlenerek goturuldu. Cevreyi algılamaları engellenen ıstakozlar bazı şaşırtmacalara da tabi tutuldu. Orneğin hazneler sağa sola sallanacak şekilde iplere asıldı. Istakozların, dunyanın doğal manyetik alanını bir pusula gibi kullanmalarının onune gecebilmek icin guclu mıknatıslar kullanılarak, haznelerde karmaşık manyetik alanlar oluşturuldu.

Bilim adamları, bu engelleme ve şaşırtma dolu yolculuktan sonra denizde bir noktada durup ıstakozları denize bırakmaya başladılar. Gozleri ozel plastik maskelerle kapatılmış olduğu halde ıstakozlar, serbest kaldıkları anda ilk yakalandıkları yerin yonunu kolaylıkla buldular. Istakozlar suya bırakılır bırakılmaz evlerinin yolunu tuttular. Bilim adamları ıstakozların hicbir şaşkınlık donemi gecirmediğini gozlemlediler.

Istakozları Anlatmada Pusula Yetersiz Kalıyor

Boyle mukemmel bir yeteneğin kaynağı nedir? Bazı araştırmacılar, canlıların yon bulma yeteneklerinde dunyanın manyetik alanından faydalandıklarını duşunuyor. Bu bilim adamları, canlıların vucudunda gizemli bir pusula bulunduğunu varsayıyorlar. Ancak ıstakozların bu yeteneğini acıklamada pusula benzetmesi de yetersiz kalıyor.

New York’taki Cornell Universitesi’nden norobiyoloji ve davranış profesoru Charles Walcott: “Bircok hayvanın dunyanın manyetik alanlarını bir arac olarak kullandığını biliyoruz” diyor ve ekliyor: “Ama eğer kaybolmuşsanız bir pusula size nerede olduğunuzu soylemez”. (“Lobsters Navigate by Magnetism, Study Says”, 6 Ocak 2003)

Araştırmacı Boles, ıstakozlardaki yeteneğin ustunluğunu şoyle vurguluyor: “Bu test kesinlikle bircok hayvanın gecemediği bir testtir. Testi gecebilmeleri, bir şekilde, bulundukları noktayı an an bildiklerini gosteriyor. İclerinde bir şey bulunuyor olmalı”.

Boylece deneyde kullanılan ıstakozların, vucutlarında bir tur harita oluşturdukları ve kalkış noktasından itibaren koordinat takibi yapabildikleri ortaya cıkıyor. Bilim adamlarının cozemediği bu mekanizma, bir yolcu ucağındaki elektronik radar sistemleri gibi calışıyor.

Bilim adamlarını en cok şaşırtan şey ise, bu mukemmel sistemle donatılmış olan ıstakozun nispeten kompleks olmayan bir sinir sistemine sahip olması. Şimdi buyuk bir colde bulunduğunuzu farz edin. Bulunduğunuz noktadan bir jipe bindirildiğinizi, gozunuz ve kulağınız kapalı olduğu halde ve ozellikle dolambaclı yollar secilerek, 200 kilometre uzağa goturulup bırakıldığınızı duşunun. İlk bulunduğunuz yere donebilir misiniz? Elbette, hayır!

Peki ama bu ozel yon bulma sistemi ıstakozda nasıl ortaya cıkmıştır? En basit bir pusulayı ele alacak olsanız, bunun bile ozel olarak tasarlandığı acıktır. Pusuladaki iğne, ozel olarak işaretlenmiş yonler, cam kaplı muhafazası bu aletin ozellikle yon bulmak icin tasarlanmış olduğunu gostermektedir. Istakozların bedenindeki bu ozel sistemin bir pusulayla kıyas kabul etmez derecede ustun olduğu acıktır. Tum bunlar ıstakozdaki sistemin ozel olarak tasarlandığını ortaya koymaktadır. Allah ıstakozu yaratmış ve onu bu ozel sistemle donatmıştır.
__________________