ABD Başkanı Donald Trump, Turkiye'nin operasyonuna yeşil ışık yaktığı gerekcesiyle yoğun eleştirilere maruz kaldı.
Trump'ın bu kararı başta Savunma Bakanlığı olmak uzere guvenlik burokrasisine danışmadan aldığı one surulurken, en yuksek sesle eleştirenler arasında kendi partisi Cumhuriyetcilerin onde gelen isimleri de var.
Operasyonun başlamasıyla birlikte Kongre uyeleri de Turkiye'ye yaptırım uygulanması icin harekete gecti. Hem Temsilciler Meclisi hem de Senato'da Turkiye'ye bir dizi ekonomik ve askeri yaptırım getirilmesini ongoren yasal duzenlemeler icin surec başlatıldı.
Bu girişimlerin Kongre'de başarılı olması halinde Trump'ın tavrının ne olacağı ise bilinmiyor.
Bununla birlikte Trump veto etse bile, belli koşullar altında Kongre'nin yeterli coğunluğa ulaşıp vetoyu aşması ve bu yaptırımları yururluğe koyması da mumkun. Bu durumda, Kongre, Trump doneminde ilk kez vetoyu gecersiz kılmış olacak.
[h=3]KONGRE'DE YAPTIRIM KONUSUNDA HANGİ HAZIRLIKLAR VAR?[/h] Kongre'nin iki kanadında da Turkiye'ye yaptırım uygulanması icin girişim başlatıldı.
Bu yaptırımların hayata gecirilebilmesi icin hem Temsilciler Meclisi'nin hem de Senato'nun kabul etmesi, Kongre'den gectikten sonra da Trump'ın onaylaması gerekiyor.
Turkiye'ye yaptırımla ilgili ilk girişim Senato'da yapıldı. Cumhuriyetci Lindsey Graham ve Demokrat Chris Van Hollen birlikte bir tasarı hazırladı.
Hazırlanan tasarının altında her iki partinin Senatorlerinin imzasının olması, bu tasarının hem Demokrat hem de Cumhuriyetciler tarafından desteklendiğini gosteriyor.
[h=3]İŞTE UYGULANMASI İSTENEN YAPTIRIM LİSTESİ[/h] Tasarıda, Barış Pınarı HarekÂtı nedeniyle Turkiye'ye uygulanması istenen yaptırımlar şoyle sıralandı:
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Dışişleri Bakanı Mevlut Cavuşoğlu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Donmez'in ABD'deki malvarlıklarına yaptırım uygulanması
Turk ordusuyla maddi, malzeme ve teknolojik destek satan ya da sağlayan veya ucak, ucak parcası, silah vb gibi malzemelerle ilgili bilerek işlem yapan yabancılara yaptırım uygulanması
Turk Silahlı Kuvvetleri'nin kullanımı icin ulke icinde geliştirilen petrol ve doğalgaz uretiminin devamına yonelik mal, hizmet, teknoloji veya bilgi sağlayan ya da bu uretimi destekleyen yabancı kişilere yaptırım uygulanması
ABD'nin TSK'ya savunma malzemeleri, hizmeti ve teknolojisi ile muhimmat satışı ve teslimatının yasaklanması
Turkiye'ye Rusya'dan S-400 fuze savunma sistemi satın alması nedeniyle ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mucadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamında yaptırım uygulanması
ABD'ye seyahat eden Turk liderlere vize kısıtlamalarının getirilmesi
Erdoğan'ın net mal varlığıyla ilgili rapor hazırlanması
Kongre'deki ikinci tasarı da Temsilciler Meclisi'nde.
Cumhuriyetci Parti'nin Wyoming temsilcilerinden Liz Cheney, 28 Cumhuriyetci uyeyle birlikte Turkiye'ye yaptırım uygulanmasını ongoren bir yasa tasarısı sundu.
Cheney, "Turkiye, Suriye'nin kuzeyinde IŞİD'le mucadelede binlerce kişiyi kaybetmiş ve bize vatanımızı korumada yardım etmiş olan Kurt muttefiklerimize acımasızca saldırmasının yarattığı ciddi sonuclarla karşılaşmalı" dedi.
Tasarıya imza atan bir başka Cumhuriyetci uye Jodey Arrington da, bu tasarının Turkiye'nin "cizilen cerceveyi aşması durumunda ekonomisini yerle bir edeceğini" soyleyen Trump'a bu vaadini gercekleştirmesi icin gerekli aracları vereceğini belirtti.
Soz konusu tasarıların onumuzdeki hafta icinde Kongre'de ele alınması ve oylanması bekleniyor.
[h=3]TRUMP'IN VETOSUNA RAĞMEN YAPTIRIM GELEBİLİR Mİ?[/h] Evet, mumkun.
Bunun olabilmesi icin Kongre'nin her iki kanadında da Trump'ın olası vetosunu gecersiz kılacak coğunluğa ulaşılması gerekiyor.
ABD anayasasına gore, Başkan tarafından veto edilen bir tasarının Kongre'nin hem Temsilciler Meclisi hem de Senato kanadında ucte iki coğunlukla bir daha kabul edilmesi halinde, veto da gecersiz kılınıyor.
Gerek Temsilciler Meclisi gerekse de Senato'da, Turkiye'ye yaptırım konusunda hazırlık yapan uyeler, Fırat Nehri'nin doğusuna duzenlenen askeri operasyona cok ciddi tepki olduğunu ve bu nedenle de vetoyu gecersiz kılacak olan bu ucte ikilik coğunluğa ulaşabileceklerini duşunuyor.
Trump'ın veto etmesi halinde, yaptırımlarla ilgili tasarının yururluğe girmesi icin yapılacak ikinci oylamada, Temsilciler Meclisi'nde en az 290, Senato'da da en az 67 oyla kabul edilmesi gerekiyor.
Turkiye'ye yaptırım tasarısının Trump'ın vetosuna rağmen gecmesi halinde, Kongre, Trump doneminde ilk kez vetoyu gecersiz kılmış olacak.
ABD Kongresi'nin web sitesinde yer alan bilgiye gore, bugune kadar ABD'de veto edilen yasaların yuzde 10'undan daha azında Kongre vetoyu gecersiz kılacak şekilde oy kullandı.
ABD'de Kongre'nin en son vetoyu gecersiz kılması, 2016 senesinde eski Başkan Barack Obama'nın başkanlığının sona ermesine yalnızca dort ay kala oldu.
Obama, 11 Eylul 2001'de El Kaide'nin kacırdığı ucaklarla New York ve Washington'da duzenlediği saldırıların kurbanlarının Suudi Arabistan'a dava acmasına yonelik tasarıyı veto etmiş ancak Kongre bu tasarıyı bir kez daha oylayarak, vetoyu gecersiz kılmıştı.
Bu, 12 tasarıyı veto eden Obama doneminde Kongre'nin gecersiz kıldığı tek tasarı oldu.