Kuresel olcekteki bulgulara paralel olarak ortalama yuzey sıcaklıklarında artış eğilimleri gozlenen Turkiye'de, 2099 yılında yaz sıcaklıklarında 4-5 derecelik artış ongoruluyor.


Kuresel olcekteki bulgulara paralel olarak ortalama yuzey sıcaklıklarında artış eğilimleri gozlenen Turkiye'de, 2099 yılında Kıyı Ege ve Guney Doğu Anadolu'da yaz sıcaklıklarında 4-5 derecelik artış ongoruluyor. BM Hukumetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından 2013 yılı Eylul ayında İsvec'te acıklanan son raporunda, iklim değişikliği ile ilgili en son gelişmeler ve bulgular kamuoyu ile paylaşıldı.

Rapora gore, iklim sistemindeki ısınma, ozellikle 1950'den sonra, cok acık şekilde goruldu. Atmosfer ve okyanusların ısınmasının yanında, kalıcı kar ortusunde ve buzullarda azalmalar, deniz seviyesinde yukselmeler ve sera gazları konsantrasyonlarında artışlar acık şekilde gozlendi.

1850-1900 yıllarındaki periyoda gore, dunyada endustri oncesi donemden gunumuze kadar yaklaşık 0,9 derecelik sıcaklık artışı meydana geldi ve bu artışın 0,6 derecelik kısmı 1950'den sonra gercekleşti. Yağışlarda ise duzensizliğin artacağı, kurak ve ıslak periyotlar ile kurak ve ıslak alanlar arasındaki farkın acılacağı belirtildi. Bunun yanında ortalama deniz seviyesi 1901-2010 periyodunda 19 santimetre yukseldi. Bu oran 2 bin yılda ulaşılan en yuksek değer oldu.

Karbondioksit miktarı yine endustri oncesi periyoda gore yuzde 40 arttı ve son 800 bin yılda en yuksek konsantrasyon değerine ulaştı. Sıcaklık artışında temel tetikleyicinin karbondioksit konsantrasyonundaki bu artış olduğu belirtildi. Raporda ayrıca iklim sisteminde meydana gelen bu değişimlerin buyuk oranda insan kaynaklı faaliyetler tarafından tetiklendiği bildirildi.

Yıllık ortalama yağış 642,8 milimetre duzeyinde gercekleşti
IPCC'nin kuresel olcekteki bulgularına paralel olarak Turkiye'de de ortalama yuzey sıcaklıklarında artış eğilimleri gozlendi. Bununla birlikte yağışlarda genel olarak bir artış ya da azalmadan daha cok, yağış rejimlerinde duzensizlikler, kurak ve nemli bolgeler arasında, yağışlı ve yağışsız periyotlar arasındaki farkların arttığı goruldu.

Turkiye'de 1971-2000 referans periyoduna gore ortalama sıcaklık 13,2 derece olarak olculdu. Ozellikle 1990'lı yıllardan itibaren sıcaklıkların onemli olcude arttığı saptandı. 1994-2012 periyodunda 1997 yılı ve 2011 yılları haric butun yıllarda pozitif anomaliler gozlendi. Ozellikle 2010 yılı en sıcak yıl olarak kayıtlara gecti. 1997 ve 2011 yıllarında anomalilerdeki duşuşun ise volkanik patlamalar nedeniyle olduğu duşunuluyor.

Yağışlarda ise Turkiye ortalaması icin bariz bir artış ve azalış eğilimi gozlenmezken, ulkedeki yıllık ortalama yağış 642,8 milimetre duzeyinde gercekleşti. 2006, 2007 ve 2008 sezonunda kurak periyot yaşanırken, 2009-2012 periyodu yağışlarda pozitif anomaliler gozlendi. Ozellikle 2009 yılı 804 milimetre yağış ile kayıtlara en yağışlı yıl, 2008 yılı da 506 milimetre yağış ile en kurak yıl olarak kayıtlara gecti. En kurak ve en yağışlı yılların birbirlerini takip eden yıllar olması dikkat cekti.

Meteoroloji Genel Mudurluğunce hazırlanan iklim projeksiyonuna gore de 2099'a kadar ilk periyotta sıcaklık artışı 1-1,5 derece ile sınırlıyken ozellikle son periyotta (2070-2099) Kıyı Ege ve Guney Doğu Anadolu'da yaz sıcaklıklarında 4-5 derecelik artış ongoruluyor. Yağışlarda ise ilk periyotta Marmara, Kıyı Ege ve Batı Akdeniz'de sonbahar ve kış yağışlarında artışlar gozlenirken, ozellikle son periyotta Doğu Akdeniz, Guneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu'nun guneyinde kış ve ilkbahar yağışlarında azalmalar gozleniyor.

"El Nino" kuraklığı Turkiye'yi de etkiliyor
İTU Ucak ve Uzay Bilimleri Fakultesi Meteoroloji Muhendisliği Bolumu Oğretim Uyesi Prof. Dr. Orhan Şen ise ulkede yaşanan son yağışların yarı tropik veya yarı kurak iklim ozelliklerini taşıyan yağışlar olduklarına dikkati cekerek, eskiden Akdeniz iklimi etkisi altında bulunan Turkiye'nin yer aldığı bolgenin, kuresel ısınma sonucu ikliminde değişiklik meydana geldiğini anımsattı. Bunun belirtilerinin ise aşırı yağışlar, yaz aylarında yağışlar, seller, hortumlar ve fırtınalar şeklinde kendisini gosterdiğini belirten Şen, şunları kaydetti:
"Şimdi bu yağışlar şehir uzerinde olduğu zaman 'şehir seli' denilen sel baskınlarına, su birikintilerini meydana getiriyor. Cunku yeşil alanlar cok azaldığı icin buyuk şehirlerde genellikle toprağa gecemiyor, yuzeysel akışlarla bir yerlerde birikiyorlar. Yani hic olmadık yerlerde birikiyor, işte Uskudar'da olduğu gibi veya Ankara'da, buyuk şehirlerde olduğu gibi. Bunlara Turkiye alışacak. Yaz aylarında bu tur yağışlar ileriki senelerde de olacak."

Yağışların miktarının fazla olmasına karşın, bunların icmesuyu barajlarına faydasının bulunmadığını vurgulayan Şen, "Cunku yuzeysel akışlarla akıp gidiyor. O nedenle zaten bu tur yağışlarla kuraklık birbirinin kardeşi derler. Birisi olduğu zaman kuraklığı bekleyeceksiniz, kuraklık olduğu zaman bu tur yağışları beklemeniz lazım. Bu yağışlar genellikle yaz aylarında olur" ifadesini kullandı.

Turkiye'nin yarı tropik iklime doğru kaymaya başladığını kaydeden Şen, "Onun da belirtilerini goruyoruz artık. Hortumlar başladı, yağışların şiddeti arttı, fırtınalar var, kuraklık var, hepsi bunların bir arada" değerlendirmesinde bulundu. Bu yıl dunyada "El Nino" denilen bir meteorolojik olayın başladığını hatırlatan Şen, bu olayın gorulduğu donemlerde dunyada sıcak hava dalgasının ve kuraklığın hukum surduğune dikkati cekti. Şen, bundan dolayı onumuzdeki sene de Turkiye'de kuraklığın devam edeceğini ve sıcaklıkların normal değerlerin uzerinde seyredeceğini tahmin ettiğini dile getirdi.


KAYNAK

__________________