Gecenlerde kabir ziyareti yapan kadınların Peygamber (as) tarafından lanetlendiği şeklinde bir hadis okudum. Sorum boyle bir şeyin olup-olmadığı. Ayrıca kabirlerde bir şey okunup okunmaması ve yine olen kişinin arkasından Kuran-ı Kerim okunup-okunmaması konusunda; bilgi verirseniz sevinirim. Bir de olen kişi icin bağışlanma dilenip-dilenmeyeceği ve de onun faydasına hayır hasenat yapılıp-yapılmayacağı.
Cevap:
1. Peygamberimiz (s.a.), İslam'ı tebliğ ederek, bir topluluk icinde onu uygulayarak, aynı zamanda buyuk bir inkılab olan İslam'a insanları alıştırmak/intibak ettirmek uzere tedbirler alarak yaklaşık 23 yıl yaşadı. Tabîî kendisi de bir beşer/insan idi, her soylediği, her yaptığı -meşru olmakla beraber- herkesi bağlayan, butun muminlerin uyması gerekli olan davranışlar değildi. Onun davranışlarını bağlayıcılık bakımından sınıflandırma işi sahÂbe devrine kadar uzanır. Biz de bir kitabımızda bu konuyu ele almıştık (İslam'ın Işığında Gunun Meseleleri, 1 vd.). Yukarıdaki soruda O'nun, kadınların kabir ziyaretleri ile ilgili bir sozu nakledilmektedir. Bu ornekte olduğu gibi, aynı konuda birbiri ile celişir gozuken birden fazla hadisin rivayet edildiği de az değildir. Bu durumda ehli ve uzman olanlar inceleme yaparlar, ya hadislerin bir kısmının sahih olmadığını (rivayet edilen şekliyle Peygamberimize ait bulunmadığını) tesbit ederler veya ceşitli yollardan celişkiyi ortadan kaldıran yorumlar ve acıklamalar yaparlar. Burada bir uygulama olsun diye kabir ziyareti konusunda rivayet edilen ve muteber kaynaklara girmiş bulunan başlıca hadisleri aktaralım:
a) Size kabirleri ziyaret etmeyi yasaklamıştım, Muhammed'e anasının kabrini ziyaret izni verildi, artık siz de kabirleri ziyaret edin; cunku bu size Âhireti hatırlatır. (Tirmizî
b) İbn Ebî Muleyke anlatıyor: Bir gun Hz. Âişe kabristan tarafından cıkageldi, kendisine sordum:
- Ey muminlerin anası! Nereden geliyorsun?
- Kardeşim Abdurrahman'ın kabrinden geliyorum.
- Resûlullah (s.a.) kabir ziyaretini yasaklamadı mı?
- Evet, kabirleri ziyaret etmeyi yasaklamıştı, fakat sonra izin verdi. (Sunenu'l-Esram).
c) Resûlullah durmadan kabirleri ziyaret eden (işleri gucleri kabirleri ziyaret etmek olan) kadınları lanetlemiştir. (İbn MÂce, Tirmizî
.d) Hz. Âişe sevgili eşi Efendimize soruyor:
- Kabirleri ziyaret ettiğimde ne diyeyim y Resûlallah?
- Şoyle de: "Bu yerlerin mumin sakinlerine selam olsun! Biz de Allah dilerse size katılacağız. Size de bize de Allah'tan Âfiyet (af ve iyilik) diliyorum! (BuhÂrî, Muslim).
e) Hz. FÂtıma her Cuma gunu amcası Hamza'nın kabrini ziyaret eder, orada namaz kılarak Rabbine ibadet ve amcası icin dua eder, ağlardı. (HÂkim)
Konu ile ilgili olup yukarıdakileri bir şekilde tekrarlayan, destekleyen başka rivayetler de vardır. Bu hadislerin bazları, rivayetleri sağlam olmamakla tenkit edilmiştir. Sağlam olanlar arasındaki celişki de "once şu sebeple yasaklandı sonra şu sebeple izin verildi" denilerek giderilmiştir. Kadınların kabir ziyaretleri konusunda lÂnet hadisi bulunmakla beraber Hz. FÂtıma, Hz. Âişe gibi buyuklerimizin kabir ziyaretlerine dair sağlam rivayetler de vardır. Bunların karşısında lanet hadisi, "ziyaret konusunda aşırı gidenler, diğer vazifeleri aksatanlarla ilgilidir, genel değildir" şeklinde yorumlanmıştır.
Sonuc olarak kadınların ve erkeklerin normal olculerde kabir ziyaretleri meşrudur; buna İbn Hazm gibi, "Hayatta bir kere olsun ziyaret vacibdir" diyenler bile olmuştur (ŞevkÂnî, Neylu'l-evtÂr, V, 117-120).
Kabir ziyaretinin asıl amacı ibret almak, olumu ve Âhireti hatırlamak olmalıdır. Oluler icin selam vermek, dua etmek, sevab onların olsun diye ceşitli ibadetler yapmak da meşrudur. Kabristan'da, ozellikle mezara karşı namaz kılmak, olu kim olursa olsun ondan bir şey istemek caiz değildir. Bunların dışında yapılacak ve yapılmayacak şeyleri, yukarda adı gecen kitabımın birinci cildinde "Ebediyet Yolcusunu Uğurlarken" başlığı altında yazdım. Bu uzun yazı kucuk bir kitap olarak Diyanet Vakfı tarafından da bastırıldı.
Kaynak:Prf.Hayrettin KARAMAN
__________________