Dinimizde Dilenmek Hakkında Bilgi

Dilenmek, bir ihtiyactan oturu başkasından yardım istemektir. Genelde maddi anlamda yapıldığı icin, dilencilik mesleği ortaya cıkmıştır. Gunumuzde hasta, yaşlı, cocuk veya ceşitli engelleri bulunan kişilerin, iş bulamadıklarından dolayı, kolay yoldan koşeyi donme niyetinde oldukları ya da ruhen veya bedenen hastalıklı oldukları icin dilenciliği meslek haline getirirler.

Dinimiz, calışmayı emir ve tavsiye ettiği gibi, bunu ustun bir fazilet olarak gormuştur. Tembellik ve buna bağlı olarak dilenciliği de kotulemiştir.

Dinimizde bazı ozel durumlarda dilenmek caiz olmakla birlikte belli bir sınırlama da getirilmiştir.


Dilenmek Caiz mi? Yoksa Haram mı?

-Bir gunluk yiyeceği bulunan kimsenin dilenmesi haramdır.

-Hic yiyeceği bulunmayıp, sağlam, calışacak, ticaret edecek halde olan kimsenin de, yiyecek, icecek veya bunları almak icin para istemesi, dilenmesi haramdır. Bunun varlığını bilerek, istediğini vermek de haramdır. Ancak istemeden verilen malı alması caizdir.

-Ac veya hasta olanın yiyecek istemesi gerekir. Bir gunluk yiyeceği olup da calışabilecek haldeki kimse, ilim oğrenmekle veya oğretmekle meşgul ise, yiyecek istemesi caiz olur.

-Parasını harama sarf edene ve israf edene sadaka verilmez. Camide cemaat arasında dolaşarak dilenmek haramdır. (Redd-ul Muhtar)

Gorulduğu gibi, dinimizde, eli ayağı tutup da calışabilenlerin dilenmesi haramdır.

Dinimizde Kimlerin Dilenmesine İzin Verilmiştir?

Dilenmek ancak şu uc kişiye caizdir:

-Toprağa yapıştıran fakirliğe uğrayana (son derece fakir duşene)

-Altından kalkamayacak derecede borc altına girene,

-Aralarını bulmak icin kan parası yuklenen kimseye.

Başka bir rivayette ise dorduncu bir şart getirilir:

Cok acı veren muzmin bir hastalığa kapılan kimse ihtiyacı kadar isteyebilir.(Ebû DÂvud, ZekÂt: 26)

Dilenmekte Bir Olcu Var Mı?

Bir gunluk yani sabah-akşam yiyeceği olanın dilenmesi caiz değildir. Dilencinin onunde bir gunluk yiyecek parası varsa, ona bir şey vermek caiz olmaz. Fakat onunde para yoksa veya cok az varsa, onun bir gunluk yiyeceği olduğu bilinmediğinden sadaka vermek caiz olur.

Her gun az da olsa sadaka vermelidir. Bir ay bekleyip de daha cok vereyim diyerek sadakasız gun gecirmemelidir.

Dilenmek Hakkında Hadisler

Hz. Ebû UmÂme şoyle demiştir:

-“Rasûlullah (s.a.v) bana kim bey’at edecek diye sordu. SevbÂn, hepimiz bey’at ettik ya Rasûlullah dedi. Bunun uzerine Peygamberimiz (Sallallahu aleyhi ve sellem) şoyle buyurdu: Ama başkalarına el acıp hic bir şey istemeyeceğinize bey’at edeceksiniz. Sizden biri dilenmeye devam ettiği takdirde yuzunde bir parca et kalmamış halde Allah’a kavuşur.” (Buhari, ZekÂt 52; Muslim, ZekÂt 103)

-Bir adam Rasûlullah’ın (s.a.v) bir şeyler istedi. Allah Rasûlu de verdi. Adam donup gitmek uzere ayağını kapının eşiğine basar basmaz, Efendimiz Sallallahu aleyhi ve sellem: “Dilenmede olan kotulukleri bilseydiniz kimse kimseye bir şey istemek icin asla gitmezdi!” buyurdu. (Nesai, ZekÂt 83)

-“Kişinin iplerini alıp dağa gitmesi, oradan sırtında bir deste odun getirip satması, onun icin, insanlara gidip dilenmesinden daha hayırlıdır, insanlar istediğini verseler de vermeseler de.” (Buhari, ZekÂt 60, Buyu 15)

-“Kim, kendisini mustağni kılacak miktarda malı olduğu halde isterse, kıyamet gunu, istediği şey suratında bir tırmalama veya soyulma veya ısırma yarası olarak gelir!”

Yanında bulunanlar:

-“Kişiyi mustağni kılan (miktar) nedir?” diye sordular.

-“Kırk dirhem altın veya o kıymette bir başka şey” buyurdular. (Ebu Davud, ZekÂt 23, Tirmizi, ZekÂt 22)

“Kim (malını artırmak icin) insanlardan dilenirse, o mutlak surette ateş talep etmiş olur. Oyleyse ister azla yetinsin isterse coğaltmayı istesin.” (Muslim, ZekÂt,105)

-Calışmayıp kendini sadaka isteyecek hÂle duşuren, 70 şeye muhtac olur.(Tirmizi)

-Muhtac olmadan dilenen, ateş koru yutan kimse gibidir.(Beyheki)

-Mal biriktirmek icin dilenen, ateş koru dilenmiş olur. (Muslim)

-Kendisinin veya coluk cocuğunun katlanamayacakları bir ihtiyacı yok iken, dileneni Allah’u TeÂl ummadığı yer ve zamanda muhtac eder. (Beyheki)

-Dilenci, dilenmekteki vebali bilseydi, hemen dilenmekten vazgecerdi.(Taberani)

-Gercek yoksul, ihtiyacını karşılayacak bir şeyi olmayan, hatırlanmadığı icin sadaka verilmeyen, kendisi de kalkıp kimseden bir şey istemeyen kişidir. (Buhari)

-Şu uc şey icin yemin ederim: Sadaka vermekle asla mal eksilmez. Oyle ise sadaka verin! Zulum gorduğu şahsı, Allah rızası icin affeden, dunya ve ahirette aziz olur. Oyle ise affedin! İsteme kapısını acana da, Allah’u TeÂl fakirlik kapısını acar. (İ.Ahmed)

-Dilenmeye mani olan zenginlik, sabah-akşam yiyeceğe malik olmaktır. (Ruzeyn)

Dinimizde Dilenmek Hakkında Bir Hadise

Bir gun Rasûlullah (s.a.v) huzurunda Ensar’dan birisi gelerek bir şey istedi. Rasûlullah ona sordu:

“Evinde bir şey var mıdır?”

“Evet, y Rasûlullah, bir culumuz var. Bir kısmını altımıza seriyoruz, bir kısmıyla da ortunuyoruz. Bir su kabımız var, onunla da su iciyoruz.”

“Oyleyse hemen kalk, cul ve su kabının her ikisini de al, bana getir.”

O kişi gitti, her ikisini de getirdi. Resul-i Ekrem culla su kabını eline aldı, hazır olanlara gostererek, “Şu iki eşyayı satın alacak kimse var mı?” diye sordu. Cemaatten bir zat, “Ben her ikisine de bir dirhem veririm.” dedi.

Rasûlullah iki-uc defa, “Bir dirhemden fazla veren yok mu?” diye tekrarladı. Daha sonra başka birisi, “Ben iki dirheme alırım.” dedi. Rasûlullah culu ve su kabını o zata sattı. İki dirhemi aldı, eşya sahibine verdi ve şoyle buyurdu:

“Bu paranın bir dirhemi ile yiyecek al, ailene bırak; bir dirhemine de bir balta al, bana getir.”

O adam gitti, bir balta aldı, geldi. Resul-i Ekrem baltaya kendi eliyle bir sap taktı. Sonra da o adama vererek, “Al bunu, git odun kes, topla, sat. Seni on beş gun gormeyeceğim.” buyurdu.

O adam gitti, odun kesti, topladı, sattı. Rasûlullah’ın huzuruna geldiğinde on beş dirhem kazanmıştı. Bir kısmına giyecek, bir kısmına da yiyecek almıştı. Rasûlullah bunun uzerine şoyle buyurdu:

“Dilencilik yuzunden siyah bir nokta olarak kıyamet gununde gelmektense, şu hÂlin ondan daha hayırlıdır.
__________________