Berat kelimesi; borctan kurtulma, temize cıkıp aklanma, ceza veya sorumluluktan kurtulma gibi mÂnÂlara gelir. Berat Kandili, Allah'ın ekstra rahmet, lutuf ve mağfiretiyle tecelli ederek, kullarına bağışlanma, kapılarını ardına kadar araladığı; muminlerin dualarına icabet ettiği, gunahlarını affettiği, yapılan ibadetleri normal zamanlardan kat kat fazla mukÂfatlandırdığı bir zaman dilimidir. Berat kelimesinin aslı ''BerÂettir.'' Beraat sozlukte, ''bir zorluktan kurtarmak ve berî olmak'' demektir. Bu geceye, bereketli ve feyizli bir gece olması sebebiyle mubarek gece; gunahların affı ve kulların temize cıkarılması sebebiyle Beraat gecesi ve kulların ihsana kavuşmaları nedeniyle de Rahmet gecesi gibi adlar da verilmiştir.
Bu gecenin dort adı vardır; mubarek gecenin en meşhur adı ''leyle-i beraa'' (Berat Gecesi) olmakla birlikte ''leyle-i mubareke'', ''leyle-i rahmet'' ve ''leyle-i sakk'' isimleridir. Berat Kandili (Beraat Kandili) İslam dininde mubarek kabul edilen gecelerden biridir.
Her yıl Şaban ayının ondorduncu gununu onbeşinci gunune bağlayan gece Berat gecesidir. Mubarek Berat Kandili gecesini ibadet ile gecirmenin pek cok sevabı ve feyzi vardır.
(Allahu teÂl şu dort geceyi hayırla susler: Kurban Ramazan bayramı gecesi, Arefe gecesi Şabanın yarısının [Berat] gecesi ki, onda eceller, rızıklar yazılır.) [Deylemi]
(Salih akrabayı terk eden, ana babaya asi olan Berat gecesi affa kavuşamaz.) [Beyheki]
İcki icmek, cimrilik, kin gutmek gibi gunahları işleyen kÂfir olmaz. İmanı duzgunse, gunahlarının cezasını cektikten sonra Cennete girer.
Sevabları gunahlarından daha cok gelirse, Cehenneme girmeden de Cennete gider.
Hazret-i Âişe validemiz buyuruyor ki: Resulullah'ın, hicbir ayda, Şaban ayından daha cok oruc tuttuğunu gormedim. Bazen Şaban ayının tamamını orucla gecirirdi. (BuhÂrî
Bu geceyi ganimet bilmeli, tevbe istigfar etmeli, kaza namazı kılmalı, Kur'an-ı kerim okumalı, bilhassa ilim oğrenmeli. En kıymetli ilim, doğru yazılan ilmihÂl bilgileridir. Peygamber efendimiz, “sallallahu aleyhi ve sellem" Berat Gecesi'nde, (Allahummerzukn kalben takıyyen mineşşirki beriyyen l kÂfiren ve la şakiyyÂ) duasını cok okurdu. Buyuk zatlar, Berat gecesinde şoyle de dua ederlerdi:
(Ya Rabbî, Kur'an-ı keriminde, “Allah, dilediğini siler, dilediğini de sabit bırakır, Levh-i mahfuz Onun katındadır" buyuruyorsun. Eğer benim ismim saidler [cennetlikler] defterinde ise, orada sabit kıl! İsmim şakiler [cehennemlikler] defterinde ise, ismimi oradan silip, saidler defterine yaz! Ey buyuk Allah'ım, kalbleri iyiden kotuye, kotuden iyiye ceviren, ancak sensin. Kalbimi, dininde sabit kıl, dininden dondurme, ayırma!)
Hazret-i Âişe validemiz, (Ya Resulallah, Allahu teÂl seni gunah işlemekten muhafaza buyurduğu hÂlde, neden Berat Gecesi'nde cok ibadet ettin?) diye sordu. Cevabında buyurdu ki:
(Şukreden kul olmayayım mı? Bu yıl icinde doğacak her cocuk, bu gece deftere gecirilir. Bu yıl icinde oleceklerin isimleri, bu gece ozel deftere yazılır. Bu gece herkesin rızkı tertip olunur. Bu gece herkesin amelleri Allahu teÂlÂya arz olunur.) [Gunye]
Nafile ibadetlerin sevabına kavuşabilmek icin, ehl-i sunnet itikadında olmak, haramlardan kacıp gunahlara tevbe etmek, farzları kusursuz yapmaya calışmak, o ameli ibadet olarak yapmaya niyet etmek şarttır.
Hasan-ı Basri hazretleri, Şabanın 15. gunu, sanki mezardan cıkmış gibi, yuzu cok solgun gorulurdu. Bu uzuntunun sebebini sorduklarında buyurdu ki:
(İlm-i yakîn ile biliyorum ki, gunahım vardır. Gunahım affedilmezse, sevaplarım da kabul edilmezse, hÂlim nice olur diye korkumdan benzim sararıyor.)
BERAT KANDİLİ GECESİ NELER OLMUŞTUR?
Berat Gecesi, Şaban ayının 15. gecesidir Tefsirlerde Kur'an-ı kerimin, Levh-il-mahfuza bu gece indirildiği bildirilmektedir. Âyet-i kerimede mealen buyuruluyor ki:
(Apacık olan Kitab'a andolsun ki, biz onu [Kur'anı] mubarek bir gecede indirdik. Elbette biz insanları uyarmaktayız.) [Duhan 2,3]
Her sene, Şaban ayının on beşinci Berat gecesinde, o senede olacak şeyler, ameller, omurler, olum sebepleri, yukselmeler, alcalmalar, yani her şey Levh-i mahfuzda yazılır. Resulullah efendimiz, bu gece, cok ibadet, cok dua ederdi.
Şaban ayında nicin cok oruc tuttuğu sorulduğu zaman Resulullah efendimiz buyurdu ki:
(Şaban oyle faziletli bir aydır ki, insanlar bundan gÂfildir. Bu ayda ameller, Âlemlerin Rabbine arz edilir. Ben de amelimin orucluyken arz edilmesini isterim.) [Nesaî]
Berat Kandili ile İlgili Hadis-i Şerifler neler?
Berat Kandili Gecesini diğer gecelerden ayıran onemi ne? Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bu gece neler yapardı?
Hz.Muhammed (SAV) şoyle buyurdu;
"Şaban ayının on beşinci gecesi olduğu zaman, gecesinde ibadete kalkın. Ve o gecenin gunduzunde (kandilden sonraki gun) oruc tutunuz. Cunku o gece guneş batınca Allah TeÂl o andan fecir oluncaya kadar: 'Benden mağfiret dileyen yok mu, onu mağfiret edeyim. Benden rızık isteyen yok mu, onu rızıklandırayım. (Bir bel ile) muptel olan yok mu, ona kurtuluş vereyim' buyurur." (İbn MÂce)
Berat gecesi, Kur'an-ı Kerim'in Levh-i Mahfuzdan dunya semasına toptan indirildiği gecedir. Buna inzal denir. Kadir gecesinde ise Peygambere ilk kez ve parca parca indirilmeye başlanmıştır. Buna da Tenzil denir.
Ayrıca Kur'an-ı Kerim'de'Apacık Kitaba yemin olsun ki, Biz Kur'an-ı mubarek bir gecede indirdik. Biz, gercekten uyarıcıyız. O mubarek gecede, her hikmetli iş katımızdan bir emirle ayırt edilir...'(Duhan, 44/1-4)
Ayette gecen, 'mubarek gece'den maksat; Berat Gecesidir. Kur'Ânın bu gecede, Yedinci semadan dunya semasına indirildi. Kadir gecesinde ise ilk kez Peygamber Efendimize indirilmeye başlandı.
Allahu teÂlÂ, ezelde, hicbir şey yaratmadan once, herşeyi takdîr etti, diledi. Bunlardan, bir yıl icinde olacak her şeyi, bu gece meleklere bildirir.
Kur'Ân-ı kerîm, levhilmahfûza bu gece indi. Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bu gece cok ibÂdet, cok du ederdi.
Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki:
(Şa'bÂn-ı şerîfin onbeşinci gecesi olunca, o geceyi ihy ediniz ve gununde oruc tutunuz! Muhakkak ki, Allahu teÂlÂ, "Magfiret olunmak isteyen yok mudur, magfiret edeyim. Rızık isteyen yok mudur, rızık vereyim. Kim ne isterse vereyim!" buyurur. Bu hÂl sabaha kadar devam eder.)
(Rahmet kapıları dort gece acılır. O gecelerde yapılan duÂ, tevbe, red olunmaz. Fıtr Bayramının ve Kurban Bayramının birinci geceleri, Şa'bÂnın onbeşinci (BerÂt) gecesi ve arefe gecesi.)
(BerÂt gecesini ganîmet, fırsat biliniz. Şa'bÂnın onbeşinci gecesidir. Kadir gecesi cok buyuk ise de hangi gece olduğu belli değildir. Bu gece (BerÂt gecesinde) cok ibÂdet ediniz. Yoksa kıyÂmet gununde pişmÂn olursunuz.)
(Şa'bÂnın onbeşinci gecesinde Allahu teÂlÂnın kulları uzerine rahmeti zuhûr edip, mu'minleri magfiret eder, bağışlar. KÂfirlere ise muhlet verir. Kin ve hased sahibi olanları bu sıfatları terk edinceye kadar kendi hÂllerinde bırakır.)
(Şa'bÂn ayının onbeşinci gecesi, rahmet-i ilÂhi dunyayı kaplar, herkes affolur. Ancak haksız yere muslumanlara duşmanlık besleyen ve Allahu teÂlÂya ortak koşan magfiret olunmaz.)
Âişe vÂlidemiz, Peygamber efendimizin BerÂt gecesinde, sabaha kadar ibÂdet ettiğini gorunce sordu:
- YÂ Resûlallah, Allahu teÂlÂnın en sevgili kulusun! Buna rağmen nicin bu kadar kendini yoruyorsun?
Peygamber efendimiz şoyle cevap verdi:
- Ey Âişe, ben şukredici kul olmıyayım mı? Ey Âişe, sen bu gecede, ne olduğunu bilir misin?
Âişe vÂlidemiz tekrar sordu:
- Bu gecenin diğer gecelerden ustunluğu nedir y Resûlallah?
Peygamber efendimiz şoyle cevap verdi:
- Bu sene icinde doğacak her cocuk, bu gece deftere gecirilir. Bu sene icinde oleceklerin isimleri bu gece ozel deftere yazılır. Bu gece herkesin rızkı tertip edilir. Bu gece herkesin ameli ve işleri Allahu teÂlÂya arz olunur.
Bir kimse, evinden ayrılıp yolculuğa cıkar. HÂlbuki, onun adı yaşıyanlar defterinden, oluler defterine gecirilmiştir.
GÂfil olmamalı, bu geceyi mutlaka ihy etmelidir. Kaz namazı kılmalı, Kur'Ân-ı kerîm okumalı, duÂ, tevbe etmeli, sadaka vermeli, muslumanları sevindirmelidir. Bunların sevÂbını olulere de gondermelidir.
Bu gecelere saygı gostermek, gunÂh işlememekle olur.
Bu gece, Allahu teÂlÂnın ihsÂn ettiği butun ni'metlere şukretmeli, yapılan hatÂlar, gunÂhlar icin de tevbe istigfÂr etmeli, Cehennem ateşinden kurtulmayı istemelidir.
"Y Rabbî, bize dunya ve Âhıret saÂdeti ihsÂn eyle, bize hidÂyet verdikten sonra, kalblerimizi kaydırma" diye du etmelidir.
Diğer bir Ayeti Kerimede ise Berat Gecesi"ni idrak eden herkes, Yuce Allah"ın Kur"an-ı Kerim"deki; “De ki: “Ey kendilerinin aleyhine aşırı giden kullarım! Allah"ın rahmetinden umidinizi kesmeyin. ŞuphesizAllah butun gunahları affeder. Cunku O,cok bağışlayan, cok merhamet edendir” mujdesinin farkına vararak kendi ozune donmeli, umitlerini canlandırmalı,bağışlama ve bağışlanma duygularını guclendirmelidir.
BERAT KANDİLİ'NDE NELER YAPILMALI?
– Kur’an-ı Kerim okunmalı, okuyanlar dinlenmeli, uygun mekÂnlarda Kur’an ziyafetleri verilmeli, Kelamullah’a olan sevgi, saygı ve bağlılık duyguları yenilenmeli, kuvvetlendirilmeli.
– Peygamber Efendimize (s.a.s.) salÂt ve selÂmlar getirilmeli, O’nun şefaatini umit edip, ummetinden olma şuuru tazelenmeli.
– Tefekkurde bulunulmalı, “Ben kimim, nereden geldim, nereye gidiyorum, Allah’ın benden istekleri nelerdir” gibi konular başta olmak uzere hayatî meselelerde derin duşuncelere girmeli.
4 Sahabe, ulema ve evliya turbeleri ziyaret edilmeli, manevî iklimlerinde vesilelikleriyle Hakk’a niyazda bulunulmalı
– Kus ve dargın olanlar barıştırılmalı, gonuller alınmalı, kederli yuzler guldurulmeli.
– Gunahlara samimi olarak tovbe ve istiğfar edilmeli, idrak edilen geceyi son fırsat bilerek nedamette bulunulmalı.
– Uzerimizde hakları olanlar aranıp sorulmalı, vefa ve kadirşinaslık ahlÂkı yerine getirilmeli.
– Yoksul, kimsesiz, oksuz, yetim, hasta, sakat, yaşlı olanlar ziyaret edilip, sevgi, şefkat, hurmet, hediye ve sadakalarla mutlu edilmeli.
-Vefat etmiş yakınlarımızın, dostlarımızın ve buyuklerimizin kabirleri ziyaret edilmeli, iman kardeşliğine ait sadakati yerine getirilmeli.
– Hayattaki manevî buyuklerimizin, hocalarımızın, anne ve babamızın, dostlarımızın ve diğer yakınlarımızın kandilleri bizzat giderek veya telefon, mesaj yahut e-mail cekerek tebrik edilmeli, duaları istenmeli.
-Başta butun insanlık olmak uzere kendimize ve sevdiklerimize mumkun mertebe ismen dualar etmeli.
__________________