İttika
Yuce Allah'dan korkmak, haramdan ve şupheli şeylerden sakınmaktır. Boyle bir hale "Takva" denir. Bunun sahibine de "Muttakî" denilir. Muttakî olan bir zat, guvenilir ve itimat edilir bir insan demektir. Ondan hic bir kimseye zarar gelmez.
İslÂm onunde insanlar esasen birbirine eşittirler. Bunların seckinliği ancak takva iledir. Kur'an-ı Kerimde buyurulmuştur:
"Şuphe yok ki, Allah yanında en iyiniz, en cok muttakî olanınızdır."
İttikanın karşıtı fısk'dır, fucur'dur. Daha acığı, doğru yoldan cıkmak, Allah'a asi olmak, haram ve şupheli şeylerden kacınmamaktır. Boyle bir halin sonucu da felÂkettir, azabdır.
Edeb
Guzel terbiye ve guzel huylarla vasıflanmaktır, utanılacak şeylerden insanı koruyan bir hal demektir.
Edeb, insan icin buyuk bir şereftir. Edebin karşıtı İsaet'dir ki, kotuluk yapmak ve terbiyeye aykırı davranmak demektir.
Edeb, insanın susudur. Edeb, insanı nefsin arzusuna uymaktan korur ve kurtarır.
"İnsanın edebi, zehebinden (altınından) iyidir" denilmiştir.
Edebden yoksun olan bir insan, bir toplum icin zararlı mikroblardan daha tehlikelidir.
İhsan
Bağışlama, iyilik etme, bahşiş verme, hayır olarak yapılması uygun olan bir şeyi yapma demektir. İhsan, adaletin ustunde bir faziletdir. Bir Âyet-i kerimede buyurulmuştur:
"İhsan ediniz; şubhe yok ki, Allah ihsan edenleri sever."
Diğer bir Âyet-i kerimede de buyurulmuştur:
"Yuce Allah sana ihsan ettiği gibi, sen de ihsan et."
__________________