Nasıl evliya olunur?
Umit Şimşek
Bilin ki Allah dostlarına hicbir korku yoktur; onlar uzulmeyecekler de.
Onlar iman etmiş ve takvÂya sarılmışlardır.
Yunus Sûresi

ALLAH DOSTLARI icin buyuk bir mujde iceren bu Âyetler, aynı zamanda, bizim alışageldiğimizden daha farklı bir “evliya” tanımı yapıyor.

“Allah dostları” olarak tercume ettiğimiz sozcuğun Âyetteki aslı “evliyaullah”tır. Evliya ise veli sozcuğunun coğuludur ki, bu sozcuğun buradaki anlamına en yakın mÂnÂyı “dost” kelimesi dile getiriyor. Boylece, evliya icin “Allah dostları” tabirini kullanmakla hem Âyetin anlamına yaklaşmış, hem de bizim “evliya”dan anlamamız gereken mÂnÂyı ifade etmiş oluyoruz.

Evliya dendiği zaman bizim hayalimizde canlanan insanlar da Allah dostları tanımına girmekle beraber, onlar, bizim dikkatimizi ceken daha başka belirgin ozelliklere sahiptir. Biz, evliyayı, daha ziyade, olağanustu işler yapan insanlar olarak biliriz. Dillerde dolaşan evliya menkıbelerinin coğunluğu da bu ozellikler uzerinde vurgu yapan menkıbelerdir. O kadar ki, eğer bir insan evliyaullahtan ise, bizim anlayışımıza gore, o insanın birtakım kerametler gostermesi, olağanustu beceriler sergilemesi gerekir; bunu yapmayanı biz de evliya saymakta zorlanırız.

Fakat bu, sonradan ortaya cıkmış ve zaman icinde yaygınlaşmış bir anlayıştır. Halk kitlelerinin olağanustuluklere karşı bir meyli vardır. Allah’ın veli kullarına zaman zaman bağışladığı bazı olağanustu haller de bu yuzden halkın dikkatini toplamış, sonunda evliya kavramı, keramet ile neredeyse ozdeşleşecek duruma gelmiştir.

Kur’Ân’ımız ise, bu Âyetlerde, evliyayı daha farklı bir şekilde tanımlıyor ve onların “iman eden ve takvÂya sarılan kimseler” olduklarını bildiriyor. Boylece, evliya olarak anılabilecek kimsede iki ozellik arıyor:

(1) iman,

(2) takvÂ.

Bu ozelliklerden imanın ne olduğunu biliyoruz. TakvÂya gelince:

Genel anlamıyla “korunmak, sakınmak” şeklinde tanımlayabileceğimiz bu sozcuk, bir Kur’Ân kavramı olarak, “Allah’ın buyruk ve yasaklarına karşı gelmekten kacınmak, bu suretle kendi davranışlarının kotu sonuclarından korunmak” anlamını ifade etmektedir.

Kur’Ân’da takv sahiplerini tanımlayan Âyetler de vardır. Bu Âyetler, ceşitli seviyelerdeki takv mertebelerini ifade ederler. Mesel Bakara Sûresinin 2-4. Âyetleri takv sahiplerini “iman eden, namaz kılan ve zekÂt veren kimseler” olarak tanımlarken, Âl-i İmrÂn Sûresinin 133-135. Âyetlerinde bu ozelliklere şunlar da eklenmiştir:

- bollukta olduğu gibi darlıkta da Allah icin harcamak,

- ofkesini yutmak,

- insanları bağışlamak,

- gunahta ısrar etmeyip Allah’tan bağışlama istemek.

Daha başka Âyetlerde, takv sahiplerinin bunlardan başka ozellikleri de sayılmaktadır. Bu farklı tanımlar farklı takv mertebelerini, farklı takv mertebeleri de Allah dostlarının farklı mertebelerini ifade etmektedir. Namazını kılan, zekÂtını veren kimse, Rabbinin emirlerine uymak suretiyle korunmuş, takvÂya sarılmış bir kimsedir. Ama zekÂtını verdikten başka, darlıkta da bağışlayabilen kimse bunun daha da otesine gecmiş, daha ust seviyede bir takvÂya erişmiş demektir. Buna bir de ofkesini yutmak, insanları bağışlamak gibi ustun ahlÂk ozelliklerini ekleyebilen kimsenin takvÂsı ise, hic şuphe yok ki, daha da ust bir seviyededir.

TakvÂda mertebeler bulunduğuna gore, takv sahibi olmak anlamına gelen “evliyalıkta” da mertebelerin bulunması gerekir. Onun icin, “TakvÂya sarılsam ben de evliya olur muyum?” sorusuna verilecek cevap “Evet” olacaktır. Ancak bu, bizim de bir Abdulkadir GeylÂnî olduğumuz anlamına gelmez. İman eden ve Allah’ın buyruk ve yasaklarına elinden geldiğince uymaya calışan kimse, elbette ki Allah’ın dostları arasındadır ve bu Âyetin mujdesinden elbette bir paya sahiptir.

Bir filiz de, koca bir cınar ağacı da aynı mahiyete sahip olmakla birlikte, o mahiyetten eşit paya sahip değillerdir. Bir avuc deniz suyu ile koca bir deniz arasında da, mahiyet birliğiyle birlikte, pek buyuk bir “mertebe” farkı vardır. İnsanın da eline gececek olan kendi calışmasının karşılığıdır; ne kadar cok calışır ve takvÂda ne kadar ileri giderse, Allah dostluğunda da o kadar yukselmiş olacaktır. Yalnız şu kadarını bilelim:

İman sahibi olduktan ve takvÂdan da bir payımız bulunduktan sonra, Âyetin tanımına gore, biz de Allah dostları arasındayız demektir.

İşte bu mujde, bize bu dostluğu daha da pekiştirmek ve daha ileri mertebelere erişmek icin calışmak şevkini kamcılamalıdır.
__________________