İslĂ‚m'da bazı ibĂ‚detlerin yerine getirilmesi icin yapılan ve bizzat kendisi ibĂ‚det olan temizlenme. Abdest kelimesi Farsca'da su anlamına gelen "Ă‚b" ile el anlamına gelen "dest" kelimelerinden oluşmuş birleşik bir isimdir. Arapca karşılığı olan "vudû" kelimesi hadislerde kullanılmıştır. Kur'Ă‚n-ı Kerim'de ise temizlik anlamında "tahĂ‚ret" ve "zekĂ‚" kelimeleri gecmektedir. Vudû' kelimesi guzellik ve temizlik anlamına gelmektedir. Dolayısıyla ibĂ‚dete başlanmadan once insanın ic dunyasını guzelleştirmesi ve dışını da iyice temizlemesi gerekir.
İslĂ‚m'da abdestin farziyetine "Ey iman edenler, namaza kalkacağınız zaman yuzlerinizi ve dirseklerinizle birlikte ellerinizi yıkayın. Başınıza meshedin. Her iki topuğunuzla birlikte ayaklarınızı da (yıkayın)..." (el-MĂ‚ide, 5/6), Ă‚yeti delĂ‚let etmektedir. Hz. Peygamber (s.a.s.)'in abdest almadan hic bir iş yapmadığını goruyoruz (Elmalılı, Hak Dini Kur'Ă‚n Dili, II, 1583). Ancak abdest her amel ve ibĂ‚det icin değil başta namaz olmak uzere bazı ibĂ‚detler icin farz kılınmıştır. Fakat muslumanın surekli abdestli bulunması sunnettir.
Abdest her şeyden once her turlu pislik ve kirlilikten kurtulmak, yani maddî ve manevî butun pislik ve mikroplardan uzak kalmak icin İslĂ‚m'ın emrettiği onemli bir ibĂ‚dettir. Mikrobun en kolay urediği yer ağızdır. Ağızdan başlayarak el, yuz ve ayakların gunde beş defa temizlenmesi İslĂ‚m'ın temizliğe verdiği onemi gosterir. Boylelikle İslĂ‚m yuzyıllar once temizliğin uzerinde durup insanoğlunu maddî-manevî her turlu pislik ve mikroptan korumayı hedeflemiştir. Bunun yanında abdest alan bir insan, kendini manen temiz ve rahat hisseder ve bu guzel his ve temiz duyguyla Allah'a ibĂ‚dete durur. Bu da ruhun temizliğini sağlamaktadır. İnsanın yaratılış gayesi olan Allah'a kulluk boyle bir temizleme ameliyesi ile başlayınca insanoğluna vereceği zevk ve rahatlığın değeri sonsuzdur.
İnsan abdestle bedenen ve mĂ‚nen temizlendikten sonra Allah'ın huzuruna cıkar. Boyle bir temizlenme ile gunluk butun yorgunlukları ve yukleri geride bırakır.
Abdest almakla, dunyevî ve uhrevî bircok fazilet ve guzellikler elde edilir. Hz. Peygamber (s.a.s.) abdestle ilgili olarak şoyle buyururlar:
"Bir musluman abdest alıp yuzunu yıkadığında, yuzundeki Ă‚zaların işlediği butun gunahları; el ve ayaklarını yıkadığında el ve ayaklarıyla işlediği butun hata ve gunahları, su damlalarıyla beraber akıp gider ve kendisi de tertemiz olur. Hatta kirpik ve tırnak diplerindeki gunahlarından eser kalmaz. ÂdĂ‚p ve erkĂ‚nına uymak suretiyle abdest alıp kıbleye donerek: "Eşhedu en lĂ‚ ilĂ‚he illallahu vahdehu lĂ‚ şerike leh ve eşhedu enne Muhammeden abduhu ve Rasûluhu" diyen bu kul icin cennetin kapıları acılmıştır; o, cennet kapılarının dilediğinden iceri girer."(Muslim, Tahare, 32, 33; Tirmizî, TahĂ‚re, 2).
Abdestin Farzları
1- Yuzu Yıkamak
Yuzun bir defa yıkanması farzdır. Yuzun sınırları, sacın bittiği yerden sakal veya cene altına, kulakların koklerine kadar olan bolumdur. Gozlerin icine suyun ulaştırılması gerekmez. Ancak abdest alırken gozler sıkılmaz, tamamen acık bırakılmaz. Normal bir şekilde yuz yıkanır. Dudaklar yumulduğu zaman, dışarda kalan kısımlar yuzun sınırlarıdır. Sakal, bıyık ve kaşın altına suyu ulaştırmak gereklidir.
2- Kolları Yıkamak
Parmak uclarından kol dirseklerine kadar -dirsekler de dahil- olan kısmı bir defa yıkamak farzdır. Eğer iğne ucu kadar kuru bir yer kalırsa veya tırnağının altına suyu gecirmeyecek (hamur, boya, camur vb.) bir madde bulunursa, abdest alınmış sayılmaz. Ancak boyacıların tırnaklarındaki boyalardan kacınmanın mumkun olmamasından dolayı bunlar abdeste zarar vermez. Tırnaklar parmak uclarından dışarı taşacak kadar uzamış olursa o fazlalığı da yıkamak gerekir. Bir kimse abdest aldıktan sonra bu uzamış tırnağı keserse abdestini yenilemesi gerekmez. Parmakta yuzuk var ve bu geniş ise abdest alırken bunu oynatmak sunnet, eğer yuzuk dar ve altına su gecirmeyecek kadar parmağa oturmuşsa onu oynatmak farzdır.
3- Başı Meshetmek
Mesh, sozlukte eli bir şeyin uzerinden gecirmek demektir. İbĂ‚det hukukunda ise suyun bir vucut organına isĂ‚bet etmesidir. Başın meshedilmesindeki farz oranı alın miktarıdır. Bu miktar ise başın dortte biridir. Meshederken uc veya daha fazla parmağı kullanmak gerekir. İki parmakla yapılan mesh cĂ‚iz değildir.
Başa giyilen sarık veya takke uzerine meshetmek gecerli değildir. Kadınlar da baş ortuleri uzerine meshedemezler.
4- Ayakları Yıkamak
Sağlam ve cıplak ayakları topuklarıyla birlikte bir defa yıkamak farzdır. Yaralı veya mestle ortulu ayakları yıkamaya gerek olmayıp sadece meshetmek yeterlidir. MĂ‚ide Sûresi 6. Ă‚yette gecen topuk = ka'b, ayağın iki tarafından inak kemiğine bitişik kemiktir. Rasûlullah (s.a.s.): "Vay ateşten o topukların haline... " (BuhĂ‚rı, İlim 30; Vudû', 27,29; Muslim, TahĂ‚re, 25-28,30; Ebû Davud, TahĂ‚re, 46) buyurduğu ve ayakların tamamen yıkanmasını emrettiği bilinmektedir.
Bir kimsenin ayağında yarık varsa ve o yarığa su sızdırmayan bir ilac surulmuşse, o kimse ayağını yıkadığı zaman, su yarığın altına gecmezse bu durumda su, ayağa zarar verecekse abdest yerine getirilmiş sayılır ve bu cĂ‚izdir. Ancak su zarar vermiyorsa abdest tam olarak alınmış sayılmaz. Dolayısıyla zarar vermediği takdirde yarıklara su ulaşacak şekilde yıkamak gereklidir .
Abdestin Sunnetleri
1- Niyetle Başlamak
Niyet, bir şeyi yapmayı kalbinden gecirmektir. Kalpden niyet etmeden, yalnız dil ile niyeti soylemek yeterli değildir. Abdest icin niyet mustehap bir sunnettir. Ancak ŞĂ‚fiî mezhebine gore niyet, başlı başına bir ibĂ‚det olduğundan abdeste niyet de farzdır. Bu sebeple niyetsiz abdest olamaz.
2-Abdeste Besmele ile Başlamak
Abdeste başlarken Allah'u TeĂ‚lĂ‚'nın ismiyle yani besmele ile başlamak sunnettir. Rasûlullah (s.a.s.): "Allah'u TeĂ‚lĂ‚'nın ismini zikretmeyen kimsenin abdesti yoktur." (Ebû Davud, TahĂ‚re, 48; Tirmizî, TahĂ‚re, 20; İbn MĂ‚ce, TahĂ‚re, 41) buyurarak besmelenin faziletini belirtmiş olmaktadır. Besmeleyi abdeste başlarken okumak esastır. Cıplak bir hĂ‚lde iken veya tuvalette besmele okunmaz. Bir kimse abdestin başında "LĂ‚ilĂ‚he illallah" veya "Elhamdulillah" dese besmele yerine gecer (FetevĂ‚yı Hinddyye, 1,7).
3-Once Bileklere Kadar Elleri Yıkamak
Rasûl-i Ekrem (s.a.s.): "Sizden birisi uykusundan uyandığı zaman, kat'iyyen elini yıkamadıkca su kabına daldırmasın. Cunku o, eli nerede gecelemiştir bilemez" (BuhĂ‚rî, Vudû', 26; Muslim, TahĂ‚re, 87-88; Ebu Davud, Tahare, 49) buyurmuştur. Ayrıca insanın eli, temizleme hususunda bir aractır. Dolayısıyla ilkin onu temizlemeye başlamak sunnettir. Bilindiği uzere, elleri, dirseklere kadar yıkamak (dirsekler dahil) farzdır. Fakat once bileklere kadar yıkamak tertip olarak sunnettir.
4-Misvak Kullanmak
Rasûlullah (s.a.s.): "Eğer ummetime zorluk vereceğinden cekinmeseydim, her namazdan once onlara misvak kullanmayı mutlaka emrederdim." (Muslim, TahĂ‚re, 15; Ahmed İbn Hanbel, II, 250, 400) buyurmaktadır. Dişleri parmakla yıkamak misvağın yerini tutmaz. Ancak misvak bulunmazsa sağ elin bir parmağı ile dişleri temizlemek misvak yerine gecerli olabilir.
5- Ağzı Yıkamak
Abdest alırken Rasûlullah (s.a.s.)'in ağzını uc defa yıkadığı (mazmaza yaptığı) bize ulaşan bilgiler arasındadır. Bunun sınırı, suyun ağzın tamamını kaplamasıdır. Ayrıca her seferinde suyu yenilemek de sunnettir.
6- Burnu Yıkamak
Yine Hz. Peygamber (s.a.s.)'in abdest alırken burnuna da uc defa su cektiği bilinmektedir. Burna su cekerek sol eli ile suyu dışarıya verip yeniden su cekerek burnu sol el ile temizlemek sunnettir.
7- Kulakların Meshedilmesi
Baş meshedilirken kulakların da aynı şekilde sayılarak meshedilmesi sunnettir. Ayrı bir su ile meshedilmesini sunnet olarak kabul edenler de vardır.
8- Yıkanması Gereken Uzuvları Ucer Defa Yıkamak
Yıkanması farz olan yuz, eller ve ayaklar gibi organlarımızı ucer kere yıkamak sunnettir. Bu organlarımızdan her birini yıkamaya başlayınca ilk yıkama farzdır. En sağlam ve gecerli goruşe gore ikinci yıkama ise sunnettir. Abdest alırken, yıkanmakta olan organa su ulaşır ve ondan damla damla dokulup akarsa, yıkamanın tamam olduğu tam anlamıyla anlaşılır.
9- Parmakların Arasını Yıkamak
"Parmaklarınızın arasını hilĂ‚lleyiniz ki onların arasına Cehennem ateşi girmesin ve onları hilĂ‚llemesin" (Ebu Davud, TahĂ‚re 56, 59; Tirmizî, TahĂ‚re, 30; Savm 68; NesĂ‚î, TahĂ‚re 91) buyuran Hz. Peygamber (s.a.s.)'in bu buyruklarıyla belirtilen işi yapmak sunnet olmaktadır. Bu aynı zamanda, farz olan yıkamanın da kĂ‚mil anlamda gercekleşmesini sağlar.
10- Sakalı Ovmak
Abdest alırken sakalı bulunanların sakallarını, parmaklarını sakalın icine sokarak alt taraftan ust tarafa doğru hareket ettirmesi hilĂ‚llemek olarak tanımlanmaktadır. Rasûlullah (s.a.s.): "Muşriklere muhĂ‚lefet edin, bıyıkları kısaltın, sakalı uzatın." (Muslim, TahĂ‚re, 56; Ebû Davud, TahĂ‚re, 29; Tirmîzî, Edeb, 14; NesĂ‚i, Zinet, 1, 56) buyurarak mu'minler icin sakalın gerekce ve onemini belirtmiş olmaktadır. Dolayısıyla mu'minler sakallarını sunnete gore uzatmak ve sakal bırakmak konusunda duyarlı olmak zorundadırlar.
11- Abdest Almaya Sağ Taraftan Başlamak
"Şuphesiz ki Allah'u TeĂ‚lĂ‚, her şeye sağdan başlanmasını sever. HattĂ‚ ayakkabılar giyilirken ve cıkarılırken dahi" (BuhĂ‚rî, Vudû', 31) buyuran Hz. Peygamber (s.a.s.)'in bu uyarısına gore de abdeste sağdan başlamak sunnettir.
12-Tertibe Uymak
Abdest alırken, MĂ‚ide Sûresinde beyan buyurulan sıraya uymak ve bu sıraya gore abdest almak da sunnettir. Yani once elleri ve akabinde yuzu yıkamak, ardından da başı meshetmek ve en son olarak da ayakları yıkamaktır. İmam ŞĂ‚fiî (rh.a) bu sıraya uymanın farz olduğu kanaatindedir. ŞĂ‚fiî'nin bu ictihadı ile Ă‚limler abdestin farzının altı olduğunu tesbit etmişlerdir ki bunlar şoylece sıralanmaktadır: Niyet, ellerin yıkanması, yuzun yıkanması, başa meshedilmesi, ayakların yıkanması ve tertibe uymaktır.
13-Başın Tamamını Bir Defada Meshetmek
Abdest alan bir kimse, iki avucunu ve parmaklarını başının on kısmından başlayarak arka kısmına kadar, başın tamamını kaplayacak bir şekilde arkaya doğru cekerek mesheder. Bu sunnettir. Başın tamamını devamlı olarak meshetmek ve ozursuz bir şekilde terk etmek gunah olur.
MuvalĂ‚t ise, organları ara vermeden birbiri ardında yıkamak demektir. Oyle ki ılıman bir havada ilk yıkanan organ, abdest tamamlanmadan kurumamalıdır.
Abdestin Ceşitleri
1- Farz Olan Abdest
Namaz kılmak, Kur'Ă‚n-ı Kerim'e el surmek ve tilĂ‚vet secdesi yapmak icin abdest almak farzdır. Cunup veya abdestsiz olan kimsenin Kur'Ă‚n-ı Kerim'i eline almasının helĂ‚l olamayacağı hususunda İslĂ‚m bilginleri arasında ittifak vardır.
2-VÂcip Olan Abdest
KĂ‚be-i Muazzama'yı tavaf* etmek icin abdest almak vaciptir. Bir kimsenin KĂ‚be'yi abdestsiz tavaf etmesi vacibi terk ettiğinden dolayı sorumlu olmakla beraber yaptığı bu tavaf cĂ‚iz ve gecerlidir. Ancak bu hususta Hz. Peygamber (s.a.s.) şoyle buyurmaktadır:
"Tavaf, namaz gibidir. Fakat tavaf sırasında konuşmak cĂ‚izdir. Tavafta konuşan kimse hayırlı soz soylesin." (Tirmîzî, Hacc, 112; NesĂ‚î, Menasik, 126) .
Farz olan tavaf abdestsiz olarak yapıldığı takdirde bir kucukbaş hayvan kurban etmek gerekir. Cunub olan kimsenin ise boyle bir farz tavafı yapması hĂ‚linde bir buyukbaş hayvan kurban etmesi lĂ‚zımdır. Ancak bu farz tavaf, abdest alınarak yeniden yapılırsa boyle bir kurbana gerek kalmaz. Fakat farz gunler dışında tekrar yapılması hĂ‚linde geciktirilmiş olduğundan dolayı kurban kesmek gerekmektedir .
Yapılması vacip olan vedĂ‚ tavafını abdestsiz olarak yapan kimse bir miktar sadaka vermelidir. Fakat vacip olan tavafı cunub olarak yapanın bir kucukbaş hayvan kurban etmesi lĂ‚zımdır.
3- Mendup Olan Abdest
Uykudan once veya uykudan kalktıktan sonra, cenĂ‚ze yıkamak, cenĂ‚ze taşımak, cenĂ‚zeyi yıkadıktan sonra, cinsel temastan once, ezberden Kur'Ă‚n okumak, hadîs okumak, CenĂ‚b-ı Allah'ı ta'zim veya tesbih etmek icin veya kızgınlık sırasında kızgınlığını gidermek gayesiyle abdest almak ve surekli abdestli olmak niyetiyle abdest almak menduptur.
Abdestin Mekruhları
1- Abdest alırken gereğinden fazla suyu boş yere tuketmek.
2- Gereği yokken suyu Ă‚detĂ‚ Ă‚zaları mesheder gibi cok az kullanmak.
3- Suyu abdest Ă‚zalarına hızlı carpmak, etrafa su sıcratmak.
4- Abdest alırken gereksiz yere konuşmak.
5- İhtiyacı olmadığı halde abdest almak icin başkasından yardım ve su dokmesini istemek.
6- Temiz olmayan pis ve kirli bir yerde abdest almak.
7- Abdestin sunnetlerini bilerek terk etmek.
Abdestsiz Olarak Yapılması Yasak Olan Hususlar
1- Namaz kılmak.
2- Kur'Ă‚n-ı Kerim'e el surmek.
3- TilÂvet secdesi yapmak.
4- CenĂ‚ze namazı kılmak.
5- KÂbe'yi tavaf etmektir.
Abdestin Edepleri (ÂdĂ‚bı)
Edeb; nezĂ‚ket, zarĂ‚fet, insanlara sozle ve davranışla yardımda bulunmak, gonullerini okşamak demektir. Abdestin edepleri ise yapılması halinde sahibine sevap kazandıran hususlardır. Yapılmamaları halinde ise kişiye gunah yazılmaz. Abdestin edepleri şunlardır:
1- Abdest alırken başkasından yardım istememek.
2- Abdest alırken suyun sıcramaması icin dikkatli davranmak.
3- Kıbleye doğru yonelmek.
4- Gereksiz yere konuşmamak.
5- Niyet ederken dil ile niyet etmek.
6- Her uzvu iyice ovmak.
7- Abdest dualarını okumak.
8- Kullanılmış bir su ile abdest almamaya dikkat etmek.
9- Her uzvu yıkarken niyeti korumakla birlikte "BismillĂ‚h" demek.
10- Kulağını meshederken serce parmaklarının uclarıyla kulak deliklerini meshetmek.
11- Burna ve ağıza suyu alırken sağ eli kullanmak.
12- Sol el ile sumkurmek.
13- Ozur sahibi olmayan kimsenin namaz vaktinden once abdest alması.
14- Abdest bittikten sonra kıbleye karşı ayakta kelime-i şehĂ‚det getirmek ve dua yapmak, biraz su icmek.
15- Durgun veya akarak yer değiştiren sular ile birikinti hĂ‚lindeki sulara ve Kıble'ye karşı abdest bozulmaz.
Abdest Namazı
Abdest namazı abdest aldıktan sonra abdest Ă‚zaları henuz yaş iken iki rek'at nafile namaz kılmaktan ibarettir.
Abdesti Bozan Durumlar
1- İdrar veya dışkı yollarından yani on ve arkadan herhangi bir şeyin cıkması. MĂ‚ide sûresi 6. Ă‚yetinde "...sizden birisi abdest bozmaktan geri donmuşse..." ve Hz. Peygamber (s.a.s.)'e "Hades nedir?" diye sorulduğunda; "Her iki yoldan cıkandır" cevabını vermeleri, on ve arka yollardan birinden cıkan idrar, dışkı, yel, vedi, mezi, meni, kurt ve diğer hususların abdesti bozduğunu ifĂ‚de eder.
2- Aklın idrak gucunu gideren hususlar; uyumak, bayılmak, delirmek, sarhoş olmak vs.'dir. Ancak oturduğu yerde kıpırdamadan uyuyan kimsenin abdesti bozulmaz. (Muslim, Vudû', 2; Ahmed b. Hanbel, 1, 256).
3- Vucudun herhangi bir yerinden kan, irin veya sarı su cıkması ve etrafına yayılması. Ağızdan akan kana bakılır, şĂ‚yet bu kan tukruk kadar veya tukrukten fazla ise abdesti bozulur.
4- Ağız dolusu kusmak. Zira Hz. Peygamber (s.a.s.) "Kusuntu abdesti bozar" (Tirmizî, TahĂ‚re, 64) buyurmaktadır. Kusma ağız dolusu değilse abdest bozulmaz.
5- Cinsî munasebette bulunmak.
6- Tam olarak cinsî ilişki olmasa bile kadın ve erkeğin cıplak veya ince bir elbise ile vucutlarının veya tenĂ‚sul uzuvlarının birbirine değmesi.
7- Teyemmum yapan kimsenin su bulması .
8- Namazda sesli olarak gulmek. Zira Hz. Peygamber (s.a.s.) şoyle buyurmaktadır: "Sizden biriniz namazdayken kahkaha ile gulerse abdesti ve namazı birlikte iade etsin. " Kahkaha namazın dışında olursa abdesti bozmaz.
Bir kimse abdest alırken bazı organlarını yıkayıp yıkamadığı konusunda endişe ederse, şayet bu ilk defa karşılaştığı bir şuphe ise o organını yeniden yıkar, yok eğer surekli şupheye duşup duruyorsa bu şuphesinin onemi yoktur. Abdestini tam almış sayılır. Abdestinin bozulup bozulmadığını tam hatırlayamayan kişi kesin olarak abdest aldığını hatırlıyorsa abdestli demektir. Cunku kesin olarak bilinen bir husus şuphelerle yok olmaz.
Ayrıca namaz haricinde abdestinden şupheye duşenin abdest almasının takvaya daha yakın olduğu; fakat namaz icinde bulunan kimsenin ise abdestinden şupheye duşmesi hĂ‚linde namazını bozup abdest alması gerekmediği Ă‚limler tarafından ifĂ‚de edilmiştir.
Abdesti Bozmayan Durumlar
1- Kişinin on veya arka yollarından başka vucudunun herhangi bir yerinden kan cıkıp, bir damla halinde kalması.
2- Kabuk bağlamış bir yaranın kan cıkmadan kabuğunun duşmesi.
3- Yaradan, burundan yahut kulaktan bir vucud kurdunun duşmesi.
4- TenĂ‚sul uzvuna (cinsî organına) el surmek.
5- Kadın vucudunun herhangi bir yerine dokunmak.
6- Ağız dolusu olmayan kusuntu.
7- Ağızdan cıkan balgam.
8- Oturduğu yerde veya namazda uyumak .
9- Ağlamak.
Abdest Nasıl Alınır?
Farz, sunnet ve edeplerini yukarıdaki maddelerde verdiğimiz abdesti tertip ve usûlune gore ancak şoylece alabiliriz:
Abdeste başlarken şu dua yapılmalıdır:
"BismillĂ‚hilazîm ve'l hamdulillĂ‚hi alĂ‚ dini'l İslĂ‚m" .
"Yuce Allah'ın ismini anarak başlarım. Beni İslĂ‚m dini ve akidesi uzere yarattığı icin hamd ederim."
Abdest almaya niyetlendikten sonra, eûzu besmele cekilerek eller bileklere kadar yıkanır. Parmakta yuzuk varsa, kımıldatılır. Altına suyun gecmesi sağlanır.
Uzuvların yıkanması sırasında bizden oncekilerden nakledilen şu duaları okumak abdestin edeplerindendir.
A- Mazmaza=Ağıza su verme sırasında: "AllĂ‚humme einnî alĂ‚ tilĂ‚veti'l Kur'Ă‚n ve zikrike ve şukrike ve husn-i ibĂ‚detike."
"Allah'ım, Kur'Ă‚n-ı Kerimi okumada, seni zikretme, sana şukretme ve sana guzel şekilde kulluk etmede yardımını istirham ederim."
B- İstinşak = Buruna su verme sırasında: "AllĂ‚humme, erihnî rĂ‚yihate'l Cenneti verzuknî min neîmihĂ‚."
"Allah'ım, bana Cennetin kokusunu koklat. Cennet nimetlerinden beni rızıklandır."
C- Yuzu Yıkama Sırasında
"AllĂ‚humme, beyyid vechî binûrike yevme tebyaddu vucûhun ve tesveddu vucûh."
"Allah'ım, bir kısım yuzlerin ağarıp nurlandığı, bir kısım yuzlerin ise karardığı gun, benim yuzumu nurlandır, ağart."
D- Sağ Eli Yıkama Sırasında
"AllĂ‚humme, a'tınî kitĂ‚bî biyemînî ve hĂ‚sibnî hisĂ‚ben yesîrĂ‚."
"Allah'ım, kitabımı -amel defterimi- sağ elime ver ve hesabımı kolaylaştır."
E- Sol Eli Dirseklere Kadar Yıkama Sırasında
"AllĂ‚humme, lĂ‚ tu'tinî kitĂ‚bî bişimĂ‚lî velĂ‚ min verĂ‚i zahfi."
"Allah'ım, kitabımı -amel defterimi- sol elimden ve arkamdan verme."
Sonra sıra başı meshetmeye gelir.
Kaplama mesh icin, eller ıslatılır, kucuk parmakla uc parmak uc uca getirilir. Onden başlayarak başın ustu sıvazlanıp arka ve yan taraflarda boylece meshedilir.
F- Kulakları Yıkarken
"AllĂ‚hummec'alnî minellezîne yestemîune'l-kavle feyettebiûne ahseneh."
"Allah'ım, beni hak sozu dinleyenlerden ve onun en guzeline uyanlardan eyle." denilir ve kulaklar yıkanır.
G- Boyuna Mesh Etme Sırasında
"AllÂhumme a'tik unuki (veya rakabeti) mine'n-nÂri."
"Allah'ım, boynumu Cehennem ateşinden azad buyur."
H- Ayakları Yıkama Sırasında
"AllĂ‚humme, sebbit kademeyye ales'sırĂ‚tı yevme tezûlu Fhi'l-akdĂ‚m."
"Allah'ım, Sırat koprusunde ayakların kaydığı gunde ayaklarımı kaydırma, sabit eyle..."
Abdest alıp bittikten sonra Rasûlullah (s.a.s.)'e salavĂ‚t getirilmeli ve şu dua okunmalıdır:
"AllĂ‚hummec'alnî minettevvĂ‚bîne vec'alnî mine'l-mutetahhirîn."
"Allah'ım, beni, tevbe eden ve gunahlarından temizlenen kullarından eyle. . ."
ŞĂ‚mil İA
Teşekkurler.
İslĂ‚m'da abdestin farziyetine "Ey iman edenler, namaza kalkacağınız zaman yuzlerinizi ve dirseklerinizle birlikte ellerinizi yıkayın. Başınıza meshedin. Her iki topuğunuzla birlikte ayaklarınızı da (yıkayın)..." (el-MĂ‚ide, 5/6), Ă‚yeti delĂ‚let etmektedir. Hz. Peygamber (s.a.s.)'in abdest almadan hic bir iş yapmadığını goruyoruz (Elmalılı, Hak Dini Kur'Ă‚n Dili, II, 1583). Ancak abdest her amel ve ibĂ‚det icin değil başta namaz olmak uzere bazı ibĂ‚detler icin farz kılınmıştır. Fakat muslumanın surekli abdestli bulunması sunnettir.
Abdest her şeyden once her turlu pislik ve kirlilikten kurtulmak, yani maddî ve manevî butun pislik ve mikroplardan uzak kalmak icin İslĂ‚m'ın emrettiği onemli bir ibĂ‚dettir. Mikrobun en kolay urediği yer ağızdır. Ağızdan başlayarak el, yuz ve ayakların gunde beş defa temizlenmesi İslĂ‚m'ın temizliğe verdiği onemi gosterir. Boylelikle İslĂ‚m yuzyıllar once temizliğin uzerinde durup insanoğlunu maddî-manevî her turlu pislik ve mikroptan korumayı hedeflemiştir. Bunun yanında abdest alan bir insan, kendini manen temiz ve rahat hisseder ve bu guzel his ve temiz duyguyla Allah'a ibĂ‚dete durur. Bu da ruhun temizliğini sağlamaktadır. İnsanın yaratılış gayesi olan Allah'a kulluk boyle bir temizleme ameliyesi ile başlayınca insanoğluna vereceği zevk ve rahatlığın değeri sonsuzdur.
İnsan abdestle bedenen ve mĂ‚nen temizlendikten sonra Allah'ın huzuruna cıkar. Boyle bir temizlenme ile gunluk butun yorgunlukları ve yukleri geride bırakır.
Abdest almakla, dunyevî ve uhrevî bircok fazilet ve guzellikler elde edilir. Hz. Peygamber (s.a.s.) abdestle ilgili olarak şoyle buyururlar:
"Bir musluman abdest alıp yuzunu yıkadığında, yuzundeki Ă‚zaların işlediği butun gunahları; el ve ayaklarını yıkadığında el ve ayaklarıyla işlediği butun hata ve gunahları, su damlalarıyla beraber akıp gider ve kendisi de tertemiz olur. Hatta kirpik ve tırnak diplerindeki gunahlarından eser kalmaz. ÂdĂ‚p ve erkĂ‚nına uymak suretiyle abdest alıp kıbleye donerek: "Eşhedu en lĂ‚ ilĂ‚he illallahu vahdehu lĂ‚ şerike leh ve eşhedu enne Muhammeden abduhu ve Rasûluhu" diyen bu kul icin cennetin kapıları acılmıştır; o, cennet kapılarının dilediğinden iceri girer."(Muslim, Tahare, 32, 33; Tirmizî, TahĂ‚re, 2).
Abdestin Farzları
1- Yuzu Yıkamak
Yuzun bir defa yıkanması farzdır. Yuzun sınırları, sacın bittiği yerden sakal veya cene altına, kulakların koklerine kadar olan bolumdur. Gozlerin icine suyun ulaştırılması gerekmez. Ancak abdest alırken gozler sıkılmaz, tamamen acık bırakılmaz. Normal bir şekilde yuz yıkanır. Dudaklar yumulduğu zaman, dışarda kalan kısımlar yuzun sınırlarıdır. Sakal, bıyık ve kaşın altına suyu ulaştırmak gereklidir.
2- Kolları Yıkamak
Parmak uclarından kol dirseklerine kadar -dirsekler de dahil- olan kısmı bir defa yıkamak farzdır. Eğer iğne ucu kadar kuru bir yer kalırsa veya tırnağının altına suyu gecirmeyecek (hamur, boya, camur vb.) bir madde bulunursa, abdest alınmış sayılmaz. Ancak boyacıların tırnaklarındaki boyalardan kacınmanın mumkun olmamasından dolayı bunlar abdeste zarar vermez. Tırnaklar parmak uclarından dışarı taşacak kadar uzamış olursa o fazlalığı da yıkamak gerekir. Bir kimse abdest aldıktan sonra bu uzamış tırnağı keserse abdestini yenilemesi gerekmez. Parmakta yuzuk var ve bu geniş ise abdest alırken bunu oynatmak sunnet, eğer yuzuk dar ve altına su gecirmeyecek kadar parmağa oturmuşsa onu oynatmak farzdır.
3- Başı Meshetmek
Mesh, sozlukte eli bir şeyin uzerinden gecirmek demektir. İbĂ‚det hukukunda ise suyun bir vucut organına isĂ‚bet etmesidir. Başın meshedilmesindeki farz oranı alın miktarıdır. Bu miktar ise başın dortte biridir. Meshederken uc veya daha fazla parmağı kullanmak gerekir. İki parmakla yapılan mesh cĂ‚iz değildir.
Başa giyilen sarık veya takke uzerine meshetmek gecerli değildir. Kadınlar da baş ortuleri uzerine meshedemezler.
4- Ayakları Yıkamak
Sağlam ve cıplak ayakları topuklarıyla birlikte bir defa yıkamak farzdır. Yaralı veya mestle ortulu ayakları yıkamaya gerek olmayıp sadece meshetmek yeterlidir. MĂ‚ide Sûresi 6. Ă‚yette gecen topuk = ka'b, ayağın iki tarafından inak kemiğine bitişik kemiktir. Rasûlullah (s.a.s.): "Vay ateşten o topukların haline... " (BuhĂ‚rı, İlim 30; Vudû', 27,29; Muslim, TahĂ‚re, 25-28,30; Ebû Davud, TahĂ‚re, 46) buyurduğu ve ayakların tamamen yıkanmasını emrettiği bilinmektedir.
Bir kimsenin ayağında yarık varsa ve o yarığa su sızdırmayan bir ilac surulmuşse, o kimse ayağını yıkadığı zaman, su yarığın altına gecmezse bu durumda su, ayağa zarar verecekse abdest yerine getirilmiş sayılır ve bu cĂ‚izdir. Ancak su zarar vermiyorsa abdest tam olarak alınmış sayılmaz. Dolayısıyla zarar vermediği takdirde yarıklara su ulaşacak şekilde yıkamak gereklidir .
Abdestin Sunnetleri
1- Niyetle Başlamak
Niyet, bir şeyi yapmayı kalbinden gecirmektir. Kalpden niyet etmeden, yalnız dil ile niyeti soylemek yeterli değildir. Abdest icin niyet mustehap bir sunnettir. Ancak ŞĂ‚fiî mezhebine gore niyet, başlı başına bir ibĂ‚det olduğundan abdeste niyet de farzdır. Bu sebeple niyetsiz abdest olamaz.
2-Abdeste Besmele ile Başlamak
Abdeste başlarken Allah'u TeĂ‚lĂ‚'nın ismiyle yani besmele ile başlamak sunnettir. Rasûlullah (s.a.s.): "Allah'u TeĂ‚lĂ‚'nın ismini zikretmeyen kimsenin abdesti yoktur." (Ebû Davud, TahĂ‚re, 48; Tirmizî, TahĂ‚re, 20; İbn MĂ‚ce, TahĂ‚re, 41) buyurarak besmelenin faziletini belirtmiş olmaktadır. Besmeleyi abdeste başlarken okumak esastır. Cıplak bir hĂ‚lde iken veya tuvalette besmele okunmaz. Bir kimse abdestin başında "LĂ‚ilĂ‚he illallah" veya "Elhamdulillah" dese besmele yerine gecer (FetevĂ‚yı Hinddyye, 1,7).
3-Once Bileklere Kadar Elleri Yıkamak
Rasûl-i Ekrem (s.a.s.): "Sizden birisi uykusundan uyandığı zaman, kat'iyyen elini yıkamadıkca su kabına daldırmasın. Cunku o, eli nerede gecelemiştir bilemez" (BuhĂ‚rî, Vudû', 26; Muslim, TahĂ‚re, 87-88; Ebu Davud, Tahare, 49) buyurmuştur. Ayrıca insanın eli, temizleme hususunda bir aractır. Dolayısıyla ilkin onu temizlemeye başlamak sunnettir. Bilindiği uzere, elleri, dirseklere kadar yıkamak (dirsekler dahil) farzdır. Fakat once bileklere kadar yıkamak tertip olarak sunnettir.
4-Misvak Kullanmak
Rasûlullah (s.a.s.): "Eğer ummetime zorluk vereceğinden cekinmeseydim, her namazdan once onlara misvak kullanmayı mutlaka emrederdim." (Muslim, TahĂ‚re, 15; Ahmed İbn Hanbel, II, 250, 400) buyurmaktadır. Dişleri parmakla yıkamak misvağın yerini tutmaz. Ancak misvak bulunmazsa sağ elin bir parmağı ile dişleri temizlemek misvak yerine gecerli olabilir.
5- Ağzı Yıkamak
Abdest alırken Rasûlullah (s.a.s.)'in ağzını uc defa yıkadığı (mazmaza yaptığı) bize ulaşan bilgiler arasındadır. Bunun sınırı, suyun ağzın tamamını kaplamasıdır. Ayrıca her seferinde suyu yenilemek de sunnettir.
6- Burnu Yıkamak
Yine Hz. Peygamber (s.a.s.)'in abdest alırken burnuna da uc defa su cektiği bilinmektedir. Burna su cekerek sol eli ile suyu dışarıya verip yeniden su cekerek burnu sol el ile temizlemek sunnettir.
7- Kulakların Meshedilmesi
Baş meshedilirken kulakların da aynı şekilde sayılarak meshedilmesi sunnettir. Ayrı bir su ile meshedilmesini sunnet olarak kabul edenler de vardır.
8- Yıkanması Gereken Uzuvları Ucer Defa Yıkamak
Yıkanması farz olan yuz, eller ve ayaklar gibi organlarımızı ucer kere yıkamak sunnettir. Bu organlarımızdan her birini yıkamaya başlayınca ilk yıkama farzdır. En sağlam ve gecerli goruşe gore ikinci yıkama ise sunnettir. Abdest alırken, yıkanmakta olan organa su ulaşır ve ondan damla damla dokulup akarsa, yıkamanın tamam olduğu tam anlamıyla anlaşılır.
9- Parmakların Arasını Yıkamak
"Parmaklarınızın arasını hilĂ‚lleyiniz ki onların arasına Cehennem ateşi girmesin ve onları hilĂ‚llemesin" (Ebu Davud, TahĂ‚re 56, 59; Tirmizî, TahĂ‚re, 30; Savm 68; NesĂ‚î, TahĂ‚re 91) buyuran Hz. Peygamber (s.a.s.)'in bu buyruklarıyla belirtilen işi yapmak sunnet olmaktadır. Bu aynı zamanda, farz olan yıkamanın da kĂ‚mil anlamda gercekleşmesini sağlar.
10- Sakalı Ovmak
Abdest alırken sakalı bulunanların sakallarını, parmaklarını sakalın icine sokarak alt taraftan ust tarafa doğru hareket ettirmesi hilĂ‚llemek olarak tanımlanmaktadır. Rasûlullah (s.a.s.): "Muşriklere muhĂ‚lefet edin, bıyıkları kısaltın, sakalı uzatın." (Muslim, TahĂ‚re, 56; Ebû Davud, TahĂ‚re, 29; Tirmîzî, Edeb, 14; NesĂ‚i, Zinet, 1, 56) buyurarak mu'minler icin sakalın gerekce ve onemini belirtmiş olmaktadır. Dolayısıyla mu'minler sakallarını sunnete gore uzatmak ve sakal bırakmak konusunda duyarlı olmak zorundadırlar.
11- Abdest Almaya Sağ Taraftan Başlamak
"Şuphesiz ki Allah'u TeĂ‚lĂ‚, her şeye sağdan başlanmasını sever. HattĂ‚ ayakkabılar giyilirken ve cıkarılırken dahi" (BuhĂ‚rî, Vudû', 31) buyuran Hz. Peygamber (s.a.s.)'in bu uyarısına gore de abdeste sağdan başlamak sunnettir.
12-Tertibe Uymak
Abdest alırken, MĂ‚ide Sûresinde beyan buyurulan sıraya uymak ve bu sıraya gore abdest almak da sunnettir. Yani once elleri ve akabinde yuzu yıkamak, ardından da başı meshetmek ve en son olarak da ayakları yıkamaktır. İmam ŞĂ‚fiî (rh.a) bu sıraya uymanın farz olduğu kanaatindedir. ŞĂ‚fiî'nin bu ictihadı ile Ă‚limler abdestin farzının altı olduğunu tesbit etmişlerdir ki bunlar şoylece sıralanmaktadır: Niyet, ellerin yıkanması, yuzun yıkanması, başa meshedilmesi, ayakların yıkanması ve tertibe uymaktır.
13-Başın Tamamını Bir Defada Meshetmek
Abdest alan bir kimse, iki avucunu ve parmaklarını başının on kısmından başlayarak arka kısmına kadar, başın tamamını kaplayacak bir şekilde arkaya doğru cekerek mesheder. Bu sunnettir. Başın tamamını devamlı olarak meshetmek ve ozursuz bir şekilde terk etmek gunah olur.
MuvalĂ‚t ise, organları ara vermeden birbiri ardında yıkamak demektir. Oyle ki ılıman bir havada ilk yıkanan organ, abdest tamamlanmadan kurumamalıdır.
Abdestin Ceşitleri
1- Farz Olan Abdest
Namaz kılmak, Kur'Ă‚n-ı Kerim'e el surmek ve tilĂ‚vet secdesi yapmak icin abdest almak farzdır. Cunup veya abdestsiz olan kimsenin Kur'Ă‚n-ı Kerim'i eline almasının helĂ‚l olamayacağı hususunda İslĂ‚m bilginleri arasında ittifak vardır.
2-VÂcip Olan Abdest
KĂ‚be-i Muazzama'yı tavaf* etmek icin abdest almak vaciptir. Bir kimsenin KĂ‚be'yi abdestsiz tavaf etmesi vacibi terk ettiğinden dolayı sorumlu olmakla beraber yaptığı bu tavaf cĂ‚iz ve gecerlidir. Ancak bu hususta Hz. Peygamber (s.a.s.) şoyle buyurmaktadır:
"Tavaf, namaz gibidir. Fakat tavaf sırasında konuşmak cĂ‚izdir. Tavafta konuşan kimse hayırlı soz soylesin." (Tirmîzî, Hacc, 112; NesĂ‚î, Menasik, 126) .
Farz olan tavaf abdestsiz olarak yapıldığı takdirde bir kucukbaş hayvan kurban etmek gerekir. Cunub olan kimsenin ise boyle bir farz tavafı yapması hĂ‚linde bir buyukbaş hayvan kurban etmesi lĂ‚zımdır. Ancak bu farz tavaf, abdest alınarak yeniden yapılırsa boyle bir kurbana gerek kalmaz. Fakat farz gunler dışında tekrar yapılması hĂ‚linde geciktirilmiş olduğundan dolayı kurban kesmek gerekmektedir .
Yapılması vacip olan vedĂ‚ tavafını abdestsiz olarak yapan kimse bir miktar sadaka vermelidir. Fakat vacip olan tavafı cunub olarak yapanın bir kucukbaş hayvan kurban etmesi lĂ‚zımdır.
3- Mendup Olan Abdest
Uykudan once veya uykudan kalktıktan sonra, cenĂ‚ze yıkamak, cenĂ‚ze taşımak, cenĂ‚zeyi yıkadıktan sonra, cinsel temastan once, ezberden Kur'Ă‚n okumak, hadîs okumak, CenĂ‚b-ı Allah'ı ta'zim veya tesbih etmek icin veya kızgınlık sırasında kızgınlığını gidermek gayesiyle abdest almak ve surekli abdestli olmak niyetiyle abdest almak menduptur.
Abdestin Mekruhları
1- Abdest alırken gereğinden fazla suyu boş yere tuketmek.
2- Gereği yokken suyu Ă‚detĂ‚ Ă‚zaları mesheder gibi cok az kullanmak.
3- Suyu abdest Ă‚zalarına hızlı carpmak, etrafa su sıcratmak.
4- Abdest alırken gereksiz yere konuşmak.
5- İhtiyacı olmadığı halde abdest almak icin başkasından yardım ve su dokmesini istemek.
6- Temiz olmayan pis ve kirli bir yerde abdest almak.
7- Abdestin sunnetlerini bilerek terk etmek.
Abdestsiz Olarak Yapılması Yasak Olan Hususlar
1- Namaz kılmak.
2- Kur'Ă‚n-ı Kerim'e el surmek.
3- TilÂvet secdesi yapmak.
4- CenĂ‚ze namazı kılmak.
5- KÂbe'yi tavaf etmektir.
Abdestin Edepleri (ÂdĂ‚bı)
Edeb; nezĂ‚ket, zarĂ‚fet, insanlara sozle ve davranışla yardımda bulunmak, gonullerini okşamak demektir. Abdestin edepleri ise yapılması halinde sahibine sevap kazandıran hususlardır. Yapılmamaları halinde ise kişiye gunah yazılmaz. Abdestin edepleri şunlardır:
1- Abdest alırken başkasından yardım istememek.
2- Abdest alırken suyun sıcramaması icin dikkatli davranmak.
3- Kıbleye doğru yonelmek.
4- Gereksiz yere konuşmamak.
5- Niyet ederken dil ile niyet etmek.
6- Her uzvu iyice ovmak.
7- Abdest dualarını okumak.
8- Kullanılmış bir su ile abdest almamaya dikkat etmek.
9- Her uzvu yıkarken niyeti korumakla birlikte "BismillĂ‚h" demek.
10- Kulağını meshederken serce parmaklarının uclarıyla kulak deliklerini meshetmek.
11- Burna ve ağıza suyu alırken sağ eli kullanmak.
12- Sol el ile sumkurmek.
13- Ozur sahibi olmayan kimsenin namaz vaktinden once abdest alması.
14- Abdest bittikten sonra kıbleye karşı ayakta kelime-i şehĂ‚det getirmek ve dua yapmak, biraz su icmek.
15- Durgun veya akarak yer değiştiren sular ile birikinti hĂ‚lindeki sulara ve Kıble'ye karşı abdest bozulmaz.
Abdest Namazı
Abdest namazı abdest aldıktan sonra abdest Ă‚zaları henuz yaş iken iki rek'at nafile namaz kılmaktan ibarettir.
Abdesti Bozan Durumlar
1- İdrar veya dışkı yollarından yani on ve arkadan herhangi bir şeyin cıkması. MĂ‚ide sûresi 6. Ă‚yetinde "...sizden birisi abdest bozmaktan geri donmuşse..." ve Hz. Peygamber (s.a.s.)'e "Hades nedir?" diye sorulduğunda; "Her iki yoldan cıkandır" cevabını vermeleri, on ve arka yollardan birinden cıkan idrar, dışkı, yel, vedi, mezi, meni, kurt ve diğer hususların abdesti bozduğunu ifĂ‚de eder.
2- Aklın idrak gucunu gideren hususlar; uyumak, bayılmak, delirmek, sarhoş olmak vs.'dir. Ancak oturduğu yerde kıpırdamadan uyuyan kimsenin abdesti bozulmaz. (Muslim, Vudû', 2; Ahmed b. Hanbel, 1, 256).
3- Vucudun herhangi bir yerinden kan, irin veya sarı su cıkması ve etrafına yayılması. Ağızdan akan kana bakılır, şĂ‚yet bu kan tukruk kadar veya tukrukten fazla ise abdesti bozulur.
4- Ağız dolusu kusmak. Zira Hz. Peygamber (s.a.s.) "Kusuntu abdesti bozar" (Tirmizî, TahĂ‚re, 64) buyurmaktadır. Kusma ağız dolusu değilse abdest bozulmaz.
5- Cinsî munasebette bulunmak.
6- Tam olarak cinsî ilişki olmasa bile kadın ve erkeğin cıplak veya ince bir elbise ile vucutlarının veya tenĂ‚sul uzuvlarının birbirine değmesi.
7- Teyemmum yapan kimsenin su bulması .
8- Namazda sesli olarak gulmek. Zira Hz. Peygamber (s.a.s.) şoyle buyurmaktadır: "Sizden biriniz namazdayken kahkaha ile gulerse abdesti ve namazı birlikte iade etsin. " Kahkaha namazın dışında olursa abdesti bozmaz.
Bir kimse abdest alırken bazı organlarını yıkayıp yıkamadığı konusunda endişe ederse, şayet bu ilk defa karşılaştığı bir şuphe ise o organını yeniden yıkar, yok eğer surekli şupheye duşup duruyorsa bu şuphesinin onemi yoktur. Abdestini tam almış sayılır. Abdestinin bozulup bozulmadığını tam hatırlayamayan kişi kesin olarak abdest aldığını hatırlıyorsa abdestli demektir. Cunku kesin olarak bilinen bir husus şuphelerle yok olmaz.
Ayrıca namaz haricinde abdestinden şupheye duşenin abdest almasının takvaya daha yakın olduğu; fakat namaz icinde bulunan kimsenin ise abdestinden şupheye duşmesi hĂ‚linde namazını bozup abdest alması gerekmediği Ă‚limler tarafından ifĂ‚de edilmiştir.
Abdesti Bozmayan Durumlar
1- Kişinin on veya arka yollarından başka vucudunun herhangi bir yerinden kan cıkıp, bir damla halinde kalması.
2- Kabuk bağlamış bir yaranın kan cıkmadan kabuğunun duşmesi.
3- Yaradan, burundan yahut kulaktan bir vucud kurdunun duşmesi.
4- TenĂ‚sul uzvuna (cinsî organına) el surmek.
5- Kadın vucudunun herhangi bir yerine dokunmak.
6- Ağız dolusu olmayan kusuntu.
7- Ağızdan cıkan balgam.
8- Oturduğu yerde veya namazda uyumak .
9- Ağlamak.
Abdest Nasıl Alınır?
Farz, sunnet ve edeplerini yukarıdaki maddelerde verdiğimiz abdesti tertip ve usûlune gore ancak şoylece alabiliriz:
Abdeste başlarken şu dua yapılmalıdır:
"BismillĂ‚hilazîm ve'l hamdulillĂ‚hi alĂ‚ dini'l İslĂ‚m" .
"Yuce Allah'ın ismini anarak başlarım. Beni İslĂ‚m dini ve akidesi uzere yarattığı icin hamd ederim."
Abdest almaya niyetlendikten sonra, eûzu besmele cekilerek eller bileklere kadar yıkanır. Parmakta yuzuk varsa, kımıldatılır. Altına suyun gecmesi sağlanır.
Uzuvların yıkanması sırasında bizden oncekilerden nakledilen şu duaları okumak abdestin edeplerindendir.
A- Mazmaza=Ağıza su verme sırasında: "AllĂ‚humme einnî alĂ‚ tilĂ‚veti'l Kur'Ă‚n ve zikrike ve şukrike ve husn-i ibĂ‚detike."
"Allah'ım, Kur'Ă‚n-ı Kerimi okumada, seni zikretme, sana şukretme ve sana guzel şekilde kulluk etmede yardımını istirham ederim."
B- İstinşak = Buruna su verme sırasında: "AllĂ‚humme, erihnî rĂ‚yihate'l Cenneti verzuknî min neîmihĂ‚."
"Allah'ım, bana Cennetin kokusunu koklat. Cennet nimetlerinden beni rızıklandır."
C- Yuzu Yıkama Sırasında
"AllĂ‚humme, beyyid vechî binûrike yevme tebyaddu vucûhun ve tesveddu vucûh."
"Allah'ım, bir kısım yuzlerin ağarıp nurlandığı, bir kısım yuzlerin ise karardığı gun, benim yuzumu nurlandır, ağart."
D- Sağ Eli Yıkama Sırasında
"AllĂ‚humme, a'tınî kitĂ‚bî biyemînî ve hĂ‚sibnî hisĂ‚ben yesîrĂ‚."
"Allah'ım, kitabımı -amel defterimi- sağ elime ver ve hesabımı kolaylaştır."
E- Sol Eli Dirseklere Kadar Yıkama Sırasında
"AllĂ‚humme, lĂ‚ tu'tinî kitĂ‚bî bişimĂ‚lî velĂ‚ min verĂ‚i zahfi."
"Allah'ım, kitabımı -amel defterimi- sol elimden ve arkamdan verme."
Sonra sıra başı meshetmeye gelir.
Kaplama mesh icin, eller ıslatılır, kucuk parmakla uc parmak uc uca getirilir. Onden başlayarak başın ustu sıvazlanıp arka ve yan taraflarda boylece meshedilir.
F- Kulakları Yıkarken
"AllĂ‚hummec'alnî minellezîne yestemîune'l-kavle feyettebiûne ahseneh."
"Allah'ım, beni hak sozu dinleyenlerden ve onun en guzeline uyanlardan eyle." denilir ve kulaklar yıkanır.
G- Boyuna Mesh Etme Sırasında
"AllÂhumme a'tik unuki (veya rakabeti) mine'n-nÂri."
"Allah'ım, boynumu Cehennem ateşinden azad buyur."
H- Ayakları Yıkama Sırasında
"AllĂ‚humme, sebbit kademeyye ales'sırĂ‚tı yevme tezûlu Fhi'l-akdĂ‚m."
"Allah'ım, Sırat koprusunde ayakların kaydığı gunde ayaklarımı kaydırma, sabit eyle..."
Abdest alıp bittikten sonra Rasûlullah (s.a.s.)'e salavĂ‚t getirilmeli ve şu dua okunmalıdır:
"AllĂ‚hummec'alnî minettevvĂ‚bîne vec'alnî mine'l-mutetahhirîn."
"Allah'ım, beni, tevbe eden ve gunahlarından temizlenen kullarından eyle. . ."
ŞĂ‚mil İA
Teşekkurler.

__________________