Akıllı telefonların uretilebilmesi icin saatler boyu zorlu koşullarda calışan işcilerle ilgili konular zaman zaman gundeme geliyor ve tartışmaların alevlenmesine neden oluyor. Daha once iPhone’un uretildiği Foxconn fabrikasında yaşanan intihar vakaları gundeme gelmişti ve sonrasında calışma koşullarında iyileştirmelere gidilmişti. New York Universitesi oğrencisinin bir diğer iPhone fabrikası olan Pegatron’da yaşadığı deneyim, iPhone’un uretim surecinin perde arkasını tum detaylarıyla gun yuzune cıkarıyor. Oğrenci Dejian Zeng’in araştırma icin 6 hafta boyunca calıştığı Pegatron’da toplamda 12 saat boyunca calışılıyor. Kısa kısa aralıklarla yapılan calışmaların ardından bir de fazla mesai yapılıyor. Fazla mesai her ne kadar gonulluluk esasına dayanıyor gibi gorunse de aslında calışanlar baskıyla fazladan mesai yaptırılıyor. Fazla mesai esnasında calışmak istemeyen ve evine gitmek isteyenlere izin verilmediği belirtiliyor. Ote yandan evine gitmek isteyen insanların pek olmadığı ve hatta daha fazla para kazanmak icin insanların fazla mesaiye gonullu olduğu ifade ediliyor. Pegatron fabrikasında bir gunun nasıl gectiğine aşağıdan goz atabilirsiniz. -Fabrikaya girebilmek icin 30 dakika guvenlik kontrolu -2 saat calışma -10 dakika ara -2 saat calışma -50 dakika yemek molası -2 saat calışma -10 dakika ara -2 saat calışma -10 dakika ara -2.5 saat fazla mesai Calışırken konuşmanın yasak olduğunu soyleyen Zeng, insanların yalnızca kendisine verilen gorevi yerine getirdiğini belirtiyor. iPhone 7’nin uretim bandında gorev aldığını soyleyen genc, saatler boyunca yaptığı tek şeyin telefonun hoparlor bolumunde yer alan bir vidayı sıkıştırmak olduğunu soyluyor. Bir kişi gun icerisinde 5 telefon uretimi gercekleştiriyor. Dolayısıyla bu telefonların uretim surecinde bazı calışanlar saatler boyunca boş yere beklemek durumunda kalıyor. Yapılan iş hicbir yetenek gerektirmediği icin işe alım sureci cok hızlı bir şekilde tamamlanıyor ve goruşmeye gidilen gun işe başlanıyor. Mola zamanlarında işcilerin kablosuz bağlantıya erişim sağlayabilmesi icin bazı işlemler yapması gerekiyor. Bazı uygulamalar indirmeleri, sayfalara yorum yapmaları veya verilen linklere giriş yapmaları isteniyor. Bu işlemler sonucunda sanal para elde ediliyor. İnternete 24 saat erişim icin 20 puan gerekiyor. Bir uygulama indirildiğinde 20 ile 30 arasında bir puan elde ediliyor. İstendiği takdirde 5 yuan, yani yaklaşık 1 dolar gibi bir ucret karşılığında 100 puan satın alınabiliyor. Fakat calışanların genelde uygulama indirmeyi tercih ettiği belirtiliyor. Aktarılanlara gore Apple devamlı olarak calışanların calışmasını analiz ediyor ve değerlendirme yapıyor. Duşuk değerlendirme puanına sahip calışanlar eleniyor ve iyi calışanlarla yola devam ediliyor. Pegatron’un Apple konusunda oldukca hassas olduğu soyleniyor. Apple fabrikayı ziyarete geldiğinde “Muşteri geldi” şeklinde calışanlara bilgi veriliyor. Burada muşteri olarak Apple’dan bahsediliyor. Apple’ın denetimcileri gelip uretim bandını kontrol ediyor ve uretim surecini sıkı denetimden geciriyor. Calışanların 2.320 yuan, yani yaklaşık 400 dolar maaş aldığı ifade ediliyor. Bu miktar, cihazların Amerika’da uretilmesinin neden zorlu olacağını gozler onune seriyor. Zeng’in belirttiğine gore eğer uretim Amerika’ya taşınırsa yeni iş alanları acılması pek mumkun gorunmuyor. Bunun yerine calışanların olmayacağı ve tamamen robotlardan oluşan bir fabrikanın acılabileceği soyleniyor. Zira calışanların yaptığı işlerin aslında tamamen robotlarla yapılabilecek işler olduğu belirtiliyor. Kaynak