Mu´minlerin Olum Halleri


Allahu teÂlÂ, insanı hayÂtı boyunca, dunyÂda
durdurur. Belli olan eceli gelinceye kadar ve rızkı tukeninceye
kadar ve ezelde takdîr edilmiş olan amelleri bitinceye kadar,
dunyÂda durur.

DunyÂdaki olumu yaklaşdığı vakt, dort melek gelir.
Bunların biri, rûhunu sağ ayağından ve biri sol ayağından ve biri
sağ elinden ve biri sol elinden cekerler. Cok defa, rûhu gargara
hÂline gelmezden evvel (Âlem-i melekût&#238yi gormeğe başlar.
Melekleri, yapdıkları işlerin hakîkatini, Âlemlerinde durdukları hÂl
uzere gorur. Eğer dili soyler ise, onların vucûdunu haber verir. Cok
defa da, gorduğu şeyleri, şeytÂnın bir işi zan eder. LisÂnı
tutuluncaya kadar hareketsiz kalır. Bu hÂlde, yine melÂike rûhunu
parmak uclarından cekerler. Soluğu ise, sanki saka kırbasından su
boşalır gibi, gırıl gırıl oter. FÂcirin rûhu da yaş keceye takılmış olan
diken cekilir gibi cıkarılır ki, bunu insanların en ustunu olan
Peygamberimiz -sallallahu aleyhi ve sellem- haber verdi. Bu hÂlde
olu karnını diken ile dolu zÂn eder. Rûhunu da, sanki bir iğne
deliğinden cıkıyor ve gok yere bitişiyor ve kendisi arasında kalıyor
zan eder.

Peygamberlerin efendisi -sallallahu teÂl aleyhi ve sellem-
buyurdu ki, (Elbette olum acılarından birinin şiddeti, ucyuz
kerre kılınc vurmakdan dah şiddetlidir).

İşte bu zemÂnda insanın cesedi terler. Gozleri surat ile iki
tarafa gider. Burnunun iki tarafı cekilir. Goğus kemikleri kalkar,
soluğu kabarır, benzi sararır. Âişe-i sıddîka -radıyallahu anhÂ-
vÂlidemiz, Resûlullah kucağında iken, bu hÂli gorunce, gozunden
yaş dokerek şu meÂlde şir soyledi:
(Nefsimi sana fed ederim y Resûlallah ki, seni fenÂ
hareketlerden birşey kederlendirmedi, incitmedi. Bu zemÂna kadar
seni cin de carpmadı. Birşeyden dahî korkmadın. Şimdi ne oldu ki,
guzel yuzun inci gibi terle ortulmuş goruyorum. Her olunun rengi
solduğu hÂlde, senin mubÂrek yuzunun nûrları hakîkaten her tarafı
aydınlatıyor.)

Rûhu kalbe gelince dili tutulur. Hic kimse rûhu goğsune gelmiş
iken konuşamaz. Bunun iki sebebi vardır. Biri, iş gÂyet buyuk
olduğundan, goğus nefeslerle sıkışıp, daralmışdır.
Nefes alıpveremediği icin, bedenin harÂreti kalmaz, soğur.
Bu zemÂnda mevtÂların hÂlleri muhtelif olur.

CenÂb-ı Hak bir kuluna hidÂyet ve îmÂnda sebÂtını dilerse, o
kimseye rahmet-i ilÂhiyye gelir. Bazıları, bu rahmetden maksad
CebrÂîl aleyhisselÂmdır, dediler.

Rahmet-i ilÂhiyye, şeytÂnı uzaklaşdırıp, hastanın yuzunden o
yorgunluğu giderir. O zemÂn insan ferahlar, guler. Cok kimselerin
bu hÂlde gulduğu gorulur ki, Allahu teÂl tarafından rahmet gelmesi
ile onu mujdeleyip, (Beni bilir misin, ben CebrÂîlim. Bunlar ise,
senin duşmanların olan şeytÂnlardır. Sen Millet-i Hanîfiyye ve dîn-i
Muhammediyye uzre vefÂt et!) der. İnsana işte bu melekden dahÂ
cok sevgili ve ferahlandırıcı bir şey yokdur. (YÂ Rabbî, bize
rahmetini ihsÂn eyle. İhsÂn sÂhibi ancak sensin) meÂl-i
şerîfindeki, Âl-i İmrÂn sûresi sekizinci Âyet-i kerîmesi, bu hÂli haber
vermekdedir.

Olunun his duygularından en son gayb edeceği şey işitmesidir.
Zîr rûh kalbden ayrıldığı vakt yalnız gormesi bozulur. Fekat
işitmek, rûh kabz oluncaya kadar gayb olmaz. Bunun icin Fahr-i
Âlem -sallallahu teÂl aleyhi ve sellem- efendimiz, (Olum
hastalığında olanlara şehÂdeteyn-i kelimeteyn ki, -LÂ ilÂhe
illallah Muhammedun Resûlullah-dır. Bu kelimeyi telkin
ediniz!) buyurmuşdur. Olum hÂlinde olanın yanında cok soz
soylemekden de nehy buyurmuşdur. Cunki o zemÂn, insan şiddetli
sıkıntı icindedir.

Eğer gorur isen ki, ağzı acık, sanki guluyor, yuzu gulumsiyor,
gozu dahî kırpık gibidir. Bilmiş ol ki, o kimse Âhıretde kavuşacağı
surûr ile tebşir (mujde) olunmuşdur.

Melekler, bu rûhu Cennet ipeklerinden bir ipeğe sararlar. O
saîd olan kimsenin rûhu, bal arısı kadar insan şeklindedir. Aklından
ve ilminden hicbirşey gayb etmemişdir. DunyÂda ne yapmış ise,
hepsini bilir. O melekler, bu rûhla berÂber semÂya doğru ucarak
yukselirler. Bu yukselmeyi bazı olu bilir, bazı olu ise bilmez.

Boylece, onceki gecmiş Peygamberlerin -aleyhimusselÂm-
ummetlerini ve yeni olmuş olanları, bir yere yayılmış olan cekirgeler
gibi gorerek gecerler ve birinci kat sem olan duny semÂsına
varırlar.

Bu meleklerin başında olan CebrÂîl -aleyhisselÂm-, dunyÂ
semÂsına cıkar. Kimsin diye sorulur. Ben CebrÂîlim, yanımdaki de
filÂndır, diyerek o kimsenin guzel ve sevdiği ismleri ile haber verir.
Duny semÂsının bekcileri olan melekler, (Bu ne iyi bir kimsedir ki,
itikÂdı, inancı guzel idi. Ve hic şubhesi yokdu) derler.

Bundan sonra ikinci kat semÂya cıkarlar. Kimsin denir. CebrÂîl
-aleyhisselÂm- birinci kat semÂdaki meleklere soylediği sozunu
tekrÂr eder. İkinci kat semÂdaki melekler, o sÂlih rûha, (Hoş safÂ
geldi. DunyÂda iken nemÂzlarını butun farzlarına riÂyet ederek edÂ
ederdi) derler.

Sonra gecer, ucuncu kat semÂya ulaşırlar. Kimsin denir. CebrÂîl
-aleyhisselÂm- dah once soylediklerini tekrÂr eder. Bunun uzerine
(Malının hakkını muhÂfaza edip zekÂtını, tarladan aldığı mahsûlun
uşrunu emr olunan kimselere seve seve verip, hic esirgemeyen bu
zÂt hoş ve saf geldi) denir. Oradan da gecerler.

Dorduncu kat semÂya varırlar. Kimsin denir. Dah once
soylediği gibi cevÂb verir. (DunyÂda, RamezÂn orucunu tutup da,
orucu bozan şeylerden ve yabancı kadınlarla goruşmekden ve
harÂm yemekden kendini muhÂfaza eden kimse, hoş ve saf geldi)
denir.

Sonra gecerler. Beşinci kat semÂya varırlar. Kimsin denir. DahÂ
once soylediği gibi cevÂb verir. (Farz olduğu zemÂn haccını riyÂsız
ve Allahu teÂl icin ed eden kimse hoş ve saf geldi) denir.

Sonra gecerler. Altıncı kat semÂya varırlar. Kimsin denir.
Evvelce vermiş olduğu cevÂbı verir. (Seher vaktlerinde cok istiğfÂr
eden, gizli cok sadaka veren ve yetimlere yardım eden zÂt, hoş,
saf geldi) denir.

Oradan da gecerek (SurÂdikÂt-i celÂl) denilen, celÂl
perdelerinin bulunduğu bir makÂma varırlar. Kimsin diye sorulunca,
oncekiler gibi cevÂb verir. Yine (Hoş ve saf geldi. Cok istiğfÂr edip,
[coluk cocuğuna ve sozu gecenlere] emr-i marûf yapan, Allahu
teÂlÂnın dînini, Onun kullarına oğreten, miskinlere [ve darda
kalanlara] yardım eden, sÂlih kula ve guzel rûha merhabÂlar olsun)
denir. Sonra meleklerden bir cemÂate uğrarlar ki, hepsi onu
Cennet ile mujdeleyip, onunla musÂfeha ederler.
Sonra (sidret-ul-muntehÂya) kadar giderler. Yine kimdir diye
sorulunca, oncekiler gibi cevÂb verir. (Hoş saf geldi. Her iyiliğini
Allahu teÂlÂnın rızÂsı icin yapan zÂta merhabÂ) denir.
Bundan sonra ateş tabakasından gecer. Sonra nûr, zulmet, su
ve kar tabakalarından gecer. Sonra soğuk denizine uğrar ve
gecerler. Her tabakanın birbirine uzaklığı bin senelik yoldur.

Sonra Arş-ur-RahmÂn uzerine ortulmuş olan perdeler acılır ki,
seksen bin perdedir. Her perdede seksen bin şerefe vardır. Her
şerefede bin kamer yanî ay vardır ki, Allahu teÂlÂyı tehlîl ve tesbîh
ederler. Onlardan bir kamer dunyÂda gorunse, nûru Âlemi yakar ve
herkes Allahu teÂlÂdan başka olarak ona ibÂdet ederdi. Bu
zemÂnda, perde arkasından bir munÂdî nid eder ki, bu getirdiğiniz
rûh kimdir? CebrÂîl aleyhisselÂm filÂn oğlu filÂndır, der.
Allahu teÂlÂ, (Bunu yakınlaşdırın. Ve sen ne guzel kulumsun
buyurur.) Allahu teÂlÂnın huzûr-i maneviye-i ilÂhiyyesinde durduğu
vakt, bazı levm-u itÂb (azarlamak) ile Hak teÂl onu utandırır.
Hatt o kul, zan eder ki, hakîkaten helÂk oldu. Sonra, CenÂb-ı Hak
onu afv eder.

Nitekim KÂdî Yahy bin Eksem hazretlerinden rivÂyet olundu.
VefÂtından sonra ruyÂda gorulup de suÂl olundu ki, Hak teÂl sana
ne muÂmele eyledi. Yahy bin Eksem, (Allahu teÂl beni manevî
huzûrunda durdurdu. Ey Şeyh-i Sû [yanî fen ihtiyÂr]! Sen şunu ve
bunu işlemedin mi? buyurdu. Allahu teÂlÂnın yapdıklarımı bildiğini
anladığım zemÂn, beni korku kapladı ve y Rabbî, boyle suÂl
soracağını bana dunyÂda bildirmediler, dedim. (Sana nasıl bildirildi)
buyurdu. Ben de, bana Muammer, İmÂm-ı Zuhrîden, o da
Urveden, o da Âişe-i Sıddîka radıyallahu anhÂdan, O da hazret-i
Peygamberden -sallallahu teÂl aleyhi ve sellem-, O da hazret-i
Cibrîlden, O da ZÂt-i teÂlÂdan haber verdiler. Raûf ve rahîm olan
Allahu teÂlÂ, (Ben azîmuşşan, islÂmda ağaran sac ve sakala
azÂb etmekden hay ederim) buyurdu; dedim. O zemÂn Allahu
teÂl buyurdu ki, (Sen ve Muammer ve İmÂm-ı Zuhrî ve Urve ve
Âişe ve Muhammed aleyhisselÂm ve Cibrîl sÂdıksınız. Ben de seni
mağfiret etdim.)

[KÂdî Yahy bin Eksem rahmetullahi aleyh BağdÂdda kÂdî
iken 242 [m. 856] de Medînede vefÂt etdi. ŞÃ‚fiî fıkh Âlimi idi.
(Tenbîh) adındaki kitÂbı meşhûrdur.

Kaynak: KURÂN-I KERÎMDE KIYÂMET ve ÂHIRET (Muellifi İmÂm-ı GazÂl&#238

alıntıdır
__________________