Oldukca sanayileşmiş ve liberal bir ekonomiye sahip olan Finlandiya, Ar-Ge calışmalarına onem vererek bilgi toplumuna donuşmuştur. Bilgi ve iletişim teknolojilerinde rekabetci piyasaya sahip olup bu alanlarda dunya lideridir. Nokia 1998’de taşeron firmaları ve yarattığı ek iş değeriyle birlikte toplam istihdamın %30’unu oluşturmaktadır. Elbette yaratılan istihdam değerinde doğrudan oluşan fayda yanında dolaylı yoldan da oluşan iş hacmi bulunmaktadır. Finlandiya'nın en buyuk firması Nokia, uluslararası alanda rekabet eden ve mobil telefon uretiminin oncu firmalarındandır. Nokia 1865 yılında Nokianvirta nehrinin kıyısında Fredrik İdestam kağıt fabrikası ile varlığına başlamış bir şirkettir. 1967 yılına kadar şirket kağıt uretimi dışında tomruk (odun) ve ayakkabı işinde de bulunmuştur. Daha sonrasında ise şirketin bir kablo şirketi ile birleştiği ve elektronik alanında atılımlarını başlamıştı. Bu yeni yolda firma Nokia Corporation ismini almış ve tescillemiştir. Mobil telefon uretiminin 1979 yılı itibariyle Salora isimli bir televizyon ureticisi ile ortak girişim olarak başlamıştır. 1981 yılında mobil devrim ile birlikte Nokia ilk basit tabanlı NMT (Nordic Mobile Phone) urunlerinin uretimine başlamış aynı zamanda da ilk uluslar arası cep telefonu şebekesini inşa etmiştir. 1982 yılında Nokia ilk dijital telefon gecişini gercekleştirmiş ve 1984 yılında Mobira Talkman ismiyle taşınabilir telefonu piyasaya surmuştur. Bu cihaz buyuk bataryası ve taşıma gucluğu ile dikkatleri cekmektedir. Bugunku mobil telefon devrimi ise Nokia’nın Mobira Cityman ismini verdiği cok daha tanıdık bir bicimde bir inovasyon başarısı olarak pazarda yer bulmuştur. Nokia şimdilerde Espoo da bulunan Nokia House (Evi) ile tabir edilen yerde bir vakıf ve universite ve teknoloji merkezinin orta noktasında faaliyetine devam etmektedir. 1991 yılında Mobil devrim GSM (Global System for Mobile Comminications (Mobil iletişim icin kuresel sistem)) alt yapısının keşfedilmesi ile birlikte 1992 yılında Nokia 1011 ile ilk GSM telefon dunyaya sunulmuş oldu. Nokia bundan sonra bir cok inovatif gelişmeyi dunyaya hızla sunmaya başlamıştır. İlk kişiselleştirilebilir zil sesi, ilk kişiye ozel kendinizin oluşturabileceği zil sesi, ilk kişiselleştirilebilir telefon kapakları ve yeni oyunlar (ozellikle; snake (Yılan) oyununun pazardaki buyuk başarısı) ile Nokia kendinden soz ettirmeyi uzun bir sure başarmıştır. Elbette bu durum satış hacmine de yansımış ve uzun yıllar boyunca dunyanın en buyuk cep telefonu ureticisi olmayı başarmıştır. Nokia firmasının bugunune baktığımızda; Sadece bir mobil telefon ureticisi gormemekteyiz. Nokia firması; cep telefonu uretimi yanında, cep telefonları yazılımları, cep telefonları uygulamaları (uygulamalar; programlar, cozumler, iş uygulamaları; ceşitli mobil telefon kişiselleştirme cozumleri; oyunlar) uretmekte, ayrıca bunyesine kattığı firmalar ile atılımlarının devamlılığını sağlamaktadır. 2007 yılında Nokia Simens Network ile GSM alt yapı cozumlerine de katkı sağlamaya başlamış bunu 2008 yılında Navteq firmasını satın alarak surdurmuştur. Navteq dunyanın en buyuk harita cozumleri firması olarak 1985 yılından beri hizmet vermekte olan bir harita cozumleri ureticisi firmadır. Firma 6 kıtada 85 ulkede dijital harita cozumleri sağlamaktadır. Nokia, Finlandiya ekonomisine cok ciddi fayda sağlamaktadır; Finlandiya’nın acık ara en buyuk şirketi olması yanında, Helsinki Borsası’nın (Helsinki Stock Exchange - OMX Helsinki) toplam piyasa değerinin uctu birini tek başına karşılamaktadır bu gelişmiş bir ulke icin cok ender rastlanan bir durumdur. Ayrıca Finlandiya’da cok ciddi bir işverendir ve Nokia sayesinden bircok ufak caplı taşeron firma oldukca buyumeyi başarmıştır. 1999 senesinde Finlandiya’nın gayrisafi yurtici hÂsılasını (GSYİH) tek başına yuzde 1,5 oranında arttırmıştır. 2004’teki GSYİH’nin yuzde 3,5’ini ve 2003’teki milli ihracatın dortte birini Nokia tek başına karşılamıştır. 2006 yılında Nokia’nın yıllık cirosu - ulke tarihinde ilk defa - devlet butcesini gecmeyi başarmıştır. Nokia firması 2003 yılından itibaren mobil telefon kanalında cok buyuk değişimleri meydana getirmiş ve bu sayede buyuk bir guce ulaşmıştır. Akıllı telefon (smartphone) pazarında meydana getirdiği yenilikler rakipleri tarafından daima takip edilir ve guncellemeleri surekli ornek alınmıştır. Akıllı telefon ile mobil cihazları birer; muzik mağazasına, video cihazına, oyun konsoluna, kişisel bilgi yonetiminin ve erişiminin en ust seviyelerine cıkarta bilme başarısını elinde bulundurmuştur. Akıllı telefon tabanındaki cihazlarını temel telefon işlevi olan urunlerden ayırt edebilmek icin seri 60 ismini kategorize etmek icin kullanmış ve temel telefon işlevi olan cihazlarını ise seri 40 cihazlar olarak sınıflandırmıştır. Dunya ekonomisinde yaşanan durgunluk ve kuculme, kucuk bir ic piyasaya sahip, ekonomisi ihracata bağlı olan Finlandiya'yı da etkilemektedir. Firmaların, işten cıkarma veya merkezlerini ucuz işgucu olan ulkelere taşıma fikirleri ic piyasaya olumsuz yansımaktadır. Bu olumsuz gelişmelere rağmen 2007 yılında genel olarak istihdam ve satın alma gucu artmıştır. Ancak, ulkedeki yatırım duzeyinin duşukluğu ve ihracattaki azalma eğilimi, uretimin duşuk maliyetli ulkelere kaydırılması yatırımcıların diğer ulkelere yonelmesi, onumuzdeki donemde ulke ekonomisini olumsuz etkilemesi muhtemeldir. Nokia sadece Finlandiyalı bir firma değil aynı zamanda Avrupa’da hatırı sayılır bir buyume yakalayan yegÂne firma ozelliği taşımaktadır. Bunun olmasındaki ana nedene bakıldığında surekli olarak şirketin uretme (icat) yeteneği, iş zekası ve tuketiciye hızlı cozumler bulabilme yapısıdır. Yeni buluşlar (inovatif fikirler) cok buyuk bir onem taşımaktadır. Bu yapısı itibariyle haklı bir gurur kaynağı olarak Batı Avrupa’da buyuk bir mobil iletişim lideri bulunmakta ve halen liderliğini dunya capında devam ettirebilmektedir. Finlandiya ithalatının cok buyuk bir kısmını Rusya ve Cin’e yapmakta ve Nokia Firması son zamanlarda ozellikle Cin pazarının Nokia urunleri alması ile pazar payına devam edebilmektedir. Nokia firması işlerini farklı iş gruplarına bolerek daha verimli ve odak işe daha fazla fokus olma yoluna gitmiştir. Faaliyetlerini mobil telefonlar, multimedya urunleri, kurumsal cozumler ve network olarak ayırmıştır. 2004 yılında 18.507 milyon Euro net satışı ile 2003 yılından % 12 daha fazla ciro elde etmiş, Avrupa da Pazar payı 2003 %45,8, 2004 % 34,8 ve 2005 % 36 olarak gercekleşmiştir.Yuksek teknoloji alanında ve ozellikle kablosuz iletişim sisteminde diğer Kuzey ulkeleri gibi Finlandiya da know-how acısından gelişmiş yapıya sahiptir. Finlandiya, Telekom pazarını serbestleştiren ilk ulkelerden birisi olmasına rağmen cep telefonu tarifeleri en duşuk OECD ulkeleri arasındadır. Teknik altyapı guclu olup her yuz kişi icin 82'in uzerinde cep telefon bağlantısı bulunmaktadır. Cep telefon sektorunun onde gelen ulkelerinden birisi konumundaki Finlandiya'da 2004 yılında yapılan bir istatistik araştırmasına gore, hane halkının %96'sında en az bir cep telefonu bulunmaktadır. 2007 yılı rakamlarına gore ise 6,1 milyon cep telefonu bağlantısı kurulmuştur. Nokia firması 1987 ve 1992 yıllarında bircok kriz ile uğraşmak zorunda kalmıştı. Yeni bir ekonomik sistem olarak mobil telefon pazarının oluşmaya calışma aşamalarında, Nokia temel iş grubu olarak daha onceden bulunduğu sektorlerin buyuk bir kısmından cıkarak sadece mobil telefon kanalında uzmanlaşmaya kendini vermişti. Finlandiya’nın 1991 yılında Sovyetler Birliği ile girişmiş olduğu yoğun ticaret Nokia firmasının da onundeki engelleri aşmasında yardımcı olmuştur. 1990 yılında kendi lojistik krizini yaşamış ancak kendi krizini kendisi aynı zamanda bir lojistik firması haline donuşerek sonlandırmıştır. Sınırlar gevşedikce markalar onemli birer platform olarak ortaya cıkmaya başlamışlardır. Artık aynı markalara dunyanın her yerinde rastlanılmaktadır. Markalaşmada Amerika ustunluğu gorulmektedir; 2003 yılında marka değeri olarak yapılan bir sıralamada, ilk on markanın sekizini, Coca*Cola, Microsoft, IBM, GE, Intel, Disney, McDonalds, Marlboro biciminde sıralanan Amerikan markaları oluşturmaktadır; ilk ona Finlandiya Nokia ile 6.sıradan, Almanya ise Mercedes ile 10. Sıradan girmektedir. Nokia firmasının guclu olduğu alanlar, kuvvetli bir marka isminin olması, surekli inovasyon, kalite, imaj, kullanıcı dostu urunleri, zayıf kaldığı alanlar, orijinalliğini kaybetmesi, yetersiz urun bulundurma olarak gorulmektedir. Nokia’nın 1998 yıllarında yakalamış olduğu dunya liderliğini 2004 sonrasında kaybetmeye başladığı gorulmektedir. % 35 lere kadar duşen Pazar paylarının en buyuk nedeni olarak mobil telefon pazarındaki hızlı gelişmelere ayak uyduramayışıdır. Akıllı telefon pazarındaki tekelinin sona ermesi ve rakip urunlerin pazara cıkması, yeni icerikler (internet, video oyunları, muzik ve televizyon) sunamaması, rakiplerin (Samsung, Motorola, Siemens) daha şık urunler ile Nokia’nın karşısına cıkmaları bu sonucların doğmasına neden olmuştur. Turkiye Finlandiya ilişkilerine bakacak olursak, 1996 sonrasında ikili ticaret hacminde Turkiye'nin ithal ettiği telekomunikasyon ekipmanı nedeniyle hızlı bir artış yaşanmıştır. 2007 yılında ikili ticaret hacmi bir onceki yıla oranla %8 artış kaydederek 1,620 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. Finlandiya'nın Turkiye'ye ihracatında %40'a varan oranlarda yıllık artışlar nedeniyle ikili ticari ilişkiler Finlandiya lehine gelişmesini surdurmektedir. Finlandiya’dan ithal etmiş olduğumuz urun grubu icerisinde en buyuk payı Elektrikli makine ve cihazlar, aksam ve parcaları almakta ve ozellikle bu pay icerisinde Nokia mobil telefon urunleri onemli bir yer almaktadır. 2009 yılı verilerinin uzerindeki buyuk duşuşun (Toplam ithalat 2008 yılında 1.180.799 (Bin Dolar) iken 795.959 (Bin Dolar)) nedeni Turkiye’ye ithal edilen Nokia urunlerinde Nokia Pazar payının Turkiye’deki %70 oranlardan % 40’lara kadar duşuşu gosterilebilir. Turk Tuketicisinin son zamanlarda Apple firmasının cıkartmış olduğu iPhone urunune ilgisi, bunun yanında Android tabanlı bircok urunun piyasaya cıkması ve yanında Samsung cep telefonu urunlerinin de daha yoğun ilgi gormektedir. Bunun yanında ozellikle Cin uretimi bircok urunun Turkiye piyasasına girmesi sonucunda Nokia Turkiye’de de dunya pazarlarında olduğu gibi pazar kaybetmeye başlamıştır. Nokia Finlandiya ekonomisine cok buyuk bir katkı sağlamakta ve aynı zamanda dış ticaret urunlerinde en buyuk payını oluşturmaktadır. Elektrikli makine ve cihazlar ihracatında Finlandiya ekonomisine sadece uretmiş olduğu mobil telefonlar ile değil aynı zamanda telefon şebekeleri ve yazılımları ile donanımsal ekipman ve urunleri ile de cok buyuk bir katkı sağlamaktadır. Nokia firmasının Finlandiya ekonomisindeki rolu her hangi bir ulkedeki bir firmadan cok daha ote bir kapsamda bulunmakta, devletin sahip olduğu bir kurumdan ote firmanın etkinliğini yoğun olarak oluşturduğu bir Firma-Devlet yapısını yansıtmaktadır. 1990'dan itibaren elektrik, elektronik ve metal sanayi urunlerinde hızlı bir buyume gercekleşmiştir. Nokia'nın başarılı yukselişi ozellikle elektronik alanındaki buyumede etkili olmuştur. Finlandiya, kağıt ve kağıt hamuru makinaları ile guc jeneratorleri alanında guclu sanayiye sahiptir. Yenilebilir enerji kaynaklarının teknolojileri ve geri donuşum teknolojisi ihracatında ondedir. Bilgisayar yazılım ve donanımında gelişmiş bir pazar payı olan Finlandiya, internete bağlı kişi başına bilgisayar sayısı en fazla ve dunyadaki en yuksek Internet bağlantısı oranına sahip ulkelerden birisidir. 2007 yılında internet kullanıcı oranı %71, sabit telefon kullanıcı sayısı ise 1,7 milyon olarak gercekleşmiştir. Nokia zamanla yenilikce gucunu kaybetmesi ve yeni rakiplerin karşısına cıkması ile birlikte endustrideki gucunu yitirmeye başlamıştır. Apple firmasının İphone urunleri ile akıllı mobil urunlerde temel ve basit işlevler ile Nokia’nın karşısına cıkması Nokia’nın muşteri kitlesini ve pazara yeni giren ozellikle trend (moda) takip eden kullanıcıları cezbetmiştir. Zamanla İphone ustunluğunun Nokia urunlerine galip geleceği beklentisi artmıştır. Nokia ve Finlandiya son zamanlarda Ar-Ge ve Universite işbirlikleri konularında ABD ve Apple firması ile karşılaştırıldığında yatırımları cok daha duşuk kalmış ve bunun etkilerini yoğun olarak gormeye başlamıştır. Bunun yanında Nokia’nın son zamanlarda pazarda kan kaybetmesinin en buyuk nedenleri arasında; - UYGULAMALARDA GEC KALDI: Uygulamamağazasında Apple 300 bin farklı secenek sunarken Nokia bu gelişmeyi sadece seyretti. Sadece OVİ icin buyuk yatırım yapmasına rağmen rakiplerinin elde ettiği etkinliği yakalayamadı. Apple, sadece uygulama geliştiricilere gectiğimiz yıl 1 milyar dolar gelir yarattı. - DOKUNMATİK EKRANI KACIRDI: Dokunmatik ekranı 'ilk biz yaptık' demesine rağmen kaliteli ekran teknolojisini telefonlarına uygulamada gecikti. - İNTERNET SERVİSLERİ: Navigasyon (Dolaşım) dahil pek cok hizmeti, internet şirketlerini satın almasına rağmen mobil internet konusunda rakiplerinin gerisinde kaldı. YENİLİKCİ OLMA İDDİASINI KAYBETTİ: Anteni ilk kaldıran, renkli ekranı ilk getiren Nokia, pazar lideri olunca yenilikci ruhu kaybetti, risk almaktan kacındı. Sayılabilir. Kaynak