İnsan evleneceği kişiyi kendi iradesiyle mi seciyor, yoksa Allah (c.c.) mı belirliyor?

Evlilik buyuk olcude insanın kendi tercihinin gecerli olduğu kader sınıfına (ihtiyarî kader) girer. Boyle olmasaydı Peygamber Efendimiz (asm) eş seciminde dikkat edilmesi gerektiğini tavsiye etmezdi.

Kader, Allah’ın ilminin bir unvanıdır. Evliliğin kader olmaması icin, Allah’ın evlenen o iki kişiden habersiz olması gerekir. Bu ise ilmi her şeyi, her mekÂnı ve her zamanı kuşatan Allah hakkında duşunulemez. O hÂlde sorumuzun cevabı, “Evlenmek elbette kaderdir.” olacaktır. Ancak burada iki farklı durum soz konusu olabilir:


1. Allah, ezelî ilmi ile evlenecek kadın ve erkeğin, kendi cuz-i iradelerini kullanarak birbirleriyle evlenmek isteyeceklerini bilmiş ve zamanı geldiğinde onların bu arzularını kulli iradesiyle yaratacak olduğundan dolayı, ezelde kader defterlerine birbirleriyle evleneceklerini yazmıştır. “İlim maluma tabidir.” kaidesiyle bu yazı onların arzu ve iradelerine tabidir. Yani kader defterinde şunlar birbiriyle evlensin değil, şunlar birbiriyle evlenecek diye yazılmıştır. Elbette boyle bir yazı insanı zorlayıcı değildir.

2. Bazen de ya bir şukur ya da sabırla imtihan olmaları icin, kulun cuz-i iradesi karışmaksızın Allah iki kişiyi karşılaştırır ve onları birbirleriyle evlendirir. Eğer bu evlilik guzel bir evlilik olmuşsa bu, kadın ve erkekten şukrun istenildiği bir nimettir. Eğer bu evlilik kotu bir evlilik olmuşsa bu evlilik, sabrın istendiği bir imtihan olur. Erkek kadınla, kadında erkek ile imtihan edilir. Demek ki, yapılan butun evliliklerde kulların cuz-i iradeleri esas alınmamaktadır. Başka bir ifadeyle, ihtiyÂri fiillerden olan evlilik, bazen ıztırÂri fiiller gibi kulun mudahalesi ve secmesi olmaksızın meydana gelir. O hÂlde şu hukumleri birer kaide olarak bilmeliyiz.



- Eğer kul bir şeyin olmasını ister, ancak Allah onun olmasını murad etmezse, o fiil vucuda gelmez ve meydana cıkmaz. Eğer vucuda gelmeyen bu arzu, bir hayır ise kul niyetinin mukÂfatını gorur.

- Eğer kul bir şeyin olmasını ister, Allah da onun olmasını murad ederse, o fiil vucuda gelir ve yaratılır. Bu fiilin yaratılmasına kulun cuz-i iradesi sebep olduğundan dolayı, kul bu fiilinden mesuldur. Hayırlı bir iş ise mukÂfat, kotu bir iş ise ceza gorur.

- Kulun hicbir mudahalesi olmaksızın, sırf Allah’ın dilemesiyle yaratılan fiiller: Bu tur fiillerde kulun cuz-i iradesi işe karışmaz. Daha once ifade ettiğimiz gibi şukurle veya sabırla imtihan olmaları icin Allah onu icad eder.

İşte evlilik bazen ikinci gruba giren bir fiildir. Kulların cuz-i iradelerini kullanmaları neticesinde Allah istediklerini yaratır. Bazen ise ucuncu gruba giren bir fiil olur. Allah kullarının iradelerini karıştırmaksızın onları birbirleriyle evlendirir. Ancak her iki durumda da evlilik kaderdir.

Kaynak
__________________