İmtihan, bir anlamda zoru başarabilme sanatı, bilgi ve yeteneklerin değerlendirilmesi, bir yoklama eylemidir. İmtihan sırasında direnme gucunun kontrolu oldukca zordur. Normal yaşama adapte olan bireye yapılan aşırı yukleme, beyni bir anda kilitleyip adeta dondurur, boylece duygular on plana cıkar.
Evrensel kitap Kur’anı Kerim, Bakara Suresinin 214. Âyetinde “Siz, başınıza, sizden once gecenlerin başlarına gelen şeyler gelmedikce, Cennet’e girivereceğinizi mi zannediyorsunuz? Onları her turlu elem ve felaketler kapladığında sebatları sarsıldı…” şeklinde uyararak donem donem insanların şuursal butunluğe uzanabilmeleri acısından imtihana tabi olunacaklarını bildirmektedir.
İmtihanı gecme, badirelerden sıyrılma, ancak iman ile mumkundur.
Şayet, birey kendini kontrol edemezse, neticesi husran olur. “De ki: Husrana uğrayanlar, kıyamet gununde kendilerini de ailelerini de husrana uğratanlardır. İyi bilin ki, apacık husran budur.” (Zumer/15)
Hz.Resûlullah'ın iltifatına mazhar olmuş ayrıca bir resûl annesi olan Hz. Meryem - uğradığı cirkin iftiralara – bir anlamda imtihana karşılık vermemesi icin sukût (suskunluk orucu) emrini almıştır. (Bak. Meryem 26/33)
Resûlullah (S.A.V.) bu yonlu bir Hadisinde “Sizden once gecenlerden birinin başının ortasına testere konur ve ayağına kadar kesilirdi de bu, onu dininden dondurmezdi. Demirden taraklarla taranır, etiyle kemiği ayrılır da bu, onu yine dininden dondurmezdi.” derken olayın ciddiyetini dile getirmektedir.
Bu konuyla ilgili ayrıntıları gosteren daha pek cok Âyet bulabilirsiniz. (Ankebut 1-3), ( Ahzab 10-12) gibi.
Ebu Rezin’den rivayet edilen bir Hadiste ise şoyle denmektedir: “Rabbı, kulunun umitsizliğine taaccub (şaşmak, hayret etmek) eder. Halbuki Rabbının yardımı yakındır. Onların umitsizliğe duştuğunu gorur ve guler. Cunku onların kurtuluşlarının yakın olduğunu bilir.”

Bu arada, yeri gelmişken Hacı Bayram Veli’nin bir kıssasını anlatalım:
Şeyh Hacı Bayram Veli`ye derviş olanlardan vergi alınmıyor...
O devirdeki kural bu!.. Zamanın padişahının Ona olan saygısından koyduğu bir kural...
Onune gelen de bu nedenle Hacı Bayram`dan el alıp, derviş oluyor!..
Gun geliyor, Ankara civarında kırk bin kişi Hacı Bayram Veli`ye derviş oluyor, ki artık o civarlardan vergi alınması soz konusu değil...
ŞikÂyetler ulaşınca Padişaha, Hacı Bayram ‘a haber yollatıyor:
- Efendim, şeyhim, durum boyle boyle!.. HakikÂten bunlar dervişleriniz ise, hukum cÂridir, vergi alınmayacak!. Ancak, gercekten sizin muritleriniz mi?...
"Ben size bildiririm, neticeyi" diyor Şeyh Hacı Bayram ve ilan ediyor:
- Benim butun dervişlerim falanca gun Ankara Ovasında toplansın!..
Buyuk bir cadır kuruluyor, kazanlar kaynıyor, yemekler pişiriliyor...İlÂhiler, dualar, zikirler...
En sonunda, Hacı Bayram Veli cıkıyor ortaya,
Diyor ki:
- Kim gercekten bana teslim olmuşsa, dervişimse gelsin, ben onu kesip Allah`a kurban edeceğim ve Allah`a ulaşacak!.
Herkes şaşkınlık icinde!..
Topluluğun icinden bir kadın fırlıyor, arkasından da bir adam!.
- Alın iceri!. diyor.
Cadıra giriyorlar!..
Derken bir bakıyorlar toplanan dervişler, cadırdan dışarı kanlar akmağa başlıyor!.
Kanların aktığını goren, pırrr!.. Hepsi kacışıyor. Meydanda kimseler kalmıyor!..
Daha onceden cadıra gizlenen kurbanların kesilmesiyle kanlarının cadır dışına akması, herkesin teslimiyet derecesini ortaya koyuyor!...
Padişaha name yazıyor Hacı Bayram Veli:
- Padişahım, benim bir bucuk dervişim var"...
Umitsizlik, korku , endişe, menfaatler ve benzeri duygular... İşte cadırın icinde ya da dışında olmayı belirleyen şartlar...
Gorduğunuz gibi sayı sınırlı, “bir bucuk!..”
Cenab-ı Hak imtahan etmeye... Kac dostunuz pardon munafığınızın olduğunu gorebilirsiniz.
Satırlarımızı Hayyam’dan bir dortlukle noktalayalım:
Dostunu erkekce seven kişi,
Pervane gibi ozler ateşi,
Sevip de yanmaktan korkanların
Masal anlatmaktır butun işi.
Kaynak : Ahmet F. Yuksel
__________________