PEYGAMBERİMİZİN OĞRETME METODU...

1. Efendimiz, soylediği hakikatleri bizzat yaşayarak hayatıyla gostermiştir.

2. Dinî yukumlulukleri tedrîcî (yavaş yavaş, basamak basamak) bir sistemle oğretmiştir.

3. Oğretmede orta yolda durmaya ve insanları bıktırmaktan uzak durmaya riayet etmiştir.

4. Oğrenenler arasındaki kişisel farklılıkları goz onunde bulundurmuştur.

5. Karşılıklı konuşma ve soru-cevap şeklini kullanmıştır.


6. Yanlış duşunceyi sokup atmak ve gercek doğru bilgiyi net bir şekilde muhatabın kafasına yerleştirmek icin aklî olculeri kullanmıştır.

7. Muhataplarına soru yoneltmiş, boylece onların zeka ve bilgi seviyelerini olcmuştur.

8. Mukayese ve orneklendirme metodunu kullanmıştır.

9. Benzetme ve halk arasında yaygın olarak kullanılan ornekleri kullanmıştır.


10. Anlattığı hususu, elinde herhangi bir şey ile yere ve toprağa cizerek bizzat gostermiştir.

11. Sozle beraber jest ve mimiklerini kullanmış ve el ile işaretlerde bulunmuştur.

12. Onemine binaen, halin mumkun kıldığı bir nesneyi bizzat eline almış, eliyle kaldırmış ve arkasından soyleyeceği hususu soylemiştir.

13. Muhataplarından bir soru gelmeden soze once kendileri başlamıştır.

14. Muhatabının sorusuna eksik ve fazla olmadan cevap vermiştir.

15. Muhatabının sorusuna, onun ihtiyacına binaen sorduğundan daha fazlasıyla cevap vermiştir.

16. Muhatabını, guzel bir hikmete binaen, sorduğu sorudan daha onemli bir hususa yonlendirdiği de olmuştur.

17. Soru soranın sorduğu soruyu tekrarlamasını istemiştir.

18. Muhatabın aldığı cevabı tekrar etmesini istemiştir. Boylece cevap unutulmayacaktır.

19. Bildiği bir husustan dolayı kişiyi imtihan etmiştir ki bununla doğru cevap vereceği icin kişiyi sena etmek, ovmek istemiştir.


20. Onunde olan bir olaya karşı susma yolunu tercih etmiştir.

21. Oğretme esnasında meydana gelebilecek imkan ve fırsatları değerlendirmiştir.

22. Latife ve şaka yoluyla oğretmeyi tercih etmiştir.

23. Oğrettiği hususu yeminle tekit etmiş percinlemiştir.

24. Oğretilen hususun onemine binaen sozu uc kere tekrar etmiştir.

25. Konunun onemini oturuşunu ve duruşunu değiştirerek ve sozu tekrar ederek gostermiştir.

26. Cevabı geciktirerek muhatabın sorusunu tekrar etmesini sağlayarak onu uyarmıştır.

27. Muhatabı intibaha sevk etmek icin, onu omuzundan veya elinden tutmuştur.

28. Muhatabı teşvik icin veya onu sıkıntıya sokacak bir durumdan dolayı, bazı hususların gizli kalmasını yeğlemiştir.

29. Soyleyeceği hususun hafızalarda daha iyi yer etmesi veya ezberlenmesi icin, sozu kısa ve oz bir şekilde ifade etmiş, daha sonra ise ayrıntılarına gecmiştir.


30. Cevabın birkac madde ile verileceği durumlarda once cevabın kac maddeden oluştuğunu bildirmek icin sayıyı soylemiş daha sonra saymıştır.

31. Va’z etme, nasihat etme ve oğut verme metodunu kullanmıştır.

32. İnsanların şevklerini kamcılama veya neticesi elem verici hususlardan şiddetle uzaklaştırma (Terğib ve terhib) metodunu kullanmıştır.

33. Kıssa ve gecmiş ummetlere ve insanlara dair haberlerle oğretme metodunu uygulamıştır.

34. Sorunun cevabının muhatabı utandırma ihtimali olan hususlarda once nazik bir hazırlık sureci hazırlamış ve soruyu oyle cevaplandırmıştır.

35. Sorunun cevabının muhatabı utandırma ihtimali olan hususlarda ustu kapalı olarak kinaye yoluyla ve işaret ederek yetinmiştir.


36. Kadınlara oğretmeyi ve nasihat etmeyi de asla ihmal etmemiştir.

37. Halin gerektirdiği durumlarda oğretme hususunda azarlayıp paylamayı (ta’nif) ve kızmayı (gadab) da ihmal etmemiştir. Ne var ki onun paylaması ve kızması da merhamet yorungesinde ve ummetinin selameti icin olmuştur.

38. Talim ve tebliğde, kitabeti (yazma metodunu) da kullanmıştır.

39. Yabancı dilleri (mesela Suryaniceyi) oğrenmesi icin bazı sahabileri gorevlendirmiştir ki bu husus da gunumuzde dunyanın dort bir tarafında İslam’ın guzelliklerini oğrenmek isteyenlere karşı yapılacak vazifenin cok onemli bir basamağını teşkil etmektedir.

40. Bizzat kendi mubarek zatıyla talimde bulunmuştur.

Evet, Efendimiz (sas) evrensel bir eğitim-oğretim sistemi getirmiş ve butun kalbleri, butun ruhları, butun akılları, butun nefisleri ideal ufka yukseltecek bir mesaj sunmuştur. Sadece O’nun getirdiği sistemdir ki hem ruhu, hem aklı hem de nefsi, yukselebilecek en son noktaya ulaştırmıştır..
__________________