Seferihisar’dan Gumuldur’e doğru yola cıkıldığında Değirmendere’de Orenşehir koyunde antik Kolophon kenti kalıntıları ilk durak olmalı. Kolophon MO. 8. ve 7. yy’da İonia’nın en zengin kentlerinden biriydi. Verimli toprakları, denizcilikteki ustalıkları yanında luks yaşamaya meraklıları ile de unluyduler Kolophonlular. Kazılar mimari acıdan onemli buluntular ortaya cıkardı. Fakat kalıntılar cok belirsiz olduğundan amator gezginlere pek bir şey soylemiyor. Bakıp bakıp da "Mimari acıdan onemli buluntular ne ola ki?" diye sorabilirsiniz. Doğanbey koyu yakınlarında (Seferihisar’a 15 km.) diğer İonia kenti Lebedos yer alıyor.

Meraklıları icin Seferihisar’dan 13 km. sonra sola ayrılan ve tepeler uzerinden Cumaovası’na ulaşan ara yolun uzerinde Cumalı Ilıcıları bulunduğunu belirtelim. Cok basit tesislerin bulunduğu ılıcalar cok eski tarihlerden beri bolge halkı tarafından kullanılıyor.

Gumuldur ve Ozdere hattı yeni gelişen turizm bolgesi. Bu bolge İzmir cevresinin en iyi satsuma mandalinlerini yetiştirir. Turizmin gelişmesi ve yazlık ev merakı sahile yakın yerlerdeki mandalinlikleri hep arsa haline getirdi. Mandalinler ic taraflarda kaldı.

Gumuldur’den doğuya, Kuşadası yonune devam edildiğinde ara ara sahil tarafında, ama daha cok solunuzda cam ormanları var. Hemen her yıl bir yerinde yangın cıkan camlıklar cok azaldı. Cok değil, on yıl once butun tepeler guzel cam ormanları ile ortuluydu. Ozdere, yol uzerindeki Cukuraltı ve 2 km. icerideki guzel koyu ile iki bolumlu bir belediye. Cukuraltı deniz kıyısında ama butun kıyı yazlıklarla kaplı olduğu icin yerleşim bitene kadar denizi goremeyeceksiniz. Koy girişini gectikten sonra denizle birleşen yol boyunca hÂl bakir kalmış koylar gorebilir ve ilgilenirseniz adacayı toplayabilirsiniz.

Kuşadası’nın sahilinde otel yapılacak yer kalmayınca yeni oteller Ozdere-Gumuldur Sahil şeridine kaymaya başladı. Kuşadası’nın kentleşmiş yoğunluğundan uzak, kolayca gidilip gelinecek kadar yakın.

Notion

İzmir-Kuşadası kavşağına geldiğinizde yolun sağında (deniz tarafı) ve solunda iki antik kent yer alıyor.

Sağda kalan ve Ahmetbeyli plajı ile icice olan Notion ilk kez 1921’de kazıldı. Kolophon kentinin guney limanı olduğu icin guney anlamına gelen bu isimle adlandırılmış.

Kentin batı ve kuzeyindeki iki kapısı ayaktadır. Akropolun ustunden Samos Adası ve Kuşadası’na doğru cok guzel bir deniz manzarası seyredebilirsiniz. Hellenistik donemde yapılmış, Roma doneminde değişikliğe uğramış tiyatroyu ve kent duvarlarından kalan bolumleri gorebiliyoruz. Bir de otlayan keci surulerini gorebiliriz ama kentle ilgili bilgi iceren herhangi bir tabela falan aramayın, yoktur.

Klaros

Ahmetbeyli plajına 3 km uzaklıkta olan ve Notion’a gore kara tarafında kalan komşu kent Klaros ise kehanet merkezi olarak unluydu ve Kolophon’a bağlıydı. İzmir yolu uzerindeki girişinde bir ok işaretinden giriyor, yol ikiye ayrılınca sağa donuyorsunuz. Eğer ot burumuş alanda biraz caba gosterirseniz girişi bulabileceksiniz. Burada da acklayıcı hicbir tabela yok.

İlk kazılar 1907 yılında Osmanlı Muzesi adına Theodor Makridy bey tarafından yapılıyor. 1950’lerde Fransa adına yurutulen Louis Robert kazılarında yapının aslı ve kutsal cevresi yeterince ortaya cıkarılmış. Son kazılar ise Juiliette de La Geniere ve Nuran Şahin tarafından yurutuluyor.

Asya’nın en onemli bilicilik merkezlerinden biri olan Klaros’un başarısı yuzunden orende cok sayıda armağan, adak, ve yazıt bulunmuş. Klaros’taki bilicilik geleneği Manto adlı bir bilicinin oğlu olan Mopsos’a dayanır. İ.O.6. yuzyıla inen heykel buluntuları yanısıra Hellenistik oturan Homeros figuru, Klaros’un onemini gosteriyor. Dor duzenindeki tapınağın sutunları taş sağlamak icin devrildikleri bicimde duruyor Tapınakta bulunan dev heykeller oren yerinde alcı kopyaları ise tapınağın batı ucunda sergileniyor. Oturan dev Apollon, anası Leto ve ikizi Artemis heykelleri Hellenistik cağa tarihlenirler. Tapınağın altına giren ve dolanan koridorlar, fal bakan rahiplerin bulunduğu bolmeye ulaşıyordu. Kemerli odanın icindeki su kaynağı fal bakmada onemli bir işleve sahipti. Yapının doğusundaki sunak onunde elegecen halkalardan anlaşldığı gibi yuz dananın kurban edildiği gorkemli torenler yaşanıyordu. Kuzeyde ikiz Artemis’in kucuk tapınağı yeralıyor. Heykel buluntuları icin İzmir Arkeoloji Muzesi’ne gitmek gerekir.. Oren yerinde Phokaia/Foca, İkonion/Konya gibi kentlerle Akdeniz’in dort bucağından kentlerin bilicilik metinleri izlenir.
__________________