Turkiye Suriye'nin kuzeyindeki teror unsurlarının temizlenmesi ve oluşturulacak guvenli bolgeye multecilerin yerleştirilmesi amacıyla olası bir operasyona hazırlanıyor.
Soz konusu bolge, teror orgutunun kontrolu altında.Bolge PYD/PKK ve Suriye Demokratik Gucleri (SDG) tarafından kontrol ediliyor.
Turkiye, guvenli bolge onerisini 2012'den gundeme getiriyor. Ancak bu oneriye, hem eski ABD Başkanı Barack Obama hem de halefi Donald Trump bugune kadar sıcak bakmıyordu.
Son olarak, yaz ayları boyunca Turkiye ile ABD arasında guvenli bolge kurulması konusunda goruşmeler yurutuldu. Oluşturulan ortak guvenlik mekanizması, teror orgutu SDG'nin ağır silahlarını geri cekmesi, SDG'nin sınırdan iceriye cekilmesi ve ABD ile Turk askerlerinin ortak devriye ucuşları yapmasını ongoruyordu. Bu nedenle, Trump'ın Turkiye'nin Fırat'ın doğusuna operasyon duzenlemesine yonelik itirazı geri cekerek, doğrudan bir askeri mudahalenin onunu acması da bu anlamda onemli bir politika değişikliğine işaret ediyor.
[h=3]BAZI KONGRE UYELERİ TRUMP'A KARŞI CIKTI[/h] Trump'ın bu kararına bazı Kongre uyeleri sert tepki gosterirken, analistler gorevden azil soruşturması nedeniyle zor bir donemden gecen Trump'ın ic politikaya yonelik bir hamle yaptığı goruşunde. ABD'de Trump yonetimine yakın isimler ise bu kararın bir politika değişikliği olmadığını, aksine ulkenin Orta Doğu politikasıyla tutarlı bir adım olduğunu savunuyor.
[h=3]TRUMP NEDEN BOYLE BİR KARAR ALDI?[/h] Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Trump'ın telefon goruşmesinin ardından yapılan acıklamada, ozellikle iki nokta on plana cıktı. Bunlardan ilki ABD'nin Turkiye'nin operasyonuna katılmayacağı yonundeki ifade oldu. Acıklamada, "Turkiye, yakında Kuzey Suriye'ye yonelik uzun zamandır planladığı operasyonu başlatacak. ABD Silahlı Kuvvetleri, bu operasyonu desteklemeyecek ve bir parcası da olmayacak ve kontrol ettiği topraklarda 'Halifelik' ilan eden DAEŞ'i mağlup eden ABD gucleri, bu operasyona yakın noktalarda olmayacak" denildi. Boylece ABD'nin Fırat'ın doğusunda, Turkiye'nin operasyon duzenlemesi beklenen bolgedeki askerlerini geri cekeceği ve operasyona dahil olmayacağı net bir dille ifade edildi.
Acıklamada ikinci vurgu da ABD'nin DAEŞ ile mucadelesine yonelikti.
DAEŞ'in mağlup edildiğini belirten Beyaz Saray; Fransa, Almanya ve diğer Avrupa ulkelerinin Suriye'nin kuzeyinde yakalanan militanları geri almak istemediklerini belirtti. Acıklamada, "ABD, cok uzun surme ve vergi mukelleflerine cok buyuk bir maliyet getirme ihtimali olan bir surec boyunca bu kişileri elinde tutmayacak. Turkiye, son iki yıl icerisinde bu bolgede yakalanan DAEŞ militanlarından sorumlu olacaktır" dedi.
Trump ise Pazartesi gunu Twitter hesabından yaptığı acıklamada, ABD'nin "DAEŞ'i yuzde 100 yenilgiye uğrattığını" ancak ozellikle Avrupa'dan gelen DAEŞ militanlarını kıta ulkelerinin geri almak istemediğini kaydetti.
ABD Başkanı Trump, "Kurtler bizimle savaştı ama bunun icin para ve ekipman desteği aldılar. Turkiye ile on yıllardır savaşıyorlar. Ben bu savaşı yaklaşık 3 yıl boyunca geciktirmeye calıştım ama artık bizim icin, coğu aşiret mucadeleleri olan sonu gelmeyen sacma savaşlardan geri cekilme ve askerlerimizi eve getirmenin vakti geldi" dedi.
[h=3]TRUMP'A AĞIR ELEŞTİRİ[/h] Trump'ın kararı, ABD'de sadece muhalifler değil, kendisine yakın bazı isimler tarafından da eleştiriyle karşılandı. Washington kaynakları, bu politika değişikliğinin Trump'tan kaynaklandığı ve savunma ile dış politika burokrasisine rağmen alındığı goruşunde. Trump yonetimine yakın bazı isimler ise bu kararın DAEŞ'le mucadele ve Suriye stratejisine uygun olduğunu savunuyor.
Trump'a yakınlığıyla bilinen Fox News, bu kararın Washington'da şok dalgaları yarattığını yazdı. Fox News'a konuşan ABD'li yetkililer, Savunma Bakanlığı'nın bu karara "tamamen hazırlıksız yakalandığını" soyledi. Haberde, bu kararın bazı yetkililer tarafından DAEŞ'le mucadelede ABD'nin yanında olan Kurtlere "ihanet" niteliğinde gorulduğu belirtildi.
Trump'ın dış politikasının en onemli destekcilerinden biri olan Cumhuriyetci Senator Lindsey Graham, konuyla ilgili Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ile bir goruşme ayarlamaya calıştığını soyledi.
Graham, bu kararın basına yansıdığı şekliyle olması halinde "felakete mahkum" olduğunu belirtti ve soz konusu planın hayata gecirilmesi halinde, Senato'da kararın iptal edilmesini isteyen bir karar cıkartacaklarını soyledi. Graham daha sonra Fox televizyonunda katıldığı canlı yayında, Başkan'ın DAEŞ'in yenilgiye uğratıldığı yonundeki acıklamalarının doğru olmadığını belirterek, Turkiye'nin Suriye'ye girmesi halinde Kongre ile ilişkilerinin bozulacağını aktardı. Graham, "Turkiye'nin Suriye'ye adımını atması halinde, ordusu ve ekonomisine yaptırım uygulanması icin elimden gelen her şeyi yapacağım" dedi.
Trump'ın secildikten sonra yaptığı ilk atamalardan biri olan ancak kısa bir sure once istifa eden ABD'nin eski BM Buyukelcisi Nikki Haley de kararı eleştiren isimlerden biri oldu.
Haley, #TurkeyIsNotOurFriend (Turkiye dostumuz değil) etiketiyle birlikte paylaştığı Twitter mesajında, "Eğer arkamızı kollamalarını istiyorsak, her zaman muttefiklerimizi desteklememiz gerekir. Kurtler, Suriye'de DAEŞ'e karşı başarılı mucadelemizde kilit rol oynadı. Onları olume terk etmek buyuk bir hata" dedi.
[h=3]WASHINGTON'DA ŞAŞKINLIK YARATTI[/h] BBC Turkce'nin sorularını yanıtlayan analistlerden ABD merkezli duşunce kuruluşu Bipartisan Policy Center'ın ulusal guvenlik programında calışan Turkiye uzmanı Nicholas Danforth, yapılan acıklamanın Washington'da yarattığı şaşkınlığın ABD'de karar mercilerinde bozukluğu ortaya koyduğunu soyledi.
Nicholas Danforth, "Bu acıklamanın Washington'da yarattığı şok aslında ABD politika yapma surecinin ne kadar bozuk olduğunun da bir gostergesi. Bu karar, ABD'nin bugune kadar yuruttuğu Suriye politikasının da sona erdiğini ortaya koyuyor" dedi. Danforth, Trump'ın aslında bir yılı aşkın bir suredir Suriye'deki ABD askerlerini cekmek istediğini ve ABD'nin bundan sonrasında da DAEŞ konusunda yeni bir stratejiye ihtiyac duyacağını belirtti.
Pentagon tarafından kısa bir sure once hazırlanan bir rapora gore, şu anda Suriye'nin kuzeyinde bulunan kamplarda yaşayan DAEŞ militanları ve aile uyelerinin sayısı 45 bin civarında. Raporda, 10 bin kadar militanın da tutuklu olduğu belirtildi.
Turkiye ise Suriye'de tutuklu bulunan DAEŞ teror orgutu mensuplarıyla ilgili ortaya atılan sayıların abartılı olduğunu soyluyor.
Trump'a yakın duşunce kuruluşlarından Heritage Foundation'ın ulusal guvenlik ve dış politikadan sorumlu Başkan Yardımcısı James Carafano'ya gore, bu karar ABD'nin hem Orta Doğu hem de DAEŞ'le mucadele stratejisine uygun atılmış bir adım.
Carafano, "Bu kararı, ABD politikasında bir değişim olarak gormuyorum. ABD'nin politikası (Suriye) rejimiyle mucadelede istikrarlı bir bolgenin oluşması. Ve bu karar da Turk hukumetinin guvenli bolgeye girmek, sınırlarını koruma altına almak ve multecilerin yeniden yerleştirilmesine olanak tanımak gibi yapacağını soylediği şeyleri hayata gecirmesi halinde, ABD politikasıyla uyumlu" dedi.
Carafano, "Bana gore Trump'ın en onemli secim vaadi, ABD askerlerinin cıkarlarına uygun olarak gerekli yerlerde, gerektiği kadar kalacağı yonundeydi ve secmenler de bunu yapmasını bekliyor. Şimdi Suriye'den askerlerin cekilmesi de bu vaade uygun bir adım" diye konuştu.
Turkiye'nin mudahalesiyle bu bolgenin DAEŞ'in eleman ve lojistik destek alamayacağı bir alana donuşmesinin de ABD'nin politikasına uygun olduğunu belirten Carafano, Turk hukumetinin verdiği sozu tutmaması halinde ABD'nin de bu durumun kendi politikasına uyumlu olup olmadığını gozden gecirmek durumunda kalacağını ifade etti.
Trump, akşam saatlerinde konuyla ilgili başka tweetler de attı. Bu mesajlarda ABD Başkanı, Turkiye'nin "cizilen cerceveyi aştığını" duşunmesi halinde, "Turk ekonomisini, daha once yapmıştım, tamamen yerle bir ederim ve mahvederim. Avrupa ve diğerleriyle birlikte yakalanmış olan teror orgutu DAEŞ mensuplarına ve ailelerine gozkulak olmalıdır. ABD, DAEŞ'in kontrol ettiği toprakların tamamını ele gecirerek, kendisinden beklenenden fazlasını yaptı" dedi.
[h=3]TRUMP BU KARARLA NEYİ AMACLIYOR?[/h] Trump'ın hamlesi, azil soruşturması nedeniyle zor bir donemden gectiği bir zamanda ic politikaya yonelik atılmış bir adım olarak goruluyor. ABD Başkanı, Twitter uzerinden yaptığı acıklamada da ABD'nin bundan sonra yalnızca kendi cıkarına uygun yerlerde ve kazanmak adına savaşa gireceğini soyledi.
Brown Universitesi'nde doktora calışmalarını surduren ve aynı zamanda Ankara merkezli TUM Strateji'nin Araştırma Direktoru olan Selim Sazak'a gore, şartların değişmesi nedeniyle aslında tavır değiştiren ABD politika yapıcıları değil, Başkan Trump.
Bu hamlenin ic politikaya yonelik bir adım olarak gorulmesi gerektiğini aktaran Sazak, "Trump'ın secim vaatlerinden birisi Orta Doğu'daki mevcut savaşları bitirmek ve Amerika'nın enerjisini oncelikle Cin'e, sonra da İran'a yoneltmekti. Dolayısıyla aslında Trump ile Erdoğan en başından beri aynı şeyi istiyordu" dedi.
Sazak, Trump'ın Suriye'den geri cekilme planlarını hayata gecirmesi konusunda elini bağlayanın ABD guvenlik burokrasisi olduğunu ve eski Savunma Bakanı Jim Mattis'in istifa nedenleri arasında bunun da bulunduğunu belirtti.
ABD'de başkanlık secimlerinin yaklaştığını ve Kongre'de başlatılan azil sureci soruşturması nedeniyle Başkan'ın işinin giderek zorlaştığını belirten, Sazak, "Cin'le ticaret savaşı, Meksika sınırına duvar inşa edilmesi gibi diğer vaatlerde kaydadeğer bir başarı gosterilemedi. Trump şimdi 'Askerlerimizi eve getireceğim dedim ve getirdim; Amerika'nın parasını Amerikan halkı icin harcayacağız' diye aylarca konuşacak ve boyle bir şeye ihtiyacı var. Ustelik ticaret savaşları ya da gocmen politikasının aksine bu, gorunurluğu yuksek ama vatandaşa gundelik etkisi olmayan bir başarı" dedi.
ABD'nin DAEŞ ile mucadele kapsamında Suriye'de 2 bin civarında askeri bulunuyor. Bu askerlerin onemli bir bolumu, ABD'nin en onemli askeri muttefiki olan SDG'nin kontrolu altında olan bolgelerde yer alıyor. ABD'nin ayrıca Suriye'nin kuzeyinde yine Kurtlerin kontrolu altında olan altı yerde hava ussu, Haseke'de de radar ussu bulunuyor.