Lokman (a.s.) buyurur:

“Yavrucuğum! (Hakk’ın) vaad ettiği şeyler, size doğru hızla geliyor. Sizler de Âhirete doğru koşarak gidiyorsunuz. Dunya sizden ayrılmak icin arkasını donmuş gidiyor, Âhiret ise size doğru (koşarak) geliyor. Şuphesiz ki kendisine doğru gittiğiniz (sonsuzluk) diyÂrı, icinden cıkıp ayrıldığınız (fÂnîlik) diyÂrından size daha yakındır.”1

[İnsanoğlunun hayat mÂcerası, başlıbaşına bir ibret sahnesidir: İnsan, dunyaya hicbir şeyi olmadan gelir. Dunyaya Âit hicbir şeyi de yanında goturemez. Rabb’imiz, biz kullarını, fÂnî dunyanın yaldızlı cÂzibeleriyle imtihan eder. MÂnevî terbiyeden gecmemiş bir insan, bu apacık gerceği bile bile, dunya muhabbetiyle hırsa kapılır. Bir gun ved edeceği şeyler icin, ilÂhî hudutları ciğner. Sonsuzluk diyÂrı olan Âhiretini mahvetmek pahasına, fÂnîlik diyÂrı olan dunyasını îmÂr etmekle uğraşır durur.

HÂlbuki butun fÂnî nîmetler bir kişinin olsa, ve o, zevk u saf uzere bin yıl yaşasa ne fayda! Sonunda gideceği yer, bu kara toprağın dar bir cukuru değil midir? Dunya vefÂsızdır; verdiği her şeyi bir gun mutlak geri alır. Kula ise yalnızca hesÂbı ve azÂbı kalır. Bu itibarla, Âhiretten habersiz yaşanan bir dunya hayatı, saÂdet ve saltanat icinde gecmiş olsa bile, hakîkatte bir ebediyet iflÂsından başka nedir ki?!

Asıl saÂdet, bu fÂnî cihanda CenÂb-ı Hakk’ın rızÂsını, muhabbetini ve dostluğunu kazanarak ebedî hayata selîm bir kalp ile intikal edebilmektir. Gercek akıllı kimse de, olumu hatırından cıkarmayan ve Âhirette gitmek istediği yere gore, bugunden hazırlık yapan kimsedir. Zira CenÂb-ı Hak:

“Ey îmÂn edenler! Allah’tan korkun ve herkes, yarına ne hazırladığına baksın. Allah’tan korkun, cunku Allah, yaptıklarınızdan haberdardır.” (el-Haşr, 18) buyurmaktadır.

Diğer taraftan Hak TeÂlÂ; “fecre andolsun” buyurarak butun mahlûkÂtın yeni bir gune uyandığı o buyuk Âna yemin ediyor. Demek ki Rabb’imiz, o Ânın hikmetlerine dikkat kesilip onun tefekkurunde derinleşmemizi istiyor. Biz de her fecir vakti, şoyle bir tefekkur iklîmine girmeliyiz:

CenÂb-ı Hak bana omur takviminden yeni bir sayfa actı. HÂlbuki bu yeni fırsatı nicelerine vermedi. Dun hayatta olan pek cok insan, bugun hayatta değil. Bu yeni gun, beni dunyadan bir gun daha uzaklaştırdı, Âhirete ise bir gun daha yaklaştırdı. Aldığım her nefes, beni son nefese yaklaştırıyor. O hÂlde bugunumu nasıl değerlendirmeli, bugunku sayfamı nelerle doldurmalıyım? Zira KirÂmen KÂtibîn meleklerinin kaydını tuttuğu gunluğum, ilÂhî mahkemenin dosyası olarak kıyÂmete havÂle edilecek…

Bu itibarla, gercek hayatın Âhiret olduğunu ve bu fÂnî dunyaya Âhireti kazanmak icin gonderildiğimi asl unutmamalıyım. Bugunumu, son gunum olabileceği şuuruyla yaşamalı, her nefesi son nefes bilmeliyim.

“Yarın yaparım diyenler helÂk oldu.” buyruluyor. Yarın sağ mıyım, değil miyim, mechul! Efendimiz (s.a.) de; “Namazını, (dunyaya) ved eden bir kimsenin namazı gibi kıl!..” buyuruyor.2 O hÂlde bugun namazlarımı, bu hÂlet-i rûhiye icinde huşû ile kılmalı, maddî-mÂnevî borclarımı odemeli, uzerimde hakkı bulunanlarla helÂlleşmeli, kimseyi incitmeyip kimseden incinmemeli, etrafıma dÂim rahmet tevzî etmeliyim. VelhÂsıl dunyaya ved eden bir kimse gibi hassas ve rakik bir gonle sahip olmalıyım…]

Lokman (a.s.) buyurur:

“Ey oğlum! AllÂh’ın tÂatini kendine ticÂret edin ki sermayesiz olarak devamlı kÂr elde edesin!”3

[Dunya hayatının en kazanclı anları, AllÂh’a itaat hÂlinde gecirilen vakitlerdir. Dunyadaki en kÂrlı ticÂret de, fÂnî olanı vererek bÂkî olanın kazanıldığı alışveriştir. Bu sebeple mu’minin en buyuk bahtiyarlığı, CenÂb-ı Hakk’ın emirlerine tam bir teslîmiyet gostererek sÂlih bir kul olmaktır.

Hakk’a kul olan, O’nun mahlûkÂtına kul olmaktan kurtulur, gercek hurriyete kavuşur. Aksi hÂlde insan, zÂlim insanların kulu-kolesi, malın-mulkun esiri, nefsÂnî arzuların zebûnu olmaktan kurtulamaz. Bu esÂretlerden yegÂne kurtuluş fidyesi ise, nefsini CenÂb-ı Hakk’a rÂm ederek O’nun emirlerine tam teslim olmaktır. Mu’min icin dunya hayatında bundan kÂrlı bir ticÂret yoktur. Zira nefsini AllÂh’a satan, yani hev ve heveslerinden vazgecerek ilÂhî emirlere teslîm olan kimse, dunyadan da nasîbini alır. Fakat kendini dunyaya rÂm eden bir kimse, AllÂh’ın rızÂsından mahrum kalır. Nitekim Âyet-i kerîmede şoyle buyrulur:

“Kim Âhiret kazancını istiyorsa, onun kazancını artırırız. Kim de dunya kÂrını istiyorsa, ona da dunyadan bir şeyler veririz. Fakat onun Âhirette bir nasîbi olmaz.” (eş-ŞûrÂ, 20)

Dunya hayatında Allah rızÂsı yerine dunyevî menfaatler icin calışıp bitkin duşen gÂfiller hakkında da Kur’Ân-ı Kerîm’de; “: Calışmış, fakat boşuna yorulmuş.” (el-ĞÂşiye, 3) buyrulmaktadır. Bu hazin Âkıbete dûcÂr olmamak icin, şu Âyet-i kerîmenin muhtevÂsına girmek îcÂb eder:

“Allah mu’minlerden, mallarını ve canlarını, kendilerine (verilecek) Cennet karşılığında satın almıştır...” (et-Tevbe, 111)

RivÂyete gore bu Âyet-i kerîme, Mekke’de ağır cileler altında tevhid mucÂdelesi veren Peygamber Efendimiz’i kendi beldelerine dÂvet eden Medîneli mu’minlerin, Akabe’de yaptıkları bey’at uzerine nÂzil olmuştur. Bu bey’atte Medînelilerden Abdullah bin RevÂha (r.a.) ayağa kalkarak:

“–YÂ RasûlÂllah! Rabb’in ve kendin icin, bize istediğin şartı koşabilirsin.” dedi. Rasûl-i Ekrem (s.a.) Efendimiz şoyle buyurdu:

“ĞRabb’im icin şartım, O’na ibadet etmeniz ve hicbir şeyi O’na şirk koşmamanızdır. Kendi hakkımdaki şartım ise, canlarınızı ve mallarınızı nasıl koruyorsanız, beni de oylece korumanızdır.”

Medîne’den gelen mubÂrek sahÂbe topluluğu:

“–Boyle yaparsak karşılığında bize ne var?” diye sordular. Hazret-i Peygamber (s.a.) cevÂben:

“ĞCennet var!” buyurunca oradakiler:

“–Ne kÂrlı bir alışveriş! Bundan ne doneriz, ne de donulmesini isteriz!” dediler. (İbn-i Kesîr, Tefsîr, II, 406)

CenÂb-ı Hak, en guzel ve en kÂrlı ticÂreti şoyle tÂrif buyuruyor:

“AllÂh’ın kitÂbını okuyanlar, namazı kılanlar ve kendilerine verdiğimiz rızıktan gizli ve ÂşikÂr infÂk edenler, «ticÂreten len-tebûr» (asl zarara uğramayan bir kazanc) umabilirler. Cunku Allah, onlara mukÂfatlarını tam olarak oder ve lûtfundan onlara fazlasını verir…” (FÂtır, 29-30)

Bu Âyet-i kerîmelerde haber verilen ebedî kurtuluş vesîlesi ticÂretin ilk adımı; Kur’Ân-ı Kerîm’i okumak, okutmak, hayatımızı onun olculerine gore tanzim etmek, Kur’Ân hakîkatleriyle ince, derin ve zarif bir rûha sahip olabilmektir.

İkincisi ise, namazı ikāme etmek… Yani namazda CenÂb-ı Hak’la buluşabilmek. CenÂb-ı Hak, dÂim bizimle olduğunu bildiriyor. Bizim de her dÂim O’nunla olmamızı istiyor. Rûhumuzun mîrÂcı olan namazı da, dunya şartlarında yaşanabilecek ilÂhî vuslata en buyuk vesîle kılıyor. Bunun icindir ki; “Secde et ve yaklaş!” (el-Alak, 19) buyuruyor.

Mirz Mazhar CÂn-ı CÂnÂn (r.aleyh) şoyle buyurmuştur:

“Her amelin bir keyfiyeti vardır. Namaz, butun husûsiyetleri kendisinde toplamıştır. O, Kur’Ân-ı Kerîm tilÂveti, tesbîhat, salevÂt-ı şerîfe ve istiğfar gibi zikirlerin nurlarını ihtiv eder. Eğer namazın edepleri hakkıyla yerine getirilirse, Asr-ı SaÂdet’in rûhÂnî hÂllerine benzeyen en feyizli ve doğru hÂller namazda hÂsıl olur.”4

Ebedî kurtuluş vesîlesi olan “ticÂreten len-tebûr”un ucuncu şartı ise, gizli ve ÂşikÂr olarak infakta bulunabilmektir. Mu’min, gizli infÂkı tercih etmelidir. Fakat ÂşikÂr infÂka mecbur kaldığında da, -riy ve gosteriş tehlikesi sebebiyle- ihlÂsını korumaya daha buyuk bir îtin gostermelidir.]

Lokman (a.s.) buyurur:

“Yavrucuğum! Mu’minin iki kalbi olur, biriyle umit besler, diğeriyle korkar.”5

[Dunyevî meselelerde korku ve muhabbet, bir kalpte birleşmez. Fakat mÂneviyatta durum farklıdır. KÂmil bir mu’min, CenÂb-ı Hakk’ın sayısız nîmetlerinin tefekkurunde derinleştikce, gonlu muhabbetullah ile dolar. “Yaratan Rabb’inin adıyla oku!” (el-Alak, 1) emrine itaat ederek, muhabbet nazarıyla baktığı her varlık vesîlesiyle, kalben CenÂb-ı Hakk’a vÂsıl olur. Bu yakınlık ve dostluğu kaybetmemek icin de, mustesn bir titizlik gosterir. AllÂh’ın muhabbetini zedeleme endişesiyle Âdeta yureği titrer.

Peygamberler ve evliyÂullÂhın hayatları, bu hÂlin zirve tezÂhurleriyle doludur. Nitekim AllÂh’ın Halîl’i olan İbrahim (a.s.) bile, bu endişeyle Rabb’ine; “(Kulların) diriltilecekleri gun beni mahcup etme!” (eş-ŞuarÂ, 87) niyÂzında bulunmuştur.

Havf ve recÂ, yani korku ve umit, mu’minin kalbinde dÂim bulunması gereken bir kulluk dengesidir. Yani mu’minin kalbinde, AllÂh’ın rız ve muhabbetinden mahrum kalarak gazabına dûcÂr olma korkusuyla; O’nun sonsuz rahmet ve mağfiretine nÂil olabilme umîdi, dÂim dengeli bir şekilde mevcut olmalıdır. Mu’min, son nefesine kadar bu kalbî Âhengi muhÂfaza etmelidir. Zira Kur’Ân-ı Kerîm’de ve hadîs-i şerîflerde, Cennet’e bir karış kala ilÂhî azÂba dûcÂr olanlar ve bunun aksine, Cehennem’e bir karış kala ilÂhî rahmete mazhar olanlar haber verilmektedir.

Yani son nefeste kimin îmanla selÂmet bulacağı mechuldur. Bu hususta peygamberler ve onların mujdelediklerinin dışında hic kimsenin bir garantisi yoktur. Bununla birlikte Âyet-i kerîmede:

“Ey îmÂn edenler! Eğer siz AllÂh’a (O’nun dînine) yardım ederseniz O da size yardım eder, ayaklarınızı kaydırmaz.” (Muhammed, 7) buyrulmaktadır. Bu itibarla mu’min, son nefeste îman selÂmeti icin hem hayatı boyunca rızÂ-yı ilÂhî istikÂmetinde gayret etmeli, hem de CenÂb-ı Hakk’ın rahmet ve mağfiretine nÂil olabilme umidiyle du ve iltic hÂlinde bulunmalıdır. Nitekim Yûsuf (a.s.) da;

“…(Ey Rabbim!) Beni musluman olarak vefÂt ettir ve beni sÂlihler arasına kat!”6 niyÂzıyla CenÂb-ı Hakk’a iltic hÂlinde olmuştur.]

Lokman (a.s.) buyurur:

“Yavrucuğum! Dunya derin bir deryÂdır. (Ârif olmayan Âlimler ve) pek cok insan bu deryÂda boğulup helÂk olmuştur. Bu deryÂda senin gemin AllÂh’a (mutmain bir kalp ile) îmÂn etmek olsun. Geminin donanımı ise takv ve ibadetler olsun! Geminin (seyr u seferini temin eden) yelkenleri de, dîn olsun! Boyle bir gemiyle AllÂh’a tevekkul ederek yol alırsın, (yine de neticede) belki kurtulur, belki de kurtulamazsın!”7

[Ebediyet yolcusu olan insanın bu dunyada kazanması gereken en muhim Âhiret azığı, şuphesiz ki îman ve amel-i sÂlihlerdir. Bununla birlikte kÂmil bir mu’min, ne kadar sÂlih ameller işlese de bunlara guvenerek kendisinin kurtulacağına, yani Cennet ehlinden olacağına kesin gozuyle bakamaz. Amellerini en guzel şekilde îf etmekle beraber, buna değil, yalnızca AllÂh’ın rahmet ve mağfiretine umit bağlar. Bu hÂl, mu’minleri amellerine guvenerek mağrur olma illetinden de koruyan muhim bir kulluk edebidir. Bunun icindir ki velî kullar, mustesn bir takv hayatı yaşamalarına rağmen, yine de kendilerini insanların en gerisinde kabul eder, herkesin kurtulup kendilerinin kurtulamayacağı endişesiyle kulluk gayretlerini daha da artırmaya calışırlar.

Nitekim ilim ve irfandaki mustesn mevkii sebebiyle, yaşadığı asırda “Guneşler Guneşi” diye tanınan HÂlid-i BağdÂdî Hazretleri, bu kulluk edebinden doğan hissiyÂtını, kardeşine şoyle ifÂde etmiştir:

“…Hic kimseyi hakir gorme, kendini de hic kimseden ustun gorme! Butun gayretini kalbî ve bedenî ibadetlere ver! Bununla birlikte kendini «hic hayırlı amel işleyememiş bir zavallı» olarak gor!.. AllÂh’a yemin ederim ki, annemin beni doğurduğu gunden beri tek bir hayırlı amel işlediğime inanmıyorum… Eğer kendi nefsini butun hayırlı işlerde iflÂs etmiş olarak gormuyorsan, bu, cehÂletin en son noktasıdır. Kendini iflÂs etmiş olarak gorunce de sakın AllÂh’ın rahmetinden umîdini kesme! Zira AllÂh’ın fazl u ihsÂnı, kul icin butun insanların ve cinlerin amelinden daha hayırlıdır…”

Diğer taraftan hicbir kul, ne kadar gunah işlemiş olursa olsun, AllÂh’ın rahmet ve mağfiretini yok sayarcasına umitsizliğe kapılıp kendisini kesin Cehennemlik olarak gormemelidir. Nitekim yuce Rabb’imiz şoyle buyurur:

“De ki: Ey kendi nefisleri aleyhine haddi aşan kullarım! AllÂh’ın rahmetinden umit kesmeyin! Cunku Allah butun gunahları bağışlar. Şuphesiz ki O, cok bağışlayan, cok esirgeyendir.” (ez-Zumer, 53)

Bu Âyet-i kerîmede mujdelenen ilÂhî rahmete nÂil olabilmek icin, hemen ardından gelen şu Âyet-i kerîmenin de muhtevÂsına girerek, tevbe ile Hakk’a yonelmek îcÂb eder:

“Size azap gelip catmadan once Rabb’inize donun, O’na teslîm olun, sonra size yardım edilmez.” (ez-Zumer, 54)

Peygamber Efendimiz (s.a.) de şoyle buyurmuştur:

“Eğer mu’min, AllÂh’ın azÂbının şiddet ve keyfiyetini bilseydi, Cennet umîdine kapılmazdı. KÂfir de AllÂh’ın rahmetini tam olarak idrÂk edebilseydi, O’nun Cennet’inden asl umîdini kesmezdi.” (Muslim, Tevbe 23)

Havf ve rec husûsunda Kur’Ân ve Sunnet’in telkinleriyle yetişen sahÂbe-i kirÂm da buyuk bir mÂnevî uyanıklık ve rikkat-i kalbiyye hÂlinde olmuşlardır. Nitekim İbn-i Ebî Muleyke (r.aleyh) şoyle demektedir:

“Rasûlullah (s.a.)’in ashÂbından otuz kişiye ulaştım. Onların hepsi de kendi nefisleri icin nifaktan korkuyorlardı. Onların hicbiri (yuksek edeplerinden dolayı) Cibrîl ve MîkÂîl’in îmÂnı gibi (kuvvetli) bir îmÂna sahip olduğunu soyleyemiyordu.” (BuhÂrî, ÎmÂn, 36)

Hazret-i Omer (r.a.) gibi buyuk bir İslÂm şahsiyeti bile, kendisini bu endişeden sÂlim gormezdi. Nitekim Peygamber Efendimiz (s.a.), kalbinde nifak alÂmeti bulunanları, sadece sırdaşı Huzeyfetu’l-YemÂnî (r.a.)’a bildirmişti. Bunu bilen Hazret-i Omer (r.a.), halîfeliği zamanında bir gun Hazret-i Huzeyfe’ye gidip gonlunu tedirgin kılan o buyuk endişeyi dile getirdi:

“–Ey Huzeyfe! Allah aşkına soyle; bende nifak alÂmeti var mı?!”

Hazret-i Huzeyfe de:

“–Ey Halîfe! Yalnız sana te’minat veririm; sende nifak alÂmeti yok!..” karşılığını verdi.

İşte o Hazret-i Omer (r.a.), butun fazîletlerine rağmen, yureğindeki havf ve rec dengesi sebebiyle şoyle buyurmuştur:

“Şayet gokten gelen bir ses;

«–Ey insanlar! Sadece bir kişi Cehennem’e girecek.» dese, acab o kimse ben miyim diye korkarım.

«–Ey insanlar! Sadece bir kişi Cennet’e girecek.» dese, o zaman da acab o kişi ben miyim diye umîd ederim.”8

VelhÂsıl mu’minin kalbi dÂim korku ile teyakkuzda, umit ile de huzur ve denge hÂlinde bulunmalıdır.]

Lokman (a.s.) buyurur:

“Ey oğlum! Dunyadan sana yetecek kadar al! Âhiretine zarar verecek şekilde ona iyice dalma! Dunyayı da tamamen terk etme ki sonra insanlara muhtac hÂle gelirsin (onlara yuk olursun). Şehvetini kıracak kadar oruc tut. Fakat seni (tÂkatsiz bırakıp) namazdan alıkoyacak kadar cok oruc tutma! Zira namaz, AllÂh’a oructan daha sevimlidir.”9

[Mu’min her hususta îtidal uzere olmalı, ifrat ve tefritten, yani aşırıya kacmaktan sakınmalıdır. Dunyevî meşgalelerinde, uhrevî gayret ve hizmetlerinde, hatt ibadet hayatında, hicbir zaman aşırıya kacmamalı, dÂim Allah ve Rasûlu’nun tÂyin ettiği hudutlar icinde dengeli bir hayat yaşamalıdır. Kulluk hayatının makbul bir kıvamda devamı da buna bağlıdır.

Rasûlullah (s.a.) Efendimiz bir gun:

“ĞOrta yolu tutunuz, dosdoğru olunuz. Biliniz ki, hicbiriniz ameli sÂyesinde kurtuluşa eremez.” buyurmuşlardı. Yanındaki sahÂbîler:

“–Siz de mi kurtulamazsınız, ey AllÂh’ın Rasûlu?” diye hayretle sordular. Efendimiz (s.a.):

“Ğ(Evet) ben de kurtulamam. Ancak Allah, rahmet ve keremiyle beni bağışlamış olursa, o başka!” cevÂbını verdi. (Muslim, MunÂfikîn, 76, 78)10

İbÂdetlerde ihmalkÂr davranmak, insanı Âhirette zor durumda bırakacağı gibi, aşırı heyecana kapılıp hırsla hareket etmek de bir muddet sonra yorgunluk, bıkkınlık ve yanlışlıklara sebep olabilir. O hÂlde orta yolu tutmak ve devamlılığı esas almak gerekir. Şu hÂdise bunu ne guzel îzah etmektedir:

Rasûlullah (s.a.) bir gun ashÂb-ı kirÂma kıyÂmetten bahsetmişti. Onlar da cok duygulanıp ağladılar. Sonra iclerinden on kişi Osman bin Maz’ûn’un evinde toplandı. Yaptıkları istişÃ‚re neticesinde, bundan boyle dunyadan el etek cekmeye, kendilerini hadım ettirmeye, gunduzlerini orucla, gecelerini de sabaha kadar ibÂdetle gecirmeye, et yememeye, hanımlarına olan alÂkayı azaltmaya, guzel koku surunmemeye ve yeryuzunde gezip dolaşmamaya karar verdiler. Rasûlullah (s.a.) Efendimiz bundan haberdar olunca, once onları îkaz buyurdu, sonra da ashÂb-ı kirÂmı toplayıp şoyle hitÂb etti:

“BÂzı kimselere ne oluyor ki hanımlarıyla beraber olmayı, yeme icmeyi, guzel koku surmeyi, uyumayı ve meşrû dunya zevklerini kendilerine haram kılıyorlar. Şuphesiz ki ben size keşiş ve ruhban olmanızı emretmiyorum. Benim dînimde et yemeyi terk etmek, kadınlardan uzaklaşmak olmadığı gibi, dunyadan el etek cekip manastırlara kapanmak da yoktur. Ummetimin seyahati oruc, ruhbanlıkları (takvÂları) ise cihaddır. AllÂh’a ibadet ediniz, O’na hicbir şeyi ortak koşmayınız, hac ve umre yapınız, namazlarınızı kılınız, zekÂtınızı veriniz, Ramazan orucunu tutunuz. Siz dosdoğru olunuz ki başkaları da oyle olsun. Sizden onceki ummetler, aşırılıkları yuzunden helÂk oldular. Dîni kendilerine zorlaştırdılar, Allah da onlara zorlaştırdı. Bugun kilise ve manastırlarda bulunanlar, onların bakiyeleridir.”

Bunun uzerine şu Âyet-i kerîme nÂzil oldu:

“Ey îmÂn edenler! AllÂh’ın size helÂl kıldığı guzel ve temiz şeyleri kendinize haram etmeyin, haddi aşmayın. Cunku Allah, haddi aşanları sevmez.” (el-MÂide, 87) (Bkz. VÂhidî, s. 207-208; Ali el-Kārî, el-Mirkāt, I, 182-183)]

Lokman (a.s.) buyurur:

“Ey oğlum! Allah’tan kork da kalbin fucur ile / gunah lekeleriyle dolu olduğu hÂlde, sana ikram etsinler diye insanlara, Allah’tan korkuyormuşsun gibi gorunme!”11

[RiyÂ, iki yuzluluk ve dînî duyguları istismar etmek, İslÂm ahlÂkıyla asl bağdaşmayan son derece cirkin vasıflardır. Umduğu bir menfaati elde etmek icin sÂlih insanların yanında kÂmil bir mu’min gibi gorunup onların yanından ayrılınca buna zıt davranışlar sergilemek, kalplerden gecenleri dahî bilen CenÂb-ı Hakk’ın gazabını celbeder. Bunun icindir ki Rasûlullah (s.a.) Efendimiz, şu îkazda bulunmuşlardır:

“Ummetim hakkında en cok korktuğum şey, AllÂh’a şirk koşmaktır. Bu sozumle onların Ay’a, Guneş’e veya puta tapacaklarını kasdetmiyorum. Beni korkutan asıl şey, AllÂh’ın rızÂsının dışındaki gÂyeler icin yapılacak ameller ve gizli şehvetlerdir (riy ve gosteriş duygularıdır).” (İbn-i MÂce, Zuhd, 21)

Gercek bir mu’minin alÂmet-i fÂrikası ise; samimiyetidir, ihlÂsıdır, sadÂkatidir. MevlÂn Hazretleri, gonullerdeki bu hÂlisiyeti muhÂfaza icin:

“Ya olduğun gibi gorun, ya da gorunduğun gibi ol!..” buyurmuştur.]

CenÂb-ı Hak cumlemize, ihlÂs, samimiyet, sadÂkat ve edeple muzeyyen bir kulluk hayatı yaşamayı, rızÂsı yolunda îman heyecanıyla hizmet edebilmeyi nasip ve muyesser eylesin.

Âmîn!..

Dipnotlar: 1) Bkz. Beyhakî, ez-Zuhdu’l-Kebîr, s. 201, no: 501. 2) İbn-i MÂce, Zuhd, 15. 3) Ahmed, ez-Zuhd, Beyrut 1999, s. 43, no: 269; Beyhakî, ez-Zuhdu’l-Kebîr, s. 281, no: 721. 4) Abdullah Dehlevî, MakÂmÂt-ı Mazhariyye, s. 73. 5) Ahmed, ez-Zuhd, s. 87, no: 537. 6) Yûsuf, 101. 7) Beyhakî, ez-Zuhdu’l-Kebîr, Beyrut 1996, s. 139, no: 269. 8) Ali el-Muttakî, XII, 620/35916. Ayrıca bkz. İbn-i Receb el-Hanbelî, et-Tahvîf mine’n-NÂr, Dımeşk 1979, s. 15. 9) Beyhakî, ez-Zuhdu’l-Kebîr, s. 84, no: 91. 10) Ayrıca bkz. BuhÂrî, RikÂk, 18, Merd 19. 11) Ahmed, ez-Zuhd, Beyrut 1999, s. 44, no: 270.
__________________