Sual: İki namazı hangi hÂllerde birleştirmek cÂizdir?
CEVAP
Hanefî mezhebinde ve diğer uc mezhepte, hacılar, Arafat’ta, oğle ile ikindiyi oğle vaktinde, Muzdelife’de ise, akşam ile yatsıyı yatsı vaktinde cem ederek kılar.
İkindiyi oğle vaktinde, oğle ile birlikte kılmaya takdim ederek cem etmek, akşamı yatsı vaktinde, yatsı ile birlikte kılmaya da tehir ederek cem etmek denir.
Malikî mezhebinde ise, seferde, hastalıkta, karanlıkla beraber yağmur ve camur olunca, oğle ile ikindiyi, akşam ile yatsıyı birleştirerek kılmak cÂizdir.
ŞÃ‚fiî mezhebinde ise, seferde, yukarıda bildirilen namazları, birleştirip, takdim veya tehir ederek kılmak cÂizdir. Yağmur yağarken de sadece takdim ederek birleştirmek cÂizdir.
Hanbelî mezhebinde ise, seferde, hastalıkta, kadının emzikli veya mustehaza olmasında, idrar ve yel kacırmak gibi abdesti bozan ozurlerde, abdest ve teyemmum icin meşakkat cekenlerde, yer altında calışıp da, namaz vaktini anlamakta Âciz kalanın, canından, malından ve namusundan korkanın, maişetine zarar gelecek olanın iki namazı cem edip kılmaları cÂizdir.
İki namazı birleştirirken oğleyi ikindiden, akşamı yatsıdan once kılmak, birinci namaza dururken cem etmeyi, niyet etmek, ikisini ard arda kılmak gerekir.
Sabah namazı, hicbir mezhepte hicbir namazla birleştirilemez.
Her Musluman, kendi mezhebinin hukmune gore amel eder. Ancak kendi mezhebinde yapılması guc olan işlerde, başka bir mezhebi, zaruret gecinceye kadar taklid eder. Başka mezhebi taklid ederken, o mezhebin farzlarına ve mufsidlerine riayet eder. İhtiyac olmadan iki namazı cem etmek cÂiz değildir


mukim iken (yani yolcu olmasalar bile )şu kimseler, ihtiyac halinde Hanbeli’yi taklit ederek iki namazı yani ya oğle ile ikindiyi veya akşamla yatsıyı cem edebilirler:

1- Doktor ameliyatta, ebe doğumda ise,

2- Boğulacak olan birini kurtarırken namaz vakti cıkacaksa,

3- Oğrenci sınavda ise, memur kacırılmaması gereken bir toplantıda ise,

4- Hasta veya yaşlı, abdest almakta veya namaz kılmakta zorluk cekiyorsa,

5- Abdesti bozan ozru var ise, mesela ishalini veya idrarını tutamıyorsa, cıbanından veya yarasından kan akıyorsa, basurdan kan, fistullerden, gobekten akıntı cıkıyorsa, elde olmadan gaz kacırıyorsa, ağız dolusu kusuyorsa, bunlar gibi abdesti bozan bir ozru varsa, kadın istihazalı ise,

6- Abdest alacak veya namaz kılacak yer bulunmazsa,

7- Abdest ve teyemmum icin zorluk cekiliyorsa,

8- A’m veya yer altında calışıp da, namaz vaktini anlamakta aciz ise,

9- Namaz kılarken, canına, malına veya namusuna zarar gelme ihtimali varsa,

10- Namaz kıldığı takdirde, maişetine zarar gelecek ise,

11- Guvenlik gorevlisi veya nobetci olup da namaz kılma imkanı yoksa,

12- Dağda, colde, gurbette, kışta kalıp vakitleri anlamak zor ise,

13- Yağmur, camur, fırtına gibi sebeplerle namaz kacacaksa,

14- Namazı tuvalette bile kılma imkanı yoksa,

15- Ucakta abdest alması ve namaz kılması zor ise,

16- Şehirlerarası yolculuklarda, otobus durmayacaksa,

17- Şehir icinde ozel arabası ile giderken trafik sıkışıp namaz kazaya kalacaksa.

Bunlara benzer başka durumlar da olabilir. Boyle durumlarda iki namazı cem etmek, yani birleştirip bir vakitte kılmak caiz olur. Bunlar namaz kılmanın ne kadar onemli bir ibadet olduğunu ve namazı kacırmanın ise, ne buyuk gunah olduğunu gostermektedir. (Duşman karşısında savaşırken bir farz namazı kılmak mumkun iken kılmamanın cezası, 700 buyuk gunaha bedeldir.) [Cami-ul fetava]
Bir hadis-i şerif meali:
(Namaz dinin direğidir, terk eden dinini yıkmış olur.) [Beyheki]

Not: Oğle ile ikindi cem edilirken, ikindiyi oğle vaktinde, oğle ile birlikte kılmaya takdim ederek cem etmek, oğleyi ikindi vaktinde ikindi ile birlikte kılmaya tehir ederek cem etmek denir. Akşamı yatsı vaktinde, yatsı ile birlikte kılmaya da tehir ederek cem etmek, yatsıyı akşam ile birlikte akşam vaktinde kılmaya takdim ederek cem etmek denir. İki namazı birleştirirken oğleyi ikindiden, akşamı yatsıdan once kılmak, birinci namaza dururken ceme niyet etmek, ikisini peş peşe kılmak gerekir. Kılarken, Hanbeli’ye uymaya niyet edilir. İki farz arasında sunnet kılınmaz. Sabah namazı cem edilmez.
__________________