Edep, İslÂm’ın insanlara tÂlim ettiği ve son derece ehemmiyet verdiği bir husustur. Altın ve gumuşun zenginliği gider, lÂkin edebin zenginliği hep bÂkî kalır. Dolayısıyla Muslumanlar, edep kÂidelerini oğrenmeli, bunları canlı tutmaya îtin gostermeli ve başkalarına da bizzat yaşayarak ornek olmalıdırlar.


Edebi terk etmek, insanı hayvandan da aşağılara duşurerek nihÂyetinde helÂke surukleyen buyuk bir gaflettir. Zîr edepsizlik, dipsiz bir kuyu gibidir ki, nihÂyetine erilmez. İnsan gittikce daha derinlere doğru batar; nefsinin bir hevÂsını tatmin ettiğinde, daha ileri ve daha kotu bir hev zuhûr eder. Bu minvÂl uzere nefsin peşinde koşarken hem madden hem de mÂnen helÂk olup gider. Edepsizliğin yayılmasını isteyen kişiler, kendileri gibi toplumu da bozarak taşıyamayacakları kadar buyuk bir vebÂlin altına girerler. Karşılaşacakları ilÂhî azÂb ise cok şiddetli ve elem vericidir.


EDEPSİZLİĞİN ZARARI

MevlÂn -kuddise sirruh- şoyle buyurur:

“CenÂb-ı Hak’tan bizi edepli olmaya muvaffak kılmasını isteyelim. Cunku edebi olmayan kimse, AllÂh’ın lutfundan mahrum kalmıştır. Edepsizin zararı, yalnız kendisiyle sınırlı kalmaz. Aksine butun ÂfÂkı ateşe verir.


İBLİS’İN İLAHİ KAPIDAN KOVULMASININ SEBEBİ

Dost yolunda lÂubÂlîlik eden, başkalarının da yolunu kesmiş olur. Boyle bir kimse nÂmerttir. Her kim bu yolda kustah olursa, onun Âkıbeti, uzuntu ve pişmanlık vÂdisinde boğulmaktır. Felek, edebi sÂyesinde nûra burunmuş, melek de edebi yuzunden mÂsum ve temiz olmuştur. İblis’in ilÂhî kapıdan kovulması, Hakk’ın karşısında edepsizce konuşmasındaki cur’etindendir.”

“Eğer şeytanın başını ezmek istersen, gozunu ac ve gor; şeytanı kahreden, edeptir. İnsanoğlunda edep bulunmazsa, o gercekte insan değildir. Zîr insan ile hayvan arasındaki fark edeptir.”


EDEP HASSASİYETİ

Buna gore mu’minler, her hÂl ve hareketlerinde edep kÂidelerine riÂyet ederek îmÂnın kendilerine kazandırdığı nezÂket ve zarÂfeti sergilemelidirler. Gerek insanlara gerekse de Yaratan’a karşı muÂmelelerinde edebi elden bırakmamalıdırlar. Eline, diline, gozune, kulağına, kalbine velhÂsıl butun ÂzÂlarına edep hassÂsiyetini hÂkim kılarak dÂim huzûr-i ilÂhîde bulundukları şuuruyla yaşamalıdırlar.



Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Faziletler Medeniyeti 2, Erkam Yayınları
__________________