Mezhepler Arasındaki Farklar

şafi mezhebi ile hanefi mezhebi arasındaki farklar
mezhepler arasındaki farklar

1. Mezhepler nasil ve ne zaman dogmustur?


MEZHEPLER Peygamberimiz (S.A.V.) hayatta iken herhangi bir mezhebe ve muctehide ihtiyac duyulmuyordu. Cunku peygamberimiz dogrudan meseleleri ve ilgili hukumleri asil kaynagindan, yani VAHY'den aliyordu. Dunya islerinde Peygamberimizin (S.A.V.) bazen kendi gorusunu ortaya koydugu vakidir. Yani bazi hususlarda kendileri ictihad ederlerdi. Ancak dini konularda buna gerek duyulmaz Cebrail'in vahiy indirmesi beklenirdi.
Ashab devrinde de ictihada gerek gorulmedigi gibi, mezheblere luzum hissedilmemistir. Ashab'dan biri karsisina cikan bir mesele hakkinda kendinde bir cozum bulamadiginda, onu arkadaslarina sorar, dogruyu ogrenip oylece cevap verir veya meseleyi cozerdi. Ancak Ashab-i Kiram fethedilen Islam ulkelerine dagilip her biri gittigi ulkede Islami yayarken ancak kendi bildiklerini ogretebildi. Zamanla Islam Devletinin sinirlari genislemis, ashab azalmis ve yeni yeni meseleler ortaya cikmis boylece farkli gorusler ortaya cikmaya baslamistir.
Tabii'nin devrine gelindiginde ise meselenin onemi kavranmis ve ummeti dinin kaynaginda birlestirip Vahdet'i saglamak icin Peygamberimiz (S.A.V.)'in hadislerini toplama, tasnif, tahlil, birbirleriyle ve Kur'an ile karsilastirmak suretiyle hukum cikarma calismalarina girisilmistir.
Iste atilan bu ilk adimla birlikte ilim adamlari kollarini sivayarak ise koyulmustur. Ancak kendine guvenen ilim adamlari bu ise koyulurken "biz bir mezhep kuruyoruz, siz de bize uyacaksiniz" diye bir fikir, bir oneri ortaya atmak soyle dursun boyle birsey hatirlarindan bile gecmemistir. Su da unutulmamalidir ki, mezhepler arasindaki gorus ayriliklari teferruat meselelerde olup, dinin zaruri hukumlerinde ve te'vili mumkun olmayan "muhkemat"ta butun hak mezheb alimleri ittifak icindedirler.


Mezhepler arasindaki farkliligin sebepleri nelerdir?


Sadece fer-i meselelerde olan farkliligin bazi sebeplerini su sekilde siralamak mumkundur:

A. Ayetlerden kaynaklanan farkliliklar:


Bazi ayetlerde kelimelerin mecazi veya hakiki manada kullanilip kullanilmadiginin farkli anlasilmasi
Bir kelimenin birden fazla manaya gelmesi
Ayette bir tahsisin olmamasi. Yani yapilacak ise bir sinirlamanin getirilmemesi
Emir ve nehiy ifadelerinin gercek manada kullanilip kullanilmadigi hususu
Ayetlerdeki meselelerin net bir sekilde ortaya konmamasinin hikmeti kullarin akillarini kullanmaya tesvik icin olabilecegi gibi Rabbimizin kullarina karsi kesin ve zorlayici bir cizgi cizmek yerine biraz esneklik birakmak suretiyle rahmet ve merhametli olusu da olabilir.


B. Hadislerden kaynaklanan farkliliklar:


Lugatten kaynaklanan farkli anlayislar. Arapca'nin cok ince bir lisan olmasi hasebiyle bir kelimenin bir harekesi manayi degistirir. Bir hadis birkac okuyus sekliyle rivayet edildiginde imamlarin bunlardan birini tercih etmesi farka yol acar.
Mana ile rivayet caiz oldugu icin bazi hadisler tami tamina Peygamberimizin agzindan ciktigi sekliyle degil de mana ile rivayet edilmistir. Ancak ravilerin ayni manaya geldigi dusuncesiyle onem vermedigi bir kelime bazan ayni hadisten farkli hukumlerin cikmasina sebep olmustur.
Imamlarin hadisleri anlamada birbirinden farkli olmasi. Bu, ya hadisin cok manaya gelmesinden ya da imamlarin anlayis seviyesinin farkliligindan kaynaklanir.
Ayni meselede farkli iki hadisin bulunmasi ve imamlarin bunlari degerlendirerek bir hukum cikarmasi
Imamlarin hadis bilgisinin farkli farkli olusu
Peygamberimizin davranislarinin farkli anlasilmasi
Hadiste kastedilen mananin anlasilmamasi
Hadisin sahihligini tesbitteki metotlarin farkli olusu ve zayif hadisle amel edilip edilemeyecegi konusundaki gorus ayriliklari
Bunlarin yaninda orf ve adetin fetvalarin verilisindeki tesiri, sahabe sozlerine itibar edip etmeme ve degi$ik fetva metodlari farkli goruslerin olusmasina neden olmustur.
__________________