Hayır: “Meşru iş. Faydalı amel. İyilik,
Şer: zararlı iş. Kotuluk.”

Hayır ve şer Allahtandır. Hayrı da, şerri de yaratan ancak Odur. LÂkin hayra rızası var, şerre ise yok Kaldı ki hayır ve şer dediğimiz, yapılan işin, işlenen fiilin Allahın emir ve rızasına uygun olup olmamasıyla ilgili. YÂni, fiilin kendisiyle değil, sıfatıyla alÂkalı.

Şoyle ki, konuşma, gorme, işitme, yurume... Hepsi birer fiil. Hayır olsun şer olsun butun bu fiilleri yaratan Allahtır. İşlenen fiil, İslÂma uygun ise hayır, aksi halde şer olur. Zaten Allahın birliğine iman eden bir insan, Onu butun bu işlerin bu fiillerin tek yaratıcısı olarak bilmiş olmuyor mu?”

İnsan bir işi yapmayı sadece arzu eder ve cuzî iradesini o işi yapmaya sarf eder. Neticeyi yaratan ise Allahtır. Hakikat boylece bilinmezse ortaya şoyle bir tezat cıkar: Aynı fiil hayır olunca Allah tarafından yaratılır, aksi halde... Evet aksi halde... Cumlenin sonunu nasıl getireceğiz?”

Bir tek misÂl verelim: Gorme fiilinin yaratıcısı Allahtır. Goz fabrikası Onun. Işık Onun.. Gorulen butun eşya da Onun. O halde bir insan neye bakarsa baksın gormeyi yaratan Allahtır. Baktığı helÂl ise bu bakış “hayır”, haramsa “şer olur.”

Hayrı da O yaratır, şerri de...
__________________